جاماندن فضای بانکی از برجام هستهای
روز گذشته حسین عبده تبریزی، رییس عالی شورای بورس و مشاور وزیر راه و شهرسازی در سالروز امضای توافق برجام، در جمع خبرنگاران رسانهها حضور پیدا کرد و در مورد دستاوردهای برجام سخن گفت.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، در ادامه عبدهتبریزی در پاسخ به سوال خبرنگار مبنی بر لزوم اجرای برجام داخلی و حل معضل بیاعتباری قانون در کشور، نبود سرمایه اجتماعی قوی در کشور را عامل اصلی آن تلقی کرد و افزود: «برای حل این مشکل برجام داخلی نیز در کشور باید ایجاد شود و اصلاحاتی در برخی امور صورت گیرد تا با تقویت سرمایه اجتماعی مردم، همه جناحها و گروهها را ملزم به رعایت قانون کنیم.» در ادامه متن بخشی از سخنرانی عبده تبریزی را میخوانید: ضعف تیم مذاکرهکننده بانکی مذاکرات منتهی به توافق هستهیی در تاریخ ایران بیسابقه است. برجام برای اقتصاد کشور اقدامی بسیار مثبت و اساسی بود و از طرفی از خطوط استراتژیک کشور محافظت کرد. در این بین نقش تیم مذاکرهکننده هستهیی بسیار پررنگ و با اهمیت است بطوری که تیم مذاکرهکننده با توجه به زیرساختهای اقتصادی کشور و پیچیدگیهای این موضوع توانست بر این مسائل غلبه کند و با توان بالقوه کارشناسی در این زمینه، مذاکرات هستهیی را به سرانجام برساند. تخصص تیم مذاکرهکننده به حدی است که اگر توان مذاکره کارشناسان اقتصادی و پولی در حد یا نزدیک به تیم مذاکرهکننده هستهیی بود قطعا اوضاع امروز خیلی متفاوت بود. در کل باید عنوان کرد برجام دستاوردهای خود را به اندازه کافی داشت. هزینههای معاملاتی در کشور بهشدت تقلیل یافت، امکان فروش در بازارهای بینالمللی را برای فعالان اقتصادی هموار کرد، حمل و نقل کشور را ارتقا داد و در مجموع دریچههای بسیاری برای توسعه اقتصادی ایران فراهم کرد. اما موردی که هنوز اجرای آن به طور کامل روان و تسهیل نشده و در داخل نیز اصلاحات آن کماکان نهایی نشده بخش نظام مالی و بانکی است. تضاد بخشهای اقتصادی اروپا نظام بانکی کشور از دو جهت دچار مشکلات بسیار است. مورد اول مربوط به محدودیتهای نظام بانکی کشور در معاملات بینالمللی است. در حالی بخش واقعی اقتصاد اروپا تمایل خود را برای حضور در بازارهای ایران و سرمایهگذاریهای مشارکتی اعلام میکند که بخش مالی این کشورها از آنها جرات حمایت ندارد. به عبارت دیگر بخش واقعی اقتصاد در کشورهای پیشرفته برای همکاری با ایران، با بخش مالی کشور خود منافع یکسانی ندارند چراکه بخش مالی به لحاظ مشکلات و جرایمی که در گذشته به دلیل برخی همکاریهای خود به امریکا پرداخت کرده، دیگر ریسک همکاری با ایران را تاب نمیآورد در حالی که تولیدکنندگان اروپایی بسیار علاقهمندند که در ایران سرمایهگذاری و همکاری داشته باشند. بنابراین به نظر میرسد تیم مذاکرهکننده ایران در راستای اجرای صحیح برجام و عمل به تعهدات کشورهای اروپایی، از فشار بخش واقعی برای حل مشکلات بخش مالی استفاده کند. گره دلار در مسیر نظام مالی کشور مشکل اصلی بخش مالی، دلار دولت است. در بخش برجام، امریکاییها اجازه چنین مجوزی نداشتند. حوزه دلار از دو جهت برای نظام مالی کشور مشکلآفرین بوده است. نخست از جهت معاملات بینالمللی و دوم فراهم شدن زمینههای مساعد برای برخی سؤاستفادهها. در مورد مشکل اول باید گفت بخشهایی که مشکل تسویه دلار دارند نمیتوان آنها را به فروش رساند و از این جهت محدودیت بازار داریم و البته حل این مشکل در گرو مذاکرات بهتر مقامات مالی و مقامات سیاسی است چراکه اگر به تعهدات عمل توافقنامه عمل شود این مشکلات برطرف خواهد شد. در مورد مشکل دوم برخی افراد و شرکتها در انجام تعهدات خود فرار میکنند به طوری که در ازای وصول طلب از این شرکتها، آنها مدعی هستند که باید پول خود را دلار و سپس دلار را به یورو تبدیل کنند که در این میان فرآیند بازپرداختها را زمانبر و طولانی میکنند در حالی که بعدا متوجه میشویم این شرکتها اصلا پولی برای بازپرداخت ندارند. بهانهگیریهای بیپایه از دستاوردهای برجام از سوی دیگر برخی جناحها و گروههای سیاسی دیده میشود که در مورد برجام مدام به دولت حمله میکنند. این دوستان70 درصد تعهدات برجام که دستیافته شده را در نظر نمیگیرند اما به طور مکرر بر 30 درصد اجرا نشده یا نهایی نشده آن تاکید دارند. کسانی که وضعیت اسفبار اقتصاد فعلی را به خوبی درک میکنند نباید برای وهله فعلی به بهانهگیریهای بیپایه و جناح بازیهای سیاسی رو بیاورند. این تاکید آنها روی این مساله تنها حاشیههای موجود را پررنگ میکند و تاثیری در موفقیت اقتصادی کشور ندارد. بدیهی بوده و است که همه مشکلات اقتصادی کشور به برجام مربوط نیست، اما متاسفانه این افراد مشکلات اقتصادی را به برجام متصل میکنند. باید گفت که برجام تنها مناسبات اقتصادی کشور در چارچوب مقامات را حل کرده است. ما به عنوان کشوری که تا دو سال پیش نمیتوانستیم حتی یک حساب در دنیا بازکنیم، امروز در دنیا در تلاش هستیم که سیستم بانکی خود را به روز کنیم. این دوستان مخالف که هر روز در رسانههای خود از برجام انتقاد میکنند گویا فراموش کردهاند دولت قبل چقدر در این نابسامانیها و مشکلات امروز دخیل بوده است. در سال 84 تحریمهای دلاری و هستهیی داشتیم.
