پس از برجام هزینه مبادلات بانکی کاهش یافت
دردوران تحریم یکی از بانک‌هایی که شاید بیش از سایر بانک‌ها با محدودیت‌های بین‌المللی مواجه شد، بانک توسعه صادرات بود که بواسطه مأموریت‌های تعریف شده عمده فعالیت‌های آن برون مرزی و برای حمایت از صادرکنندگان است.
هرچند دردوران تحریم نیز با وجود تمام مشکلات هیچ گاه کارها متوقف نشد، ولی اجرایی شدن برجام و لغو تحریم‌ها یک فرصت ارزشمند برای شبکه بانکی فراهم کرد تا با گسترش همکاری‌های بین‌المللی خود گذشته را جبران کنند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران ، درهمین زمینه علی صالح آبادی مدیرعامل بانک توسعه صادرات درحاشیه بازدید از بخش‌های مختلف مؤسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران به برخی از سؤالات ما درخصوص تغییرات فضای همکاری‌ها درداخل و خارج در دوره پساتحریم پاسخ گفت که درادامه می‌خوانید. امسال از سوی رهبر معظم انقلاب سال «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» نامگذاری شده است. برای تحقق اقتصاد مقاومتی دربخش تجارت خارجی چه برنامه‌هایی دردستور کار دارید؟ بانک توسعه صادرات که درخارج از کشور به‌عنوان اگزیم بانک (بانک تخصصی صادرات و واردات) شناخته می‌شود، یکی از ابزارهای دولت برای توسعه تجارت خارجی بخصوص صادرات و واردات مواد اولیه و تکنولوژی است. براساس سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی نیز توسعه همکاری‌های اقتصادی و تجارت با سایر کشورها بخصوص کشورهای همسایه مورد تأکید قرارگرفته است و برهمین اساس برنامه‌های بسیاری برای تقویت رابطه با همسایگان ایران دردستور کار قرارگرفته است.
دراین برنامه‌ها چگونه از صادرکنندگان ایرانی حمایت می‌شود؟ دراین راستا یکی از برنامه‌ها توسعه تجارت خارجی با ارمنستان است. هم‌اکنون یک خط لوله گاز صادراتی از ایران به ارمنستان وجود دارد که براساس برنامه‌ریزی‌ها و توافق‌های صورت گرفته قراراست به ازای صادرات گاز ایران از ارمنستان برق وارد کنیم. ولی به دلیل اینکه هنوز خط برق آماده بهره‌برداری نیست، تنها از یک سوم ظرفیت صادرات گاز استفاده می‌شود، چراکه آنها به صورت تهاتری خواهان دریافت گاز هستند. بنابراین اگر این خط انتقال برق به بهره‌برداری برسد، تجارت میان دو کشور به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد و ایران می‌تواند از تمام ظرفیت صادرات گاز خود به این کشور استفاده کند. درهمین راستا بانک توسعه صادرات درقالب اعتبار خریدار که تنها برای صادرات استفاده می‌شود به پیمانکار ایرانی که قصد ساخت این خط انتقال برق را دارد وام می‌دهد که این وام درراستای توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی پرداخت می‌شود. حال برای ضمانت مبلغ پرداخت شده دولت ارمنستان بازپرداخت این تسهیلات به شرکت ایرانی را تضمین می‌کند و صندوق ضمانت صادرات ایران نیز ضمانت دولت ارمنستان را تضمین می‌کند. درراستای اقتصاد مقاومتی چنین طرح‌هایی را می‌توان توسعه داد که علاوه بر ارتقای امنیت در رشد مناسبات اقتصادی و تجاری ایران با کشورهای همسایه تأثیر‌گذار است. برای مثال هم‌اکنون کشورهای ترکیه، پاکستان و افغانستان بشدت به برق ایران نیاز دارند و ازسوی دیگر کشورهایی مانند عراق و ترکیه خواستار گاز ایران هستند که اگر با تزریق تسهیلات مناسب از پیمانکاران ایرانی حمایت شود می‌توان صادرات خدمات فنی و مهندسی را افزایش داد.
