زمانی برای پرورش کروکودیل در ایران

بلافاصله پس از گزارش آسوشیتدپرس نگاه رسانه‌های ایرانی معطوف«مژگان روستایی» بانویی شد که با استفاده از مطالعات اقلیمی و تخصصی توانسته بود، زیربنای یک کار و کاسبی «پرسود» و «پر از ماجرا» و «غیر متعارف» را در جنوب کشور (قشم) پی‌ریزی کند.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از تعادل، مطابق معمول توجه صدا و سیما به چنین موضوعاتی بسیار دیر جلب می‌شود و ایرانیان باید موفقیت فعالان اقتصادی وطنی را از طریق رسانه‌های خارجی دنبال کنند. از آنجایی که مناطق جنوبی و جنوب شرقی کشورمان مستعد پرورش این‌گونه حیوانی گران‌قیمت است، مژگان روستایی با همراهی همسرش توانست ایده راه‌اندازی مزرعه پرورش کروکودیل را در ایران عملیاتی کند، ایده‌یی که بلافاصله پس از رسانه‌یی شدن به یکی از بخش‌های پرجاذبه برای سرمایه‌گذاری بدل شد. کروکودیل موجودی شگفت‌انگیز و باقیمانده از عصر دایناسورهاست. ویژگی‌های منحصربه‌فرد آنها نظیر پوست بادوام و زیبا و خواص پزشکی گوشت آنها باعث شده تجارتی برای این حیوان در جهان شکل بگیرد که گردش مالی سالانه آن بالغ بر 350میلیون دلار است. بر اساس ارزیابی‌های کارشناسی هر کروکودیل بالغ در ایران تا 20 میلیون تومان قیمت دارد؛ در حالی که سرمایه‌گذاری برای پرورش هر کروکودیل طی 3 سال کمتر از 1.5میلیون تومان برآورد می‌شود. موضوعی که نشان می‌دهد ارزش افزوده فراوانی در این نوع کسب و کار وجود دارد. هر کروکودیل اغلب سالی یک‌بار و گاهی دوبار و هر بار ۲۰ تا ۶۰ تخم می‌گذارد و دارای سرعت رشد بالایی است به‌طوری که به‌ازای مصرف هر یک کیلوگرم ماده غذایی، ۱.۱کیلوگرم افزایش وزن دارد.

مشکلات بروکراسی در راه‌اندازی مشاغل نوپا

«پس از تبیین توجیهات اقتصادی و فنی، فتوای جواز پرورش تمساح برای نخستین بار در ایران صادر شد.» این خلاصه خبر اعلام شده توسط سازمان دامپزشکی بود که در سال 85 منتشر شد. پرورش کروکودیل به عنوان مدلی از کسب و کار کوچک به عنوان صنعتی نوپا در کشور ما مطرح شده و تصمیم برآن است تا مانند کشورهایی که از این صنعت درآمد ارزی و اشتغالزایی مناسبی دارند، برنامه‌ریزی‌های دامنه‌داری در این حوزه انجام شود. اما مانند سایر بخش‌هایی که در زمینه اقتصاد خرد کشور فعالیت می‌کنند، هزارتوی پیچیده کسب مجوز در این بخش هم باعث به وجود آمدن مشکلات فراوانی شده است. به عنوان مثال در مورخه 19/9/۱۳۸۶ سازمان شیلات دولت گذشته با اعلام صدور نخستین مجوز پرورش کروکودیل کشور در استان هرمزگان خود را متولی این صنعت نو معرفی کرد.  

