المپیک فضای سیاسی کشور را تغییر داد

 هر چند معترضان نتوانستند به داخل استادیوم راه پیدا کنند اما آنهایی که در ورزشگاه بودند، هنگام سخنرانی مایکل تمر، رییس‌جمهوری موقت برزیل جشن سوت به راه انداختند تا رییس‌جمهوری را «هو» کرده باشند. مردم برزیل برای این عصبانیت و خشم حق دارند، در سال‌های اخیر، بحران‌های دشوار و مزمن اقتصادی، سیاسی باعث افزایش فقر و بیکاری در برزیل شده است. رسوایی‌های پی در پی فساد در پتروبراس، شرکت ملی نفت این کشور که روزی دریچه‌یی برای رونق اقتصادی این کشور باز کرده بود، بنیان ساختارهای سیاسی در این کشور را لرزانده است و به نظر نمی‌رسد بی‌ثباتی، بی‌اعتمادی و در نتیجه تزلزلی که در نتیجه افشای پی در پی رسوایی‌های مالی ایجاد شده است به این سادگی و حتی با رونق اقتصادی سامان را به دستگاه سیاسی کشور بازگرداند. ویروس ناخوانده زیکا در این میان عامل دیگری برای ایجاد آشفتگی اجتماعی در برزیل بود، چنانکه نزدیک بود برگزاری بازی‌های المپیک را نیز در این کشور به خطر بیندازد.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، قهر مردم شاد برزیل با دستگاه سیاسی این کشور، باعث نشد که با بازی‌های المپیک هم قهر کنند، به ویژه آنکه انتظار قهرمانی تیم والیبال شان را می‌کشند و نیز امیدوارند بتوانند که تیم ملی فوتبال برزیل هم که تاکنون 5 جام جهانی را فتح کرده است، بتواند قهرمانی المپیک را نیز به افتخارات پرشمار فوتبالی این کشور بیفزاید. گاردین گزارش داده است که استقبال مردم برزیل از 66‌درصد در روز نخست به 79‌درصد افزایش یافته است و مدال خانم رافائلا داسیلوا در جودو قطعا در تغییر روحیه مردم ریو تاثیر داشته است. برزیلی‌ها امیدوارند، ‌استقبال توریست‌های خارجی، 800‌میلیون دلار سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های شهر ریو برای برگزاری بازی‌ها را جبران کند و گزارش‌ها حاکی از این است که سالن‌ها و استادیوم‌های محل برگزاری مسابقات مملو از تماشاگر است. درباره تغییر روحیه شهر ریو، زندگی شاد برزیلی‌ها و نیز بحران اقتصادی و سیاسی که برزیل به آن مبتلا شده است، با لوییز آنتونیو فاچینی گومز، سفیر سابق برزیل در ایران گفت‌وگو کردیم. وی که در سال‌های 2005 تا 2008 سفیر برزیل در تهران بوده، معتقد است که دولت فعلی هم نخواهد توانست بی‌ثباتی کنونی سیاسی در برزیل را مهار کند. وی همچنین می‌گوید که برزیلی‌ها، ایران را می‌شناسند زیرا در مدرسه تاریخ ایران‌باستان به آنها آموزش داده می‌شود و از روی همین آشنایی است که تماشاگران برزیلی در مسابقات ایرانی‌ها را تشویق می‌کنند. شرح این مصاحبه را در زیر می‌خوانید:

 چرا شهر ریو برای میزبانی المپیک نامزد شد؟ برزیل شهرهای مهم دیگری هم دارد، آیا دلیل خاصی برای کاندیداتوری ریو در میزبانی المپیک وجود داشت؟

ریو تقریبا نماد برزیل است. این شهر برای دو قرن پایتخت برزیل بوده است تا زمانی که برازیلیا در سال 1960 برای پایتختی در نظر گرفته شد. مردم ریو را «شهر باشکوه» می‌گویند و برخی حتی این شهر را زیباترین شهر جهان می‌‌دانند. مدت‌ها بود که ریو و برزیل به دنبال میزبانی المپیک بودند و دوبار در سال‌های 2004 و 2012 هم تقاضای میزبانی کرده بودند که تقاضایشان پذیرفته نشده بود. در سال 2007 این شهر میزبان بازی‌های قاره امریکا بود و بسیار هم در این میزبانی موفق بود. پس از آن بود که وقتی ریو تقاضای خودش را برای میزبانی المپیک ارائه داد، توانست میزبانی را بگیرد. شرایط اقتصادی ریو در آن سال‌ها رو به رشد بود، در همین سال، میدان نفتی بزرگی در نزدیکی ریو کشف شده بود و همه اینها کمک کرد تا ریو بتواند میزبانی را بگیرد. البته حمایت قدرتمند دولت فدرال برزیل و کاریزمای رییس‌جمهوری آن زمان برزیل یعنی لولا داسیلوا، برای موافقت با میزبانی ریو بسیار موثر بود. بسیار اهمیت دارد که به خاطر داشته باشیم که جهان در آن زمان درگیر بحران اقتصادی دشواری بود اما شرایط در برزیل تفاوت داشت و برزیل دوران خوبی از رشد اقتصادی را آغاز کره بود.