پروژه توسعه بندرچابهار هم درهمین راستا کلید خورده است؟ یکی دیگر از طرح‌ها توسعه بندر چابهار است که طی هفته‌های اخیر هندی‌ها برای سرمایه‌گذاری درآن اعلام آمادگی کرده‌اند. این بندر به‌عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران موقعیت استراتژیک بسیار مهمی برای ایران دارد و ازسوی دیگر کشورهایی از آسیای میانه و افغانستان می‌توانند ازطریق این بندر به آب های آزاد دسترسی پیدا کنند. هند نیز از طریق چابهار می‌تواند به آسیای میانه دست پیدا کند. همچنین درمنطقه مکران نیز طرح‌های اقتصادی بسیاری نظیر پتروشیمی و فولاد تعریف شده تا به صورت مستقیم محصولات تولیدی خود را ازطریق این بندر صادر کنند. علاوه براین رهبر معظم انقلاب نیز تأکید بسیاری روی توسعه محور شرق داشته‌اند. برهمین اساس برای توسعه این بندر بانک توسعه صادرات با عاملیت صندوق توسعه ملی به مبلغ 334 میلیون دلار این بندر را فاینانس کرده است تا زیرساختی برای توسعه صادرات و ترانزیت باشد.
به طور قطع حمایت از تمام صادرکنندگان ایرانی به اعتبار بالایی نیاز دارد،برای تأمین نیاز پیمانکاران و صادرکنندگان ازچه محل‌هایی استفاده می‌کنید؟ یکی از روش‌ها برای تأمین مالی طرح‌ها عاملیت صندوق توسعه ملی و استفاده از تسهیلات ارزی این صندوق برای پرداخت به طرح‌ها و پیمانکاران است.درهمین راستا بانک طرح‌های صادراتی را به صندوق توسعه ملی معرفی می‌کند و تسهیلات دریافتی را به عنوان بانک عامل به طرح‌های تأیید شده پرداخت می‌کند. درسال‌های تحریم به دلیل محدودیت‌های موجود صندوق توسعه ملی نقش بسیار پررنگی درتأمین مالی و فاینانس داشت. البته درهمان دوران نیز یک مورد فاینانس 2/2 میلیارد دلاری برای پتروشیمی بوشهر ازطرف چین گشایش شد ولی عمده طرح‌ها ازسوی صندوق تأمین مالی می‌شد.
اجرای برجام چه تأثیری در پیمانکاران و صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی داشت؟ دردوران تحریم فعالیت پیمانکاران ایرانی درسایرکشورها بشدت محدود شده بود و نمی‌توانستند درمناقصات طرح‌های خارجی شرکت کنند، اما پس از اجرایی شدن برجام حضور پیمانکاران ایرانی درپروژه‌های خارجی افزایش چشمگیری داشته است و برهمین اساس میزان مراجعه آنها برای استفاده از خدمات و تسهیلات صادراتی نیز بیشتر شده است. طرح‌هایی که درقالب صادرات خدمات فنی و مهندسی اجرا می‌شود تأثیر زیادی درتقویت بخش تولید دارد چراکه براساس مقررات هرپروژه‌ای که توسط پیمانکار ایرانی درخارج از کشور اجرا می‌شود باید حداقل 60 درصد از کالاهای مورد نیاز از کالاهای ایرانی تأمین شود.
قبل از اعمال تحریم‌ها روابط با بانک‌های خارجی چگونه بود؟ قبل از تحریم‌ها بانک توسعه صادرات با 400 کارگزار خارجی همکاری داشت که البته حدود 90 درصد کار با 5 کارگزار انجام می‌شد. دراین زمینه یکی از بانک‌های امارات، دوچ بانک آلمان و کردیت سوئیس درانجام مناسبات بانکی ما به سایرکشورها نقش محوری داشتند. اما پس از اعمال تحریم‌ها روابط بانکی ما بشدت محدود شد به طوری که دراین دوران عمده کارهای بانکی از طریق کارگزارانی درچین و ترکیه انجام می‌شد که هزینه بالایی هم برای ما داشت.