کمتر از 2ماه بعد از این اعلام در تاریخ 25/11/1۳۸۶ اداره امور دام جهاد کشاورزی استان گلستان اعلام کرد که نخستین مجوز پرورش کروکودیل را در استان گلستان صادر کرده است و البته به پیوست آن خبر انتشار دو مجوز دیگر نیز از اداره جهاد کشاورزی گلستان به گوش رسید. سپس در مصاحبه‌های روزنامه‌ها کارشناسان سازمان محیط زیست ایران اعلام کردند که متولی پرورش کروکودیل در کشور سازمان محیط زیست است. همزمان اخباری از مکاتبه و جلسات بی‌نتیجه بین سازمان محیط زیست کشور و سازمان شیلات ایران به گوش رسید که نشان‌دهنده اوضاع نابسامان متولیان امور در فضای کسب و کار کوچک ایران است. این فرآیند را می‌توان در سایر بخش‌های مرتبط با کسب و کارهای کوچک و نوپا نیز به عینه مشاهده کرد. اغلب صاحبان بنگاه‌های خرد در مواجهه با خبرنگاران رسانه‌های گروهی از مشکلات طاقت‌فرسایی صحبت می‌کنند که برای امور اداری و کسب مجوزهای مختلف باید طی کنند.

کاربری تجاری کروکودیل

مژگان روستایی نخستین زن ایرانی که توانسته مزرعه پرورش کروکودیل را به ثبت برساند، درباره مسیری که طی کرده می‌گوید: «ایده پرورش کروکودیل در سال 85 همزمان با اعلام حلال شدن پرورش این حیوان عملیاتی شد. این مزرعه با دریافت مجوز از سازمان‌های محیط زیست، شیلات و دامپزشکی ایران بوده و کنوانسیون منع تجارت جهانی گونه‌های گیاهی و جانوری در معرض خطر (سایتیس) و وارد کردن هشت سر کروکودیل از مالزی در سال 87 آغاز به کار کرد. در حال حاضر این مزرعه با 150سر کروکودیل مشغول به کار است که برخی از این حیوانات تولیدی هستند و انتظار می‌رود در آینده‌ای نزدیک این تعداد به رقم 200سر برسد.»

این بانوی کارآفرین با اشاره به صرفه اقتصادی تولید کروکودیل ادامه می‌دهد: «تولید این حیوان دیربازده است به‌طوری که دوره پرورش کروکودیل از مرحله خروج از تخم تا زمانی‌که اندازه آن حدود 1.5 متر و آماده تخمگذاری یا کشتار است، سه سال طول می‌کشد. البته شیوه‌های تولید به دو صورت است، نخست اینکه می‌توان کروکودیل کوچک وارد کشور کرد و آن را پرورش داد یا اینکه کروکودیل بزرگ وارد کرده و آن را تکثیر کرد.» این پرورش‌دهنده کروکودیل می‌گوید: «کاربری کروکودیل برای تولید پوست، گوشت و خون این حیوان است. پوست کروکودیل به علت نسوز بودن، ارزش اقتصادی و تجاری زیادی دارد و به لحاظ مرغوبیت جزو باکیفیت‌ترین پوست‌های صنعتی جهان است. همچنین گوشت این حیوان به شکل خشک شده در طب سنتی برای درمان بیماری سنتی یا در منوی رستوران‌های توریستی کاربری دارد. البته گوشت کروکودیل در برنامه غذایی روزنامه ساکنان شرق آسیا نیز است.» روستایی می‌افزاید: «همچنین خون کروکودیل تقریبا 10برابر قوی‌تر از داروهای فعلی خاصیت آنتی‌بیوتیک دارد. این خاصیت برای از بین بردن ویروس بیماری‌هایی مانند ایدز عملکرد موفقی داشته به‌طوری که یکی از تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد ویروس ایدز توسط خون کروکودیل در طول زمان 10دقیقه از بین رفته است.»

بازدید توریست‌ها از مجموعه پرورش کروکودیل

  قشم سالاری همسر مژگان روستایی می‌گوید: «هدف آنها تولید بیش از هزار کروکودیل بالغ طی 3 سال آینده است. آنها کار خود را با واردات 8 کروکودیل جوان آب‌های شور از مالزی آغاز کردند سپس در دو مرتبه 15 و 20 کروکودیل بالغ دیگر از تایلند وارد کردند.» لیلا بهشتی‌پور یکی از توریست‌هایی که در بازدید از جزیره قشم از مجموعه پرورش کروکودیل خانم روستایی و همسرش بازدید کرده می‌گوید: «اینکه یک زن ایرانی توانسته به عنوان نخستین ایرانی مجموعه پرورش کروکودیل راه‌اندازی کند، بسیار قابل توجه است و می‌تواند برای بسیاری از زنان الهام‌بخش باشد.»

