ترکیه در افغانستان چه می‌کند؟

بی شک سفر اخیر وزیر امور خارجه ترکیه به افغانستان را باید نقطه عطفی در روابط آنکارا - کابل دانست. طرفین در این سفر موضوعات روابط دوجانبه، روابط دینی، تاریخی و فرهنگی میان دو کشور، تأمین امنیت، صلح و ثبات، بازسازی، توسعه همکاری‌های اقتصادی، ارتقای ظرفیت‌ها و اعطای بورسیه‌های تحصیلی به جوانان افغانی را مورد بحث و بررسی قرار دادند. از دیدگاه ترک‌ها امنیت، صلح و ثبات در این کشور برای ترکیه اهمیت دارد و همچنان با توجه به اینکه صلح و ثبات افغانستان به نفع صلح و ثبات همه منطقه است، ترکیه خود را متعهد مى‌داند تا هر زمان که نیاز باشد به همکاری در این زمینه با افغانستان ادامه دهد. از دیدگاه ترکیه، حضور ناتو در افغانستان برای امنیت این کشور بسیار اهمیت دارد و ترکیه در هر فرصتی از گروه‌های بین المللی خواسته تا در این شرایط حساس افغانستان را ترک نکنند. آنکارا همچنین اعتقاد دارد با هدف حفظ صلح در منطقه، افغانستان و پاکستان باید با یکدیگر همکاری کنند. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از خبرآنلاین، افغانستان از ترکیه خواسته است به صورت جدی در مساله آموزش نظامی با افغانستان همکاری ‌کند. برخی از نیروهای این کشور در ترکیه آموزش دیده و برخی از فرماندهان ترکیه‌ نیز نیروهای افغان را در کابل آموزش می‌دهند. به ادعای ترکیه، این کشور مدافع ادامه پشتیبانی از افغانستان پس از سال 2017 است. این کشور بیش از 700 سرباز در افغانستان دارد و نه تنها قصد کاهش آن را ندارد بلکه درصورت نیاز، این تعداد را افزایش خواهد داد. ترکیه علاوه بر بورسیه های تحصیلی به دانشجویان افغانستان، قرار است دانشگاه مولانا جلال الدین محمد بلخی ویژه بانوان در کابل را تأسیس کند. افغانستان از ترکیه خواسته که در کنار تأسیس دانشگاه مولانا در کابل، در سال‌های آینده شمار بورسیه‌های تحصیلی‌ خودرا برای جوانان افغانستان نیز افزایش دهند. ترکیه سالانه 180 بورسیه تحصیلی به دانشجویان افغان می‌دهد. علاوه بر حدود 2000 دانشجوی افغانی که هم اکنون در بخش‌های مختلف مشغول تحصیل‌اند، 176 تن از افسران جوان در آکادمی‌های نظامی ترکیه مشغول فراگیری تحصیلات نظامی‌اند. همچنین طی چند سال اخیر، 2684 مرد و 1001 زن، در آکادمی پلیس آموزش‌های میان مدت دیده‌اند و هم اکنون نیز 110 پلیس زن در شهر آنتالیای ترکیه مشغول تحصیل‌اند. رییس‌جمهور افغانستان همچنین در دیدار اخیر خود با وزیر خارجه ترکیه در کابل، مولانا جلال‌الدین محمد بلخی را افتخار مشترک دو کشور دانسته و تاکید کرده است مثنوی معنوی و دیگر آثار مولانا جلال‌الدین بلخی، باید به‌عنوان میرات مشترک فرهنگی این دوکشور در سطح بین‌المللی ثبت شوند چرا که آثار مولانا متعلق به افغانستان و ترکیه‌ است!‌ لذا باید در سطح بین‌المللی نیز متعلق به این ‌دوکشور باشد! در بخش اقتصادی ترکیه خواستار توسعه روابط اقتصادی با افغانستان است و به حمایت برنامه‌های توسعه ای این کشور ادامه خواهد داد. ترکیه در بخش اقتصادی، ظرفیت‌سازی و آموزش و پرورش نیروهای امنیتی افغان به کمک‌های خود ادامه می‌دهد. آنکارا از افزایش تعداد شرکت‌های سرمایه‌گزاری ترکیه در افغانستان رضایت دارد چرا که این شرکت‌ها برای سرمایه‌گزاری در زمینه‌های مختلف در این کشور نیز تشویق می‌شوند. این کشور بیشترین همکاری‌های خارجی خود را به افغانستان اختصاص داده‌ که شامل ۸۵۰ پروژه به هزینه یک میلیارد دلار است. ترکیه همچنین در کنفرانس توکیو و همچنین کنفرانس لندن، تعهد داد که تا سال 2017 حدود 150 میلیون دلار به افغانستان کمک کند. شرکت‌های خصوصی جمهوری ترکیه که در عرصه ساخت و ساز، تجربه جهانی دارند، در افغانستان نیز طی این یک و نیم دهه فعال بوده و نزدیک به صد شرکت ساختمانی ترکیه در افغانستان فعالیت دارند. قرارداد توسعه سد هلمند، با یک شرکت ترکی-آمریکایی نیز امضا شده است. افغانستان امیدوار است تا ترکیه، کارمندان دولت افغانستان را در بخش مدیریت آب‌ها را نیز آموزش دهد. همچنین دو طرف در مورد راه ترانزیتی لاجورد که افغانستان را از مسیر ترکمنستان، آذربایجان، گرجستان و ترکیه به اروپا متصل می‌کند، گفتگوهایی داشته‌اند چرا که با توجه به نفوذ ترکیه، نقش این کشور در تسریع روند نهایی سازی متن موافقتنامه راه ترانزیتی لاجورد مهم است. ترکیه یکی از متحدان افغانستان در 15 سال گذشته بوده و کمک‌های این کشور از سال 2001 تاکنون بیشتر در بخش‌های توسعه زیربنایی، آموزش، امنیت و بهداشت هزینه شده است. ترکیه بیشترین همکاری‌های خارجی خود را به افغانستان اختصاص داده‌ که شامل 850 پروژه به هزینه یک میلیارد دلار است. البته گروهی از کارشناسان معتقدند ترکیه پس از شکست اهداف و برنامه‌هایش در سوریه، فعالیت‌های خود را در افغانستان افزایش داده است و تلاش دارد نفوذ خود در افغانستان و آسیای مرکزی را گسترش دهد تا بر مناطق دریای خزر، دریای سیاه و قفقاز کنترل بیشتری داشته باشد. آنکارا به دنبال حمایت از جمعیت ترک این مناطق است. به دنبال تحولات سیاسی و نظامی که در افغانستان به وجود آمد و بخصوص از ده سال گذشته به این سو، کمک‌های ترکیه به افغانستان افزایش یافته است و کمتر کشورهایی بوده‌اند که بمانند ترکیه با دولت افغانستان همصدا باشند و این کشور را در تمام عرصه ها یاری کرده باشد. ترکیه در استان‌های مختلف افغانستان مکاتب و مراکز آموزشی برای جوانان و نوجوانان افغان ایجاد کرده و هم اکنون حدود 6 هزار دانش آموز تحت آموزش استادان ترکی در این مراکز فرهنگی قرار دارند. به اعتقاد ترک‌ها روابط دوستی میان دو کشور افغانستان و ترکیه انعکاس و بازتاب دهنده روابط خوب دو کشور در چند قرن گذشته است.