نفس‌های صنعت پارافین به شماره افتاد
بیش از 5 سال است که تولیدکنندگان درحوزه صنعت پارافین درگیر چالش‌های متعددی هستند، بدون آن‌که مشکلاتشان کاسته شود یا مسئولی به مشکلات آنها رسیدگی کند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شهروند ، حدود ٢٠سال پیش نزدیک به ٦٠ تا ٧٠واحد صنعتی در این بخش مشغول به کار بوده‌اند، اما درحال حاضر با توجه به همه مشکلاتی که بر سر راه این تولیدکننده‌ها قرار داشته، تعداد واحدهای تولیدی این صنعت به کمتر از ٥واحد رسیده که این تعداد از واحدهای تولیدی هم با ظرفیتی بین ١٠ تا ٢٠درصد کار می‌کنند. بیشتر واحدهایی که در شهرک‌های صنعتی فعال بودند، نیز تعطیل شده‌اند و کاری انجام نمی‌دهند. درحقیقت کاری نیست که انجام شود.
این روایت چند خطی تنها بخشی از مشکلات و داستان واحدهای تولید‌کننده پارافین جامد است که این روزها حال و روز خوشی ندارد و رو به مرگ است. این بخش به دلایل مختلف امروز به نقطه آخر رسیده است. از گران‌فروشی فروشنده مواد خام داخلی گرفته تا اشباع بازارها، توان رقابت نداشتن و فروش مواد خام توسط شرکت‌های دیگر و... است. درمجموع درد و مشکل این صنعت یکی دو تا نیست و نیازمند آن است تا بخش‌های مختلف ازجمله شرکت ملی نفت و وزارت صنعت، سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان، مجلس و... دست به دست هم دهند تا مشکل این صنعت حل شود و دوباره این صنایع بتوانند روی پای خود بایستند. اگرچه تا این لحظه سعی انجمن صنفی تولیدکنندگان و صادرکنندگان پارافین و مشتقات آن برای حل این مشکلات بی‌نتیجه بوده است.
آغاز ماجرا مدت زمان زیادی از تولید واحدهای تولید‌کننده پارافین نمی‌گذرد. این و احدها نوپا هستند و خوراک آنها از طریق پالایشگاه‌های روغن‌سازی تأمین می‌شود. درواقع این واحدهای تولیدی با گرفتن مواد خام و به عبارت بهتر ماده‌ای به نام اسلک وکس جزو صنایع پایین‌دستی صنعت نفت هستند و درجهت افزایش ارزش افزوده بیشتر و استفاده از ضایعات نفتی که هم مشکل زیست‌محیطی ایجاد می‌کند و هم به نوعی ماده خام به حساب می‌آید، فعالیت می‌کنند (یا بهتر بگوییم می‌کردند).
در ابتدا قیمت‌گذاری اسلک وکس تحت نظارت شرکت نفت، سازمان حمایت، وزارت صنایع انجام می‌شد و دراختیار این واحدها قرار می‌گرفت اما رفته رفته و با توجه به اصطلاح خصوصی شدن پالایشگاه‌ها شرکت‌های فروشنده (که تعداد محدود و مشخصی حدود ٤ یا ٥ شرکت هستند، برای اسلک وکس بدون رعایت ضوابط و مقررات جاری و به صورت سلیقه‌ای قیمت‌گذاری کردند). یعنی قیمت را برای تولیدکنندگان پارافین بالا بردند و برای مشتری خارجی با قیمت به مراتب نازل‌تر کردند.
چالش شرکت‌های تولید‌کننده پارافین جایی آغاز شد که شرکت‌های فروشنده مواد خام شروع به فروش برای بازارهای خارجی کردند، اما به جای این‌که قانون را رعایت کنند و به واحدهای تولیدی داخلی با قیمتی کمتر از تولیدکنندگان خارجی مواد را بفروشند، درست برعکس عمل کرده و به تولیدکنندگان خارجی قیمتی کمتر از تولیدکنندگان داخلی فروختند. این درحالیست که برابر مصوبه هیأت‌وزیران صادرکنندگان مواد خام اسلک واکس باید ٢٥درصد ارزش آن عوارض بپردازند.