 مجسمه معروف مسیح در شهر ریو قرار دارد؟

بله. این مجسمه در نوک بلندترین کوه اطراف ریو قرار دارد. این مجسمه نماد این شهر است و پدیده جذابی برای توریست‌های خارجی است. این مجسمه که حالا یکی از عجایب هفتگانه جهان قلمداد می‌شود، اهدایی جامعه کاتولیک برزیل است. می‌دانید برزیل بزرگ‌ترین جامعه کاتولیک جهان را دارد. این مجسمه در سال 1931 نصب شده است.

 ریو و برزیل روزهای خوبی را سپری نمی‌کنند، بحران اقتصادی و سیاسی، نارضایتی زیادی در برزیل ایجاد کرده است بطوری که معترضان در روز افتتاحیه هم تظاهرات برپا کردند، آیا المپیک در برزیل روحیه ریو را تغییر خواهد داد؟ آیا قهرمانی برزیل در والیبال یا فوتبال می‌تواند به تغییر روحیه مردم در برزیل کمک کند؟

 این روزها بحران سیاسی و اقتصادی سراسر برزیل را در نوردیده است. از زمان انتخابات سراسری برزیل در 2014، در کشور حال و هوای سیاست این کشور تندروانه شده است یا به اصطلاح سیاست در برزیل گرایش رادیکالی پیدا کرده است. خانم دیلما روسف، با استیضاح در پارلمان مواجه است، اتهامات وی برای این استیضاح، دستکاری غیرقانونی بودجه توسط وی است. البته خانم روسف این مساله را انکار می‌کند و می‌گوید کار اشتباهی انجام نداده است اما ایشان از ماه مه تاکنون از انجام وظایفش به دلیل این اتهامات معلق شده است. سیاستمداران و قضات برزیلی بر سر این موضوع یعنی اینکه خانم روسف کار اشتباهی انجام داده است اتفاق نظر ندارند. بیانیه سیاسی متعددی له و علیه خانم روسف صادر شده‌اند و این نشان می‌دهد که فضای سیاسی کشور ملتهب و اندکی رادیکال است. ما امیدواریم بازی‌های المپیک بتواند این فضای رادیکال را تغییر دهد، حتی با اینکه مردم، رییس‌جمهوری موقت آقای تمر را در مراسم افتتاحیه هو کردند. «کاریوکاس» یعنی مردم ساکن ریو، برخی از ورزش‌ها را دوست دارند و طرفداران برخی از رشته‌های ورزشی مخصوصا والیبال به حساب می‌آیند. به تدریج که از آغاز بازی‌ها گذشته است، علاقه و توجه مردم به نتایج بازی‌ها هم افزایش یافته است و حالا ورزشگاه‌های ریو پر از تماشاگران برزیلی و اهل ریو است.

 در ویدیوی افتتاحیه، در مورد تغییرات اقلیمی و نیز تاثیر آن روی محیط زیست در برزیل و مخصوصا جنگل آمازون هشدار داده شده بود، اینکه کمبود باران در این منطقه می‌تواند حیات در جنگل آمازون را به‌شدت تحت تاثیر قرار دهد و این تغییرات به تدریج روی زندگی شهر ریو هم می‌تواند تاثیر بگذارد، می‌توانید در این مورد توضیحاتی برای ما بدهید؟

 جامعه برزیل بطور کلی در مورد حفاظت از محیط زیست نگران است، مخصوصا جنگل آمازون. تاثیر تغییرات اقلیمی روی مناطق ساحلی و نیز جنگلی، بزرگ‌ترین نگرانی تک تک افرادی است که در ریو زندگی می‌کنند. مردم نگران هستند که سیل، خشکسالی، از دست دادن تنوع زیستی و خطرات سلامت، در نتیجه تغییرات اقلیمی و نیز آلودگی آب زندگی آنها در مخاطره قرار دهد. مشارکت برزیل در کنفرانس‌های بین‌المللی بر سر این موضوع به ما در مورد نگرانی‌های کشور در آینده می‌گوید. به هر حال موضوع تغییرات اقلیمی یک پدیده جهانی است و مقابله با آن برای جلوگیری یا کم کردن از تاثیرات مخرب آن، اهتمام جهانی و بین‌المللی می‌خواهد.

