جزئیات توسعه 5صنعت اصلی کره‌جنوبی

کمیسیون اقتصاد کلان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با انتشار دو گزارش با عنوان «بازبینی راهبرد توسعه در کره جنوبی: دیدگاه مداخله گرایانه» و «استراتژی توسعه و رشد صنعتی صنایع مهم در کره» روند توسعه در کره جنوبی را بررسی کرده است. به نظر می‌رسد عنوانی که برای این گزارش انتخاب شده، نشان دهنده علاقه آنها برای مداخله دولت در روند توسعه صنایع است. این گزارش با طرح این سوال آغاز شده است که چرا کره جنوبی با وجود اینکه دیرتر از ایران برنامه‌های توسعه خود را شروع کرد بهتر توانست فراگرد توسعه را به انجام رسانده و امروز توسعه یافته تلقی می‌شود؟ برنامه‌ریزان کره، با مشاهده تجربیات ژاپن و غرب، زیربنای حرکت خود را بر تولید بنا کردند. تاریخ غرب و اخیرا تاریخ پیشرفت آسیا معرف این واقعیت است که هیچ عاملی به اندازه تولید، زمینه‌های عقلانیت اجتماعی و سیاسی را فراهم نمی‌کند. تولید به یک فرد، ملت و کشور، اعتماد به نفس می‌دهد، مبنای حفظ هویت، حفظ استقلال و حفظ فرهنگ بومی و مظهر قدرت است. تولید، نیروی محرکه تغییر است و دامنه فکر و مرزهای فهم پدیده‌ها را گسترش می‌دهد. تولید زمانی جدی می‌شود که رقابت وجود داشته باشد تولید موجبات نظم رفتاری، نظم فکری و قاعده‌مند شدن زندگی را به وجود می‌آورد. افزایش کمیت و کیفیت تولید تا آنجا یک جامعه را به سوی پیشرفت و ثبات سوق می‌دهد که شرایط تامین امنیت داخلی، امنیت ملی و حتی آزادی‌های مدنی و سیاسی را تسهیل کند. در مقابل در ایران این خدمات است که رشد یافته و اگر تولیدی نیز صورت گرفته، دولت‌ها به دلیل نداشتن تصویر بلندمدت و عدم در نظر گرفتن مفهوم واقعی رقابت، به اندازه‌ای واحدهای تولیدی تکراری و زائد و در بسیاری از موارد با فن‌آوری پایین ایجاد کردند که بعید به نظر می‌رسد، رسیدن به صرفه مقیاس برای همه آنها قابل حصول بوده و قادر به بقا باشند. این وضعیت نتیجه در دست نداشتن راهبرد مدون، علمی، متقن، منسجم و کاربردی توسعه و نقشه راه بلند مدت اقتصاد ایران است. در این میان، وضعیت توسعه در کره جنوبی نشان می‌دهد که این کشور با داشتن برنامه راهبردی منسجم و مستحکم توسعه اقتصادی و تکیه محوری خاص بر تولید، به جایگاه قابل تامل در مناسبات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در سطح جهان رسیده است. روند توسعه در کره