در خرداد ماه سال 84 که جدید مدیریت کشور را بر عهده گرفت شرایط نسبی خوبی تحویل داده شد. اقتصاد کشور در حال رشد و توسعه بود و شاخصهای اقتصادی در حالت نسبتا مناسبی قرار داشت. پیشبینی میشد اگر دولت معتدلتر و کارآمدتری در آن زمان بر سر کار میآمد، دستیابی به سند چشمانداز 1404 دور از دسترس نباشد اما ما با دولتی مواجه شدیم که تمام گذشته را فراموش کرد و به حرکتهای پراکنده و بیبرنامه در مدیریت اقتصاد کشور روی آورد. بر همین اساس میراثی برای دولت روحانی به جا گذاشت که در تمامی ادوار دولتها بیسابقه بود. از سال 86 تاکنون سال به سال بودجه خانوارها تضعیف شده و مشارکت اقتصادی کشور به وضعیت نگرانکنندهیی رسیده است. اما با آغاز دوره برجام دوباره فروش نفت ایران دوبرابر شد، خطوط اصلی کشتیرانی کشور به حالت طبیعی خود بازگشت، هزینههای معاملاتی که در گذشته افرادی برای انجام آن 7درصد کمیسیون میگرفتند در برهه کنونی بهشدت کاهش یافته است. لزوم اجرای برجام داخلی در کشور ما اجرا شدن قوانین با دیگر کشورها فاصله بسیاری دارد. اجرایی نشدن قوانین کشور تنها در حوزه اقتصادی نیست و در همه حوزهها به وضوح دیده میشود. چهبسا بسیاری از قوانین همچنان مسکوت مانده و اجرا نمیشود. بطور مثال نهادهایی که پولهای کلان دریافت میکنند ملزم هستند صورتهای مالی خود را برای بازار بورس ارسال کنند اما هنور کسی نفرستاده است. نهادهای خیریه از مردم پول میگیرند اما گزارشهای مالی خود را ارسال نمیکنند. صندوقهای بازنشستگی هم به همین صورت عمل میکنند. بر همین اساس وقتی در بخشهای متعدد اقتصادی شفافیت وجود نداشته باشد، سوءمدیریتها مشخص نمیشود و بحرانهای آن نیز هویدا نشده و سرانجام آن مانند صندوقهای بازنشستگی همراه با بحران و مشکلات بسیار ظهور پیدا میکنند. بنابراین انتظار میرود برای اجرای قوانین برجام داخلی شکل بگیرد و سرمایههای اجتماعی که حامی اجرای این قوانین هستند، تقویت شوند. دولت باید از تورم تک رقمی صیانت کند دولت یازدهم دستاورد روشنی به نام کنترل تورم دارد. یک دلیل اساسی کاهش نرخ تورم نیز به کاهش قیمتهای اساسی در دنیا بازمیگردد. با این حال دستاور تک نرخی شدن تورم حاصل تلاشهای اصلاح ساختاری بود که اکنون همه مشکلات کشور را روی آب آورده است. پس از تک نرخی شدن تورم مشخص شد که سهام توزیع شده بیشتر حباب بوده است. عدهیی نیز که امروز انتظار دارند دولت با ایجاد حباب تورمی بر مشکلات اقتصادی کشور غلبه کند، انتظار بیجا و بیهودهیی است چراکه رکود کنترل تورم فعلی را دامن نزده بلکه بیشتر به سبب تنگناهای اعتباری نظام بانکی، کمبود تقاضا در طبقه متوسط و تنظیم بودجه خانوارها بازمیگردد. بنابراین دولت باید از دستاورد تورم تک رقمی محافظت کند و ریسک برنامههای زمانبر را بپذیرد و از اقدامات نمایشی و زودبازده امتناع کند.