 اتفاقاتی نظیر المپیک معمولا بسیار پولساز هستند و می‌توانند کمک بزرگی برای رونق اقتصادی و نیز ایجاد اتحاد ملی و شادی در کشور میزبان باشند. همچنین گزارش‌هایی وجود دارد که می‌گویند المپیک ریو پولساز‌ترین المپیک در تاریخ این بازی‌ها است، به نظر شما این رونق چگونه می‌تواند به تغییر شرایط سیاسی و نیز اقتصادی در برزیل کمک کند؟

 من فکر می‌کنم که بزرگ‌ترین تاثیر بازی‌های المپیک به افزایش توریست در شهر یا کشور میزبان باز می‌گردد. ریو جدای از میزبانی المپیک، یکی از مقصدهای اصلی توریست‌های بین‌المللی است که به برزیل می‌آیند. اگر به سایر شهرهای میزبان نگاه کنیم، مثل بارسلون و سیدنی، می‌توانید ببینید که این شهرها چگونه پس از برگزاری بازی‌های المپیک در سطح جهان معروف و برای توریست‌ها جذاب شده‌اند. علاوه براین ریو برای اینکه مهیای بازی‌های المپیک شود، از حمایت‌های اقتصادی دولت به ویژه سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها دربخش‌های مختلف از جمله مسکن و حمل و نقل عمومی نیز بهره مند شده است. در دراز مدت این امکانات، به دارایی‌های بزرگ و مهم شهر تبدیل خواهد شد. امروز هم ما می‌بینیم که ساکنان شهر ریو یا همان «کاریوکاس ها» خیلی به شهرشان افتخار می‌کنند و درباره آینده این شهر بسیار مطمئن هستند.

 شما در دولت خدمت کردید، مشکلاتی را که دولت برزیل اخیرا با آن مواجه بوده است را چگونه ارزیابی و تحلیل می‌کنید، آینده خانم روسف را چگونه می‌بینید ؟

 همچنانکه قبلا گفتم در نتیجه استیضاح خانم روسف، اختلافات سیاسی در برزیل بسیار تشدید شده است. از الان بسیار دشوار است که با توجه به بی‌ثباتی اقتصادی و سیاسی، آینده کشور را بتوان پیش بینی کرد. شاید بهترین راه، برگزاری پیشتر از موعد انتخابات باشد و نیز انجام اصلاحات سیاسی در ساختار سیاسی کشور که بسیار مورد نیاز است. تا جایی که به خانم روسف مربوط می‌شود، من معتقدم خیلی بعید است که ایشان به قدرت بازگردند زیرا ایشان حمایت پارلمان را از دست داده است.

 در مورد سیاست‌های اقتصادی آقای تمر رییس‌جمهوری کنونی برزیل چه فکر می‌کنید؟ گفته می‌شود که سیاست‌های ایشان به بهبود شرایط اقتصادی کمک کرده است.

 برای دولت تمر بسیار دشوار است که بتواند بر بی‌ثباتی فعلی در برزیل فایق آید. نخستین اقدامات اقتصادی‌اش، بیشتر مورد حمایت نیروهای بازار قرار گرفت اما آن سیاست‌ها با مخالفت شدید کارگران در آینده نزدیک مواجه خواهد شد. از طرف دیگر، اخباری که در مورد فساد همچنان دارد منتشر می‌شود همه احزاب سیاسی را در برمی‌گیرد. این محیط سیاسی می‌تواند سرمایه‌گذاری خارجی را از کشور براند.

در ایران، برزیل را به عنوان کشوری می‌شناسند که صاحب فوتبال است، آیا فوتبال در برزیل موجب ایجاد صنعت شده است، درست مثل کشورهای اروپایی؟ وضع سایر ورزش‌ها چگونه است؟ مانند فوتسال و والیبال سالنی و ساحلی.

بله. خود ما هم برزیل را کشور فوتبال می‌نامیم، جایی که بچه‌ها همزمان با راه رفتن، ضربه زدن به توپ را هم می‌آموزند. کتاب‌های زیادی هم در این مورد نوشته شده است. من فکر می‌کنم این مساله برای نسل من که شاهد سومین قهرمانی برزیل در سال 1970 با پله بودیم، حقیقت دارد، همچنین نسلی که شاهد پنجمین قهرمانی برزیل در جام جهانی ژاپن بودند. من فکر می‌کنم فوتبال باعث توسعه صنایع و خدمات مربوط به ارتباطات در برزیل شد. رادیو در دهه 30 تا 50 و تلویزیون در دهه 60 بسیار در ایجاد اتحاد ملی نقش داشتند. امروز اما سایر ورزش‌ها سلطه فوتبال را به چالش کشیده‌اند که مهم‌ترین‌شان والیبال و اتومبیل‌سواری هستند. المپیک هم نقش زیادی در توجه مردم به سایر رشته‌ها در برزیل داشت. زنان هم در بسیاری از رشته‌های ورزشی مثل فوتبال و والیبال، همچنین هندبال، بسکتبال و نخستین مدال برزیل در المپیک را دیروز رافائلا سیلوا در رشته جودو گرفت.