ارزش افزوده بالای کروکودیل

سلطانی، مسوول دفتر نمایندگی رهبر در سازمان دامپزشکی کشور معتقد است: «براساس نظریات کارشناسان، این حیوان دارای کاربردهای اقتصادی فراوان با ارزش افزوده بالاست به‌طوری که هم‌اکنون در بسیاری از کشورهای پیشرفته و در حال توسعه به شکل یک صنعت درآمده و از گوشت، پوست و سایر اجزای بدن حیوان، جهت مصارف صنعتی، دارویی و چرم‌سازی استفاده می‌شود.» سلطانی افزود: «با پیگیری‌های به عمل آمده در سازمان دامپزشکی کشور برای دریافت مجوز شرعی پرورش این حیوان دوزیست و پس از بررسی‌های کارشناسان فقهی، برای نخستین‌بار این طرح در کشور تایید شد و سرانجام موقعیتی فراهم آمد تا سرمایه‌گذاران ایرانی نیز بتوانند همچون بسیاری از دیگر کشورهای جهان به پرورش این حیوان بپردازند. خوشبختانه با توجه به تنوع جغرافیایی و آب و هوایی کشور ما، بخش خصوصی وارد این حیطه شده و استان‌های مختلف از جمله گلستان، سیستان و بلوچستان، اردبیل و تهران آمادگی خود را برای پرورش کروکودیل به سازمان دامپزشکی کشور اعلام داشته‌اند.»

خواص دارویی اجزای بدن تمساح

براساس اطلاعات ماخوذه از دفتر بهداشت و مقابله با بیماری‌های آبزیان، سازمان دامپزشکی، چندین خاصیت دارویی اجزای بدن تمساح را کشف کرده که از آن جمله می‌توان به استفاده از «کروکودیلین»، محصولی از سرم خون تمساح اشاره کرد که در درمان عفونت‌های مقاوم نسبت به تمام آنتی‌بیوتیک‌ها در سیستم تنفسی، بسیار مثمرثمر است.  همچنین به گفته کارشناسان، این محصول تنها داروی شناخته‌شده‌یی است که توانسته ویروس ایدز (HIV) را در محیط آزمایشگاهی از میان بردارد. از پودر استخوان تمساح هم می‌توان برای درمان سرطان پوست که یکی از شایع‌ترین سرطان‌های شناخته شده در جهان است، استفاده کرد.

فواید اقتصادی پرورش تمساح

از نظر اقتصادی نیز پرورش تمساح، صنعتی است با جنبه درآمدزایی بالا به‌طوری که هم‌اکنون این صنعت در بیش از پنجاه کشور جهان برای بهره‌بری از پوست تمساح صورت می‌گیرد. عزیززاده، مدیرکل دفتر بهداشت و مبارزه با بیماری‌های آبزیان درباره مزایای اقتصادی پرورش تمساح با بیان اینکه «حداقل فضا برای پرورش هر قطعه تمساح، یک مترمربع است» گفت: هر تمساح اغلب سالی یک بار و گاهی دو بار و هر بار 20 تا 60تخم می‌گذارد و دارای سرعت رشد بالایی است، به‌طوری که به ازای مصرف هر یک کیلوگرم مواد غذایی، 1/1 کیلوگرم افزایش وزن دارد لذا پرورش آن امری کاملا مقرون به صرفه است. فریدون سوسرایی، دبیر کمیسیون صدور پروانه معاونت امور دام سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان هم در مصاحبه با یکی از روزنامه‌ها گفت: هدف از پرورش این حیوان، تولید و صدور پوست آن است.