وقتی خودروی صفر به تعمیرگاه می‌رود!
شاید برای بسیاری از ما این مساله عجیب باشد که یک جنس نو را بخریم، اما قبل از استفاده مجبور باشیم آن را به تعمیرگاه ببریم. هر چند در قانون عنوان شده که در صورت بروز چنین تخلفی جبران خسارت بر عهده تولیدکننده است، اما گویا حکایت برخی خودروهای صفر در ایران بدین شکل است.
در سال‌های گذشته کیفیت خودروهای ساخت داخل همواره محل بحث بوده و انتقادات زیادی در زمینه تولید محصولات خودروساز‌های کشور از سوی کارشناسان به گوش می‌رسد. علاوه بر این، مصرف‌کنندگان نیز در این مدت از کیفیت پایین برخی خودروهای داخلی ناراضی بودند. وضعیت اسفبار تولید تا جایی ادامه پیدا کرد که در دی سال گذشته وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز اعتراض خود را نسبت به این وضعیت ابراز کرد، به‌گونه‌ای که محمدرضا نعمت‌زاده در انتقاداتی شدید به خراب شدن و مراجعه خودروهای صفرکیلومتر تولیدی دو خودروساز بزرگ داخلی به تعمیرگاه‌ها اشاره کرد و تولید با کیفیت را در دستور کار خودروسازان قرار داد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، این مساله و همچنین گرانی خودروهای تولیدی کشور باعث شده است رغبت به خرید خودروی ایرانی کاهش پیدا کند. معمولا زمانی که سخن از کیفیت پایین یک محصول به میان می‌آید، این فکر به ذهن‌ها خطور می‌کند که کالا پس از مدتی از مصرف دچار استهلاک می‌شود و به قول معروف از کار می‌افتد، اما در این زمینه نباید تصور کرد که منظور از کیفیت پایین خودرو این است که برخی قطعاتش پس از یک یا دو سال عمر مفید، کارایی خود را از دست می‌دهد، بلکه باید گفت برخی خودروهای صفرکیلومتر قبل از مصرف نیاز به تعمیر دارند و در واقع برخی از قطعات آنها حتی یک روز عمر مفید هم ندارند! به همین دلیل مصرف‌کنندگان از کیفیت پایین برخی از خودروهای داخلی ناراضی هستند و انتقادات در این زمینه هر روز بیشتر می‌شود. حال بر اساس یک قانون جدید خودروسازان ملزم به جبران خسارت‌های وارده به مصرف‌کنندگان شدند. خودروسازان ملزم به جبران خسارت شدند در شرایطی که کیفیت پایین برخی قطعات به کار رفته در تولید خودروهای داخلی باعث ایجاد مشکلاتی برای خریداران می‌شود، براساس یک قانون جدید خودروسازان ملزم به جبران خسارت‌های وارده شدند. مردم اطمینانی به سالم بودن خودروهای صفرکیلومتر تولید داخل ندارند، به‌گونه‌ای که براساس یک نظرسنجی که سال گذشته در رابطه با نیازها و خواسته‌های مشتریان ایرانی از فرایند فروش خودروهای داخلی صورت گرفت، پاسخ‌دهندگان سلامت خودروی صفرکیلومتر خریداری شده را به عنوان یکی از دغدغه‌ها و خواسته‌های اساسی خود از خودروسازان داخلی مطرح کردند. این وضعیت در تدوین اصلاحیه آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو مورد توجه قرار گرفته است، به‌گونه‌ای که براساس این قانون خودروسازان ملزم به جبران خسارت ناشی از پایین بودن کیفیت قطعات یا تعمیرات شده‌اند. در این زمینه در ماده ۲۵ این قانون تاکید شده است: چنانچه به تشخیص مراجع مربوطه در قانون به علت عدم کیفیت تعمیرات، سهل‌انگاری یا استفاده از قطعات غیر استاندارد توسط عرضه‌کننده، واسطه خدمات پس از فروش و نمایندگی مجاز، خسارتی متوجه مصرف‌کننده شود، عرضه‌کننده خودرو موظف به جایگزین کردن قطعات، رفع نقصان خدمات بدون دریافت وجه و جبران خسارت وارده است. لزوم انحصارشکنی این برای اولین بار نیست که چنین قوانین و آیین‌نامه‌هایی در حمایت از مصرف‌کنندگان وضع می‌شود. بارها شاهد ثبت این قوانین بوده‌ایم ولی در عمل تغییر و تحول خاصی احساس نشده و خودروسازان بدون هیچ واهمه‌ای به روال گذشته خود ادامه داده‌اند. در این زمینه بسیاری از کارشناسان معتقدند که انحصاری بودن فرایند تولید خودرو در ایران، مشتری‌مدار نبودن و عدم انجام هزینه‌های لازم برای ارتقای کیفیت از دلایل پایین بودن کیفیت برخی از خودروهای تولیدی است. به نظر می‌رسد امروز و پس از اجرایی شدن برجام برای افزایش کیفیت خودروهای داخلی باید انحصار تولید خودرو در کشور از بین برود و لازمه عملی شدن آن تولید مستقل خودروسازان جهانی در ایران است.
مصرف‌کنندگان باید توجه داشته باشند که کیفیت یک کالا رابطه مستقیمی با هزینه صرف‌شده در فرایند تولید دارد، اما برخی از خودروسازان از انجام هزینه‌های لازم برای افزایش کیفیت خودروهای داخلی خودداری می‌کنند. به‌قطع زمانی که مصرف‌کنندگان ایرانی انتخابی جز خرید چند مدل خودرو داخلی ندارند خودروسازان نیز انگیزه‌ای برای صرف هزینه در راستای ارتقای کیفیت محصولاتشان پیدا نمی‌کنند. شرکت‌های بزرگ خودروسازی سال‌هاست که به تولید خودرو به صورت انحصاری مشغولند و عواقب این انحصار صرفا گریبانگیر مصرف‌کنندگان شده است. مسئولان هم باید توجه داشته باشند که بر اساس تجارب گذشته با حرف و بخشنامه نمی‌توان خودروسازان بزرگ را مجبور به رعایت حقوق مصرف‌کنندگان کرد، بلکه باید با کاهش تعرفه واردات خودروهای خارجی و اقداماتی از این قبیل زمینه را برای رفع انحصار و رقابتی شدن بازار خودروی ایران فراهم کنند.
البته خودروسازان در این مدت نه تنها تلاشی برای ارتقای کیفیت محصولات خود نداشته‌اند، حتی اعتقادی هم به پایین بودن کیفیت خودروهای خود ندارند و ارزیابی‌های انجام‌گرفته در مورد کیفیت خودروهای ایران را هم شاید بی‌اساس می‌دانند. گواه کیفیت پایین خودروهای ایرانی ارزیابی‌های مختلفی است که صورت گرفته است. به عنوان مثال از چندی پیش دستورالعمل ارزیابی کیفی خودروهای داخلی (آدیت) تغییر کرده و متناسب با آن، نحوه تعیین و اعلام سطح کیفی خودروها نیز تغییر کرده است، به‌گونه‌ای که به جای ارائه نمره منفی، خودروها ستاره‌دار می‌شوند. در این مدل، یک ستاره داشتن پایین‌ترین سطح کیفی و پنج ستاره بودن، بالاترین سطح کیفی خودروها را نشان می‌دهد.