 در بسیاری از گزارش‌هایی که این روزها در مورد المپیک و برزیل و ریو چاپ می‌شود، به یک نکته اشاره می‌شود، به اینکه برزیلی‌ها روحیه شادی دارند، این شادی روحیه در برزیل حتما باید ریشه در فرهنگ کشور داشته باشد، می‌توانید در این باره توضیح دهید؟

 بله این حقیقت دارد که مردم برزیل در شادی و لذت بردن از زندگی متخصص هستند، حتی وقتی شرایط اقتصادی و اجتماعی بسیار دشوار است. مراسم افتتاحیه المپیک این موضوع را نشان می‌دهد. کارناوال‌ها و جشن سال نو در برزیل خیلی سنتی هستند و برای مردم بسیار با اهمیت. این جشن‌ها و کارناوال‌ها، زنده‌کننده و انتقال‌دهنده شادی، صلح و عشق هستند. ما معتقدیم که این جشن‌ها و این روحیه شاد که بر زندگی در برزیل مسلط است، بخشی از فرهنگ مان است و نتیجه نفوذ فرهنگ آفریقا و نیز اختلاط قومی در برزیل است.‌ میلیون‌ها تن برده در حدود 300 سال پیش به برزیل آورده شده‌اند و آنها امروز بخشی از مردم برزیل هستند. بنابراین مشارکت آنها در شکل‌گیری آنچه امروز ملت یا مردم برزیل نام دارد، بسیار با اهمیت بوده است. به خاطر داشته باشیم که امروز جمعیت آفریقایی تبار از اروپایی تبارها در برزیل بیشتر است و این تعداد در زمان استعمار حتی بیشتر از این هم بوده است. موسیقی و رقص برزیل بدون مشارکت آفریقایی‌های برزیل نمی‌توانست در جهان این اندازه شناخته شده باشد.

 شما سه سال سفیر برزیل در ایران بودید، چه زمینه‌های همکاری بین دو کشور می‌تواند ایجاد شده یا تقویت شود و روابط ایران- برزیل درچه سطحی است؟

 برزیل و ایران روابط خوبی در 10سال گذشته داشته‌اند. روابط تجاری دو کشور بسیار زیاد بوده است. پس از توافق هسته‌یی ایران با قدرت‌های بزرگ هم که با رفع تحریم‌ها از ایران همراه شده است، من معتقدم ایران و برزیل می‌توانند روابط‌شان را در بسیاری از زمینه‌ها گسترش دهند.

دقیقا در چه زمینه‌هایی می‌توانند دو کشور همکاری‌های خود را گسترش دهند؟

 در حال حاضر روابط و همکاری‌های میان دو کشور خیلی زیاد نیست اما زمینه‌های همکاری می‌تواند افزایش یابد. من معتقدم کشاورزی، جنگلداری و دامداری حوزه‌های همکاری میان ایران و برزیل است. در حقیقت من فکر می‌کنم که ایران و برزیل باید یکدیگر را بیشتر بشناسند، بدون تعصب و شایعاتی که گاهی رسانه‌های بین‌المللی منتشر می‌کنند. همکاری‌های فرهنگی هم در این زمینه بسیار اهمیت دارد زیرا فیلم‌های ایرانی در برزیل خیلی طرفدار دارند.

آیا در برزیل کسی ایران را می‌شناسد؟ مثلا امکانش وجود دارد که ورزشکاران و تیم‌های ایرانی طرفداران برزیلی پیدا کنند؟ به خاطر دارم که در جام جهانی فوتسال در برزیل در سال 2008، بعد از تیم ملی برزیل، تیم ملی ایران بیشترین حمایت را از تماشاگران برزیلی دریافت کرد.

 من معتقدم بسیاری از مردم در برزیل همدلی طبیعی با مردم ایران دارند و ایرانیان را تحسین می‌کنند. این مساله می‌تواند به چند دلیل باشد، یکی اهمیتی که ما برای تمدن ایران باستان قایل هستیم و از قدیم‌الایام در مدارس برزیل تدریس می‌شود و نیز دانشی که امروزه در مورد موضع ایران در مسائل بین‌المللی وجود دارد که گاهی با مواضع برزیل همخوانی دارد. جهانی شدن و درهای باز دو کشور این همدلی را افزایش داده است و من می‌دانم که این آگاهی و تحسین دوجانبه است.