افسانه توسعه کسب و کار در سنگاپور

مساحتی که بسیار کمتر از یکی از شهرک‌های حومه اطراف تهران است، اما همین کشور کوچک به چنان جایگاهی رسیده که در صدر لیست اقتصادهایی قرار گرفته که از سوی بانک جهانی بهترین شرایط را برای تجارت و کسب و کار در دنیا دارند و یک رشد حیرت‌انگیز را طی نیم قرن اخیر تجربه کرده است. به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، روز گذشته همایش «فرصت‌های تجارت و سرمایه‌گذاری در ایران» که در سنگاپور برگزار شد، فرصتی شد برای بررسی راهکارهایی که فعالان بخش خصوصی ایران و سنگاپور از طریق آن می‌توانند برای توسعه مناسبات اقتصادی اقدام کنند. در جریان برگزاری این همایش که مجموعه‌یی از چهره‌های دولتی و فعالان بخش خصوصی ایران و سنگاپور در آن شرکت کرده بودند، خبر تاسیس بانک مشترک ایران و سنگاپور منتشر شد، ضمن اینکه برنامه‌ریزی‌های دامنه‌داری برای توسعه مناسبات اقتصادی دو کشور در حوزه کسب و کار کوچک انجام شد که می‌تواند ظرفیت‌های تازه‌یی برای اقتصاد دو کشور به وجود بیاورد. مناسباتی که در زمان دولت گذشته از رقم 5میلیارد دلاری به 500میلیون دلار سقوط کرد و در فضای پسابرجام دوره‌یی از توسعه را در برابر دارد. از آنجایی که بررسی الگوهای اجرایی کشورهای موفق در حوزه کسب و کار ازجمله برنامه‌هایی است که صفحه بنگاه‌ها به صورت متناوب پیگیری می‌کند، به بهانه برگزاری همایش روز گذشته، موضوع کسب و کار خرد به سبک سنگاپوری‌ها را روی میز ارزیابی‌های صفحه قرار می‌دهیم تا در پایان تصویری از ظرفیت‌های اقتصادی سنگاپور پیش‌روی فعالان بخش خصوصی و اهالی اقتصاد قرار بگیرد. کسب و کار به سبک سنگاپور سرگذشت افسانه‌یی پیشرفت سنگاپور با نام لی‌ کوان‌یو گره خورده است؛ مردی که موفق شد سنگاپور را به یکی از موفق‌ترین نمونه‌های توسعه کارآفرینی تبدیل کند. مردی که 21 مارس 2015مردم سنگاپور را برای همیشه ترک کرد. لی کوان‌یو در سال ۱۹۵۹ به نخست‌وزیری منصوب شد و تا سال ۱۹۹۰ در این سمت باقی ماند. در طول دوره نخست‌وزیری او، سنگاپور رشد اقتصادی بی‌نظیری را تجربه کرد. باراک اوباما رییس‌جمهور امریکا، لی را یک «شخصیت بزرگ تاریخی» نامید که حتی نسل‌های آینده هم از او به عنوان پدر سنگاپور مدرن و یکی از معماران سیاست در آسیا یاد خواهند کرد. اوباما در ادامه گفت، بسیاری از رهبران جهان از لی در زمینه زمامداری و توسعه اقتصادی مشاوره گرفته‌اند. بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز با اظهار «تاسف عمیق» از درگذشت «بنیانگذار سنگاپور مدرن»، لی را یکی از رهبران الهام‌بخش آسیا نامید. رهبری که به گفته‌ دبیرکل سازمان ملل، «سنگاپور را از یک کشور در حال‌توسعه به قطبی پررونق در تجارت بین‌الملل تبدیل کرد.» در سال ۱۹۵۹ زمانی که لی زمام امور را در دست گرفت، سرانه تولید ناخالص داخلی سنگاپور ۴۰۰دلار بود. در سال ۱۹۹۰ هنگامی که او پس از نزدیک به ۳۰سال از این سمت کناره‌گیری کرد، درآمد سرانه به بیش از ۱۲هزار دلار در سال رسیده بود. اما حتی با خداحافظی لی کوان‌یو از قدرت هم رشد اقتصادی سنگاپور متوقف نشد؛ بر پایه‌ آمار منتشر‌شده از سوی بانک جهانی، در سال ۲۰۱5 سرانه درآمد تولید ناخالص داخلی سنگاپور بیش از 70هزار دلار، یعنی ۲۵درصد بیش از کشوری مانند آلمان بوده است. فرصت‌های توسعه مناسبات اقتصادی سنگاپور با 5میلیون و 400هزار نفر جمعیت، سال گذشته توانست سه برابر جمعیت یعنی 15میلیون و 400هزار گردشگر جذب کند. ارزش کل تجارت سنگاپور در سال 2014 میلادی 777میلیارد و 899میلیون دلار امریکا بوده که از این میزان 407میلیارد و 453میلیون دلار سهم صادرات و بیش از 376میلیارد و 441میلیون دلار سهم واردات است. اما پرسش کلیدی آن است که مناسبات ارتباطی ایران و سنگاپور در کدام محورها قابلیت توسعه دارد؟ سنگاپور باتوجه به ظرفیت بالای پالایشگاه‌های این کشور، به نفت نیاز داشته و ایران آمادگی تامین بیشتر نفت سنگاپور را باتوجه به لغو تحریم‌ها دارد. براساس داده‌های شرکت بین‌المللی سنگاپور، این کشور سال 2011 به‌طور میانگین ماهیانه حدود 270هزار متریک تن نفت از ایران وارد می‌کرد که براساس اظهارنظر سفیر کشورمان در سنگاپور این کشور آماده افزایش واردات نفت از ایران است. در این میان مقامات دولتی ایران تلاش می‌کنند از تجربیات این کشور برای توسعه کسب و کار کوچک و متوسط در کشورمان استفاده کنند. ظرفیت‌هایی که سنگاپور را در راس کشورهای موفق در زمینه کسب و کار نشانده است. سفیر کشورمان می‌گوید که مقامات سنگاپوری آمادگی خود را برای افزایش میزان مبادلات دو کشور تا 50درصد حجم کنونی تا پایان سال جاری میلادی اعلام کرده‌اند. مبادلات تجاری ایران و سنگاپور سال 2011 میلادی، بیش از 5میلیارد و 600میلیون دلار بود که به دلیل تحریم‌های یک‌جانبه غرب و مشکلات بانکی در سال 2012 میلادی به 2میلیارد و 100میلیون دلار کاهش یافت. تبادلات دو کشور سال گذشته میلادی به رقم کم سابقه 500میلیون دلاری رسید که مقامات دو کشور در تلاش برای بازگرداندن میزان مبادلات به رقم‌های قبل از دوران تحریم هستند. تفاوت‌های کسب و کار در ایران و سنگاپور «راه‌اندازی یک کسب و کار برای یک تاجر خارجی در سنگاپور کمتر از 48ساعت طول می‌کشد، اما کالای صادراتی یک تاجر ایرانی در کشور خودش بیش از 20روز در بندر معطل می‌ماند. معلوم است که سنگاپور در رتبه اول قرار می‌گیرد و ایران در رتبه‌های پایینی می‌نشیند.» این جملات بخشی از اظهارنظرهایی است که یکی از فعالان نام‌آشنای تجارت و بازرگانی کشور در مورد رنکینگ سنگاپور از نظر شاخص فضای کسب و کار بیان می‌کند. گزارشی که در آن کشور ما معمولا در لیست کشورهای ناموفق، ولی سنگاپور در زمره بهترین اقتصادهای بین‌المللی قرار می‌گیرد. اسدالله عسگراولادی برای نشان دادن تفاوت فضای کسب و کار در کشورها، تجربه جالب یک تاجر ایرانی در سنگاپور را اینگونه بیان می‌کند: «برای اینکه بفهمید چرا سنگاپور اول است به این موضوع نگاه کنید؛ یک تاجر ایرانی یک روز ساعت 8صبح وارد سنگاپور می‌شود. در همان روز موفق می‌شود شرکت خود را به ثبت رسمی برساند و برای خودش اقامت بگیرد. صبح فردا دو بانک سنگاپوری موظف می‌شوند برایش حساب باز کنند. همان روز ظهر دو عدد دسته چک به هتل محل اقامت او ارسال می‌شود و او موفق می‌شود دفتر کار اجاره کند. روز سوم هم روز شروع کار اوست.» استفاده از تجربیات سنگاپور عسگراولادی روایت خود را اینگونه ادامه می‌دهد: «اما این پایان ماجرا نیست. بعد از 6ماه به او نامه می‌نویسند و از او می‌پرسند در این مدت فعالیت تجاری سود داشته یا زیان کرده؟ اگر سود داشته که هیچ، اما اگر زیان دیده دلایل آن را بیان کند تا دولت سنگاپور بتواند موانع و مشکلات احتمالی موجود برای سرمایه‌گذار را مرتفع کند و بازرگان ایرانی هم چون سود برده، فقط به دولت سنگاپور اعلام سود می‌کند؛ نه دلیلی می‌آورد و نه توضیحی که سودش را چه کرده است. بعد از 11ماه مجددا نامه‌یی برایش ارسال می‌شود که اگر از تجارت خود در این کشور سود داشته و علاقه‌مند به ادامه کار است، دولت سنگاپور می‌تواند شرایط ادامه کار را برایش فراهم کند تا او همچنان کارش را در این کشور ادامه دهد. کافی است تا یک کپی از پاسپورتش را برای آنها ارسال کند تا دولت سنگاپور پیگیر کارهایش شود. این دلایلی است که سنگاپور در صدر قرار می‌گیرد.»اسدالله عسگراولادی اما به کشور خودمان نیز اشاره جالبی دارد: «من کالایی را به بندر انزلی برده‌ام. 15روز کالا در این بندر معطل ماند، بعد از آن به کشتی اجازه ورود داده نمی‌شد، وقتی کشتی آمد اجازه لنگر انداختن داده نشد، بعد بارگیری و هی مساله پشت مساله. همه اینها به فضای کسب و کار کشور لطمه می‌زند و رتبه ما در انتهای رده‌بندی قرار می‌گیرد.»