برجام توانسته است این محدودیت‌ها را رفع کند؟ خوشبختانه پس از اجرای برجام تمام محدودیت‌های قبل برطرف شده است و هرینه نقل و انتقالات بانکی نیز به میزان زیادی کاهش یافته است. هرچند هنوز بانک‌های تراز اول و بزرگ دنیا دربرقراری رابطه با ایران احتیاط به خرج می‌دهند، ولی با ارتباطاتی که با بانک‌های متوسط برقرارکرده‌ایم نیازهای روزانه خود را تأمین می‌کنیم. پس از تحریم امکان استفاده از منابع مالی و فاینانس خارجی فراهم شده است و درهمین زمینه مذاکرات با کشورهایی مانند ترکیه، هند، روسیه و برخی از کشورهای اروپایی درحال انجام است. برهمین اساس پس از لغو تحریم‌ها با تمام بانک‌هایی که قبل از تحریم‌ها با آنها ارتباط داشتیم درخواست همکاری داده‌ایم که بتدریج درحال انجام است. درهمین زمینه و ازطریق بانک‌هایی که هم‌اکنون با آنها همکاری داریم ال سی بازکرده‌ایم و کارها پیش می‌رود. درحال حاضربا بانک‌هایی از اتریش، سوئیس، ایتالیاو آلمان رابطه کارگزاری برقرارشده است و درمجموع کل روابط کارگزاری با بانک‌های خارجی به حدود 45 مورد می‌رسد.
ارتباط با بانک‌های کوچک و متوسط برای شما مشکل ساز نیست؟ درحال حاضر عمده کارها با بانک‌های کوچک و متوسط خارجی انجام می‌شود. البته دررابطه کارگزاری عملکرد بانک‌های بزرگ گسترده‌تر و سریعتر است، اما این بدان معنا نیست که کارها متوقف می‌شود.
درحال حاضر با چه ارزهایی مبادله می‌کنید؟ درشرایط موجود تمام مناسبات بانکی با خارج از کشور با ارز یورو انجام می‌شود. دراین زمینه هرچند مبادلات دلاری هم می‌تواند نقش مهمی ایفا کند، اما این محدودیت باعث مشکل جدی برای ما نشده است. برهمین اساس با تمام کشورهای اروپایی و حتی آسیایی با یورو معامله می‌کنیم. البته برای برقراری مجدد مبادلات دلاری ازطریق وزارت امور خارجه کشورمان یک بسته پیشنهادی به امریکایی‌ها ارائه شده است.
به نظر شما برای توسعه بیشتر روابط بانکی با خارج از کشور بخصوص بانک‌های بزرگ دنیا چه راهکارهایی وجود دارد؟ دراین زمینه نکته مهم تخصیص ارز درکشورهای هدف است. هم‌اکنون عمده ارز از سوی بانک مرکزی تخصیص داده می‌شود حال اگر این ارز درکشورهای اروپایی تخصیص داده شود نقش مهمی در گسترش همکاری‌های بانکی دارد. برای مثال اگر خریداران نفت اروپایی پول نفت را درکشوهای اروپایی پرداخت کنند و بانک مرکزی نیزعملیات ارزی را درهمان کشور انجام دهد بسیاری از مناسبات بانکی برقرارخواهد شد. ازسوی دیگر اگر بتوانیم با یکی از بانک‌های تراز اول دنیا ازطریق رایزنی‌ها درسطح کلان به توافق و نتیجه برسیم این بانک بزرگ می‌تواند، به‌عنوان یک خط شکن عمل کرده و بسیاری از محدودیت‌های باقی مانده را برطرف کند.