حیدر ذوالفقاری رئیس هیأت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان پارافین اعلام کرد: کشمکش بین تولیدکنندگان پارافین و فروشندگان مواد خام هنوز به جایی نرسیده است. او دراین‌باره می‌گوید: چندین سال است که شرکت‌های فروشنده مواد خام قیمت‌ها را بدون توجه به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (فرآورده ویژه نفتی ازجمله اسلک وکس به قیمت جهانی خلیج‌فارس با کسر ٥درصد به تولیدکنندگان پارافین تحویل دهند) مواد خام را بدون کسر ٥درصد و در بیشتر موارد بیش از قیمت‌هایی که به خارج کشور عرضه می‌کنند، به مشتریان داخلی می‌فروشند. او اضافه می‌کند: درتمام این مدت با بیشتر طرف‌هایی که می‌توانستند در این موضوع دخالت کنند، مانند مجلس، سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، شرکت پخش فرآورده‌های نفتی و... نامه‌نگاری کردیم و خواستیم که این موضوع را حل‌وفصل کنند.
رئیس هیأت‌مدیره انجمن تولید کنندگان و صادرکنندگان پارافین توضیح می‌دهد که پالایشگاه‌های روغن‌سازی نباید خام‌فروشی کنند اما همچنان به این کار ادامه می‌دهند. او تأکید می‌کند: ٢٥درصد عوارض صادرات اسلک وکس برابر مصوبه شماره ٧٦٤٦٣/٤٤٧٤٦ مورخ ٧/٤/١٣٨٩ هیأت محترم وزیران عملیاتی شود تا فرصت رقابت برای تولیدکنندگان پارافین فراهم شود.
دردسرهای متعدد برای تولید‌کننده اعضای این انجمن در ابتدای تأسیس ٦٠ تا ٧٠ واحد بوده‌اند اما امروزه به چهار تا پنج واحد رسیده‌اند که فقط با ١٠ تا ٢٠درصد ظرفیت واقعی خود مشغول به کار هستند. این تعداد نیز به این امید که در سال اقتصاد مقاومتی و حمایت از تولید داخلی و صادرات و جلوگیری از خام‌فروشی مواد اولیه اوضاع بهتر شود، هنوز به کار ادامه می‌دهند اما به نظر می‌رسد صادرات پارافین و مشتقات دیگر اسلک واکس تنها مشکل تولیدکنندگان این صنعت نیست، صنعتی که تا چندی پیش پالایشگاه‌های روغن خوراکش یعنی همان اسلک وکس را می‌سوزاندند و پس از مدتی که توسط تولیدکنندگان پارافین ارزش این ماده مشخص شد و بازارهای صادراتی‌اش جان گرفت، تازه فروشندگان ماده خام به فکر افتادند که خودشان هم رقیب بخش خصوصی در این بازارها شوند.
ع. مزینی ازجمله تولیدکنندگانی است که هنوز امید دارد تا پس از رفع کامل مشکلات داخلی دوباره بتواند در این صنعت فعالیت کند. او درباره فعالیت واحدهای کارگاهی صنعت پارافین می‌گوید: تولیدکنندگان پارافین بیش از سایر بخش‌های پایین‌دستی نفت آسیب دیده‌اند و قصه آنها برای سرپا ایستادن شنیدنی است.
زمانی که ما برای جواز تأسیس واحد تولیدی خود در سازمان صنایع اقدام کردیم، وزارتخانه با استعلام از شرکت پخش و فرآورده‌های نفتی تأمین خوراک واحدها را استعلام کرد و با تأیید شرکت پخش نسبت به تخصیص خوراک به این واحدها مجوز احداث و سرمایه‌گذاری را صادر کرد. او توضیح می‌دهد که مدت زمان زیادی از فعالیت ما نگذشته بود که به یک‌باره سهمیه خوراک ما توسط پخش فرآورده‌های نفتی قطع شد و توسط وزارت صنایع به ما اعلام کردند که باید به خارج از شعاع ١٢٠کیلومتری نقل‌مکان کنیم و از روی اجبار واحد تولیدی خود را از هشتگرد به شهرک صنعتی اشتهارد تغییر مکان دادیم، با قطع سهمیه و پیامد آن قطع تولید، به ناچار با فروش منزل مسکونی خود در تهران و گرفتن وام دوباره از بانک سرمایه‌گذاری مجددی را در شهرک صنعتی اشتهارد انجام دادیم.
سرمایه‌گذاری چند باره در اصل تولیدکنندگان پارافین هرکدام دوبار مجبور به سرمایه‌گذاری و احداث کارخانه شده‌اند، اما مدتی بعد، پس از خصوصی‌سازی واحدهای روغن‌سازی، این شرکت‌ها هیچ‌گونه مسئولیتی نسبت به صنایع پایین‌دستی خود نداشته و با خام‌فروشی و صادرات بی‌رویه اسلک وکس ما را به حال خود رها کرده‌اند. این تولید‌کننده اضافه می‌کند: حال پس از پشت سرگذاشتن همه این مشکلات به این نقطه رسیدیم که پالایشگاه‌های روغن خودشان رقیب ما شده‌اند و قیمت اسلک واکس را برای تولید‌کننده داخلی که ما هستیم، بالاتر از فروش به مشتری خارجی گذاشته‌اند.
در این بازار آشفته که ما به دلیل قیمت بالا قدرت رقابت نداریم، کارخانجات پارافین در ایران تعطیل و درکشورهای هند و پاکستان و ترکیه احداث شده‌اند. مزینی توضیح می‌دهد: درحال حاضر مهم‌ترین و اساسی‌ترین مشکل تولیدکنندگان پارافین وضع عوارض ٢٥درصدی است که متاسفانه اجرایی نمی‌شود. این بازار برای کار و فعالیت جای بسیار دارد، به‌ویژه این‌که درکشور ماده خام این محصول فراوان است. اگر مسئولان هرچه زودتر برای این موضوع فکری نکنند، در سال اقتصاد مقاومتی یک بازار با ارزش افزوده بسیار و سرمایه‌گذاری‌های زیاد در این رابطه از دست خواهد رفت.
صادر‌کننده نمونه سابق عبدوس یکی دیگر از تولیدکنندگان درحوزه پارافین صنعتی است اما با این تفاوت که او سال گذشته صادر‌کننده نمونه شده است. درواقع این تولید‌کننده در زمانی که هنوز بیم و امیدهای فراوانی برای رفع تحریم‌ها وجود داشت و گشایش چندانی در کارها ندارد، توانست بازارهای جدیدی را کشف کند و به کشورها صادر کند. به همین دلیل هم سال گذشته به‌عنوان صادر‌کننده نمونه انتخاب شد، اما امسال وضع به هیچ‌وجه مانند سال گذشته نیست. او نه‌تنها صادر‌کننده نمونه نشده بلکه عطای همه چیز را به لقایش بخشیده است. او در مورد وضع تولید و کارگاهش می‌گوید: من صادر‌کننده نمونه سابق هستم و امروز از این عنوان و همه چیزهایی که به خاطرش این همه زحمت کشیدم، اثری نمانده است. کارگاهم دیگر کار نمی‌کند. به جای ده‌ها کارگری که در این کارگاه کار می‌کنند، الان فقط یک زونکن پر از نامه دارم که به مراجع مختلف نوشته‌ام اما این نامه‌ها به جایی نرسیده و هیچ مشکلی حل نشده است.
عبدوس در مورد مشکلات صنعت پارافین می‌گوید: سال ٩٣ و ٩٤ سال‌های پر از مشکلات و چالش برای صنعت پارافین بود، اما به این اعتقاد داشتیم که باید هرطور شده تولید را سرپا نگه داریم و به کار ادامه بدهیم. برای همین هم با همه مشکلات بازاریابی‌های جدید کردیم و در اوج تحریم به کشورهایی مثل مکزیک، پاراگوئه، پورتوریکو، دومینیکن و... صادرات کردیم. بیش از ٦ماه جنس‌ها روی آب بود و حمل آنها طول می‌کشید، اما ما از تلاش خسته نشدیم و صادرات کردیم. بازارهای نزدیک‌تر مثل هند را هم به لطف تولید پالایشگاه‌های روغن که رقیب ما شدند، از دست دادیم. پالایشگاه‌ها با نرخ‌شکنی و درعین حال گران دادن مواد اولیه به کارگاه‌های تولید پارافین از دوجهت راه را بر ما بستند.
این تولید‌کننده توضیح می‌دهد: درحال حاضر قیمت ماده خامی که پالایشگاه‌ها به ما می‌دهند، هم قیمت محصول فرآوری شده همین پالایشگاه‌ها در بازارهای هدف است. یعنی قیمت ماده خام در داخل به اندازه محصول تولیدشده برای صادرات محاسبه و دریافت می‌شود. بنابراین در عمل ما بازاری برای صادرات نداریم و توانی هم برایمان باقی نمانده است. امسال هم به ما اطلاع دادند که برای ثبت‌نام صادر‌کننده نمونه ثبت‌نام کنیم، اما امسال به جای ثبت‌نام فقط همه نامه‌هایی را که برای حل مشکلات به مسئولان نوشته بودم، ارسال کردم.
