رشد انفجاری خودرویی‌ها در بورس

آبان‌ماه سال 1394 دولت دومین بسته خروج از رکود را منتشر کرد که تمرکز بیشتر روی بحث تقاضا داشت. البته پیش از این، گزارشی در مهرماه سال گذشته منتشر شد مبنی بر این‌که چهار وزیر کابینه روحانی طی نامه‌ای خطاب به رییس‌جمهور هشدار داده‌اند که اگر تصمیم ضرب‌العجل اقتصادی گرفته نشود، رکود تبدیل به بحران خواهد شد. بر این اساس بود که دولت چند هفته بعد از دومین بسته خروج از رکود خود رونمایی کرد.

در بخشی از این بسته وام 25 میلیون تومانی برای خرید خودرو در نظر گرفته شده بود؛ آن هم در شرایطی که آمارهای رسمی نیز نشان می‌داد که تولید خودرو به نصف رسیده بود.

در واقع رکود حاصل از کم‌شدن نقدینگی در بازار خودرو و تصمیم بخشی از مردم به نخریدن خودرو صفر داخلی و کمپین خرید خودرو صفر ممنوع، افت شدید فروش خودرو را به دنبال داشت و بنا به گفته برخی منابع، 100 هزار خودرو کف کارخانه‌ها خاک بخورد؛ موضوعی که افت نرخ رشد اقتصادی و دیگر شاخص‌های کلان اقتصادی از جمله شاخص بورس را هم در پی داشت.

این در شرایطی بود که براساس آمار بانک مرکزی، نرخ رشد اقتصادی در سال 1393 با نفت به 3 درصد و بدون نفت به 2.8 درصد افزایش یافته بود. در حالی که نرخ رشد اقتصادی سال 1392 منفی بود؛ به طوری که نرخ رشد اقتصادی در سال 1392 با نفت 1.9- و بدون نفت 1.1- اعلام شد.

اما رکود حاکم بر اقتصاد کشور در سال 1394 و در کنار آن، افت شدید تولید بزرگ‌ترین صنعت کشور، یعنی خودرو باعث شد که نرخ رشد اقتصادی نزولی شد. براساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ رشد اقتصادی سال 1394 با احتساب نفت یک درصد و بدون آن 0.9 درصد بوده است. البته بنا به این گزارش، نرخ رشد بخش صنعت 2.2- محاسبه شده بود.

در کنار این، افت شدید تولید خودرو روی بازار سرمایه به شدت اثر گذاشت؛ تا جایی که گزارش 6 ماهه اول سال 1394 شرکت‌های بورسی مشخص کرد که صنایع بورسی صنعت خودرو به عنوان یکی از گروه‌های مورد توجه بازار، سردمدار رکود در بازار بورس بودند. بر این اساس، شاخص بورس که شانزدهم فروردین‌ماه سال 1394 وارد کانال 70 هزار واحد شده و در رقم 70 هزار و 261 واحد قرار گرفته بود، 6 ماه بعد و در پایان شهریور ماه به رقم 61 هزار و 576 واحد افت کرده بود.

در چنین شرایطی، اجرای بسته دوم دولت برای خروج از رکود و تقاضا، توانست مهم‌ترین صنعت کشور و به تبع آن، بازار سرمایه را تکان دهد؛ تا جایی که اعطای تسهیلات خرید خودرو در آبان‌ماه توانست بیش از 90 هزار تقاضای جدید در این صنعت ایجاد کند. البته همزمانی پرداخت وام خرید خودرو با اجرای برجام (28 دی‌ماه 1394)، رشد سریع و انفجاری قیمت نمادهای این گروه را در زمستان سال گذشته به دنبال داشت؛ به طوری که گروه خودرو، پیشتاز صنایع بورسی در نیمه دوم سال گذشته لقب گرفت.

گزارش موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی نیز موید این موضوع است که ارزش بازار این گروه که در ابتدای مهرماه برابر با 9.2 تریلیون تومان معادل 2.63 درصد از کل بازار بود، طی شش‌ماهه پایانی سال 1394 ارزش بازار گروه خودرو معادل 15.1 تریلیون تومان رشد کرده که این رقم برابر با 18.5 درصد از کل رشد بازار بوده است. به این ترتیب، گروه متوسط خودرویی توانسته با رشدی خیره‌کننده در پایان دوره به کسب سهم 5.6 درصدی از ارزش بازار نائل شده و با شش پله صعود، در رده ششمین گروه بزرگ بازار قرار گیرد. البته رشد سریع گروه خودرو، موتور محرکی پرشتاب برای کل بازار سرمایه نیز بوده است.

* نمودار 1: تغییرات ارزش بازار به تفکیک صنایع طی 6 ماهه نخست 1394

از منظر بنیادی، در کنار عواملی مانند اعطای تسهیلات خرید خودرو در آبان‌ماه، تقاضای انباشته خودرو در فصول قبل به علت کمپین تحریم خرید خودروی صفر، به تعویق انداختن تقاضا برای دوره پسابرجام با انتظار کاهش قیمت و همچنین زمینه‌سازی جهت عقد قرارداد با خودروسازهای مطرح دنیا، افزایش سرمایه قابل ملاحظه دو شرکت بزرگ این گروه یعنی ایران‌خودرو و سایپا (بیش از 2.5 تریلیون تومان) نیز مزید بر علت شده تا ارزش سهام نمادهای مختلف این گروه، افزایش یابد.

از منظر تکنیکی نیز شاخص گروه خودرو که از ابتدای زمستان 1392 (شبیه به شاخص کل) در کانال نزولی قرار گرفته، طی هشت فصل متوالی، روند خود را با فراز و فرودهایی ادامه داده است. پس از تماس با کف 8800 واحد، از نخستین روز سال جدید میلادی و دو هفته قبل از آغاز زمان اجرای برجام، شاخص خودرو رشد سریع خود را آغاز کرده و تنها مقاومتی که نسبت به آن واکنش نشان داده، روند نزولی بوده که توقفی چند روزه را پشت آن تجربه کرده است.

پس از عبور از این نقطه، شاخص خودرو طی 30 روز کاری، حدود 100 درصد رشد کرده و به رکوردهایی رسیده که پیش از این، هرگز تجربه نشده است.

* نمودار 2: شاخص گروه خودرو در بازه 5 ساله