پاسخ به ابهامات شاپرک

محمد رضا روشن نژادمدیر واحد عملیات شاپرک در پاسخ به این پرسش‌ها گفت: «استفاده از پایانه‌های فروشگاهی برای انتقال پول از یک کارت بانکی به کارت‌های دیگر در ادبیات بانکی انتقال وجه نام دارد و یک عملیات بانکی به‌حساب می‌آید که باید تابع نظارت و کنترل‌های بانکی انجام شود به همین خاطر نیز در پایانه فروش در هیچ کشوری معمول نیست.» وی گفت: «برخی از فروشندگان ممکن است به جای فروش واقعی از پایانه فروشی که در اختیار دارند برای انتقال وجه از کارت خود به حساب تعریف شده به عنوان حساب مقصد پایانه استفاده کنند، این کار در ادبیات بانکی انتقال وجه نام دارد و عملیات بانکی است و تابع نظارت و کنترل‌های بانکی انجام کارهای بانکی در پایانه فروش در هیچ کشوری معمول نیست.» روشن نژاد افزود: «افراد می‌توانند از سایر ابزارهای بانکی نظیر اینترنت بانک یا همراه بانک استفاده کرده یا با مراجعه به دستگاه خود پرداز یا شعبه بانک اقدام به این امر کنند. در این صورت موضوع آنی بودن انتقال پول همچنان به قوت خود باقی است.» این متخصص بانکداری الکترونیکی با اشاره به نصب پایانه‌های فروشگاهی در بیش از یک و نیم میلیون فروشگاه، گفت: «نکته مهمی که باید آن را بررسی کرد این است که آیا همه این فروشگاه‌ها در عمل نیازمند دریافت آنی وجه کالای فروخته شده خود هستند. مثلا فروشگاه‌های فروش البسه یا سراجی‌ها نیازمند چنین فرآیندی هستند؟» وی ادامه داد: «هم‌اکنون در طول روزهای کاری در هفت نوبت وجوه مربوط به فروش به حساب پذیرندگان واریز می‌شود و تقریبا از ساعت 8 صبح هر دو تا سه ساعت یکبار وجه فروش انجام شده به حساب فروشنده واریز می‌شود. تنها در صورتی که بعد از ساعت 18 فروشی انجام گیرد پول آن در روز بعد به حساب فروشنده واریز خواهد شد و در سایر موارد پول در همان روز به حساب وی خواهد رفت.» روشن نژاد در پاسخ به این پرسش که در صورت عدم واریز پول به حساب فروشنده چه باید کرد، گفت: «رسید موفق دریافتی از پایانه فروش (POS) محق بودن فروشنده را تضمین می‌کند و در تمام سیستم بانکی و همانند رسیدهای دریافتی از شعب بانک‌ها معتبر است.» مدیر عملیات شاپرک هچنین در مورد مشاغلی که به واریز آنی وجه خرید نیاز دارند، گفت: «در برخی از موارد مانند فروشگاه طلا یا صرافی‌ها ممکن است وجه فروش بی‌درنگ برای خرید مجدد مورد استفاده قرار گیرد، زیرا ممکن است تورم لحظه‌ای وجود داشته باشد. به طور معمول و در تمام کشورها به‌جای واریز آنی و خرید فوری تفاوتی بین خرید و فروش وجود دارد که به اسپرد(Spared) موسوم است و هدف از تعیین آن از جمله پوشش همین نوسانات است. در طلا و ارز این تفاوت بسیار بیش از آن چیزی است که در سایر کشورها وجود دارد و به این ترتیب مشکل زمان دریافت وجه پوشش داده شده است.» روشن نژاد در توضیح ابهام دیگری که در مورد محل نگهداری وجوه واریز نشده به حساب فروشندگان مطرح است، گفت: «در عمل پول کسر شده از دارنده کارت در همان بانک صادر‌کننده بانک است و در مدت زمان بین کسر پول از حساب دارنده کارت تا واریز پول به حساب پذیرنده در اختیار اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگری نیست.» وی افزود: «پروژه شاپرک با هدف تضمین امنیت و ممانعت از سوء استفاده‌های مشاهده شده، طرح شده و به طور قطع جز نفع عمومی جامعه و به ویژه بهبود شرایط اقتصادی هدف دیگری را دنبال نکرده و از نظر قانونی نیز مجاز به فعالیت‌های انتفاعی دیگر نیست. چهار راهی را تصور کنید که به تدریج ترافیک آن افزایش می‌یابد تا آنجا که در برخی از مواقع چهار راه دچار گره کوره ترافیکی می‌شود. در این شرایط و به منظور مدیریت پرترافیک و تسهیل و روان‌سازی آن چراغ راهنمایی در این چهار راه نصب شده و عبور از آن تنها در مقاطع زمانی مجاز است که چراغ سبز باشد. آیا نصب چراغ راهنمایی و متوقف کردن اتومبیل‌ها پشت چراغ قرمز نشان از عقب گرد است یا آنکه برای حفظ حقوق و ممانعت از برخورد یا ایجاد گره ترافیکی امری ضروری است.» مدیر عملیات شاپرک ادامه داد: «اگر میزان استفاده از پایانه‌های فروشگاهی مانند قبل بود نیازی نیز به شاپرک نبود. افزایش مبالغ و تعداد قابل توجه پرداخت وجوه با کارت‌های بانکی، مدیریت بر شبکه پرداخت را به امری اجتناب ناپذیر بدل کرد که نمود آن را در شاپرک می‌توان یافت.» وی با اشاره به اینکه فعالیت سامانه‌ای قدرتمند مانند شاپرک به هیچ وجه به معنای عقبگرد در بانکداری الکترونیکی نیست، گفت: «در تمام کشورهای پیشرفته سامانه‌هایی نظیر شاپرک وجود دارد در اروپا به‌نام SEPA در کانادا به‌نام INTRAC، در چین به‌نام UNIPAY و در استرالیا به‌نام APCA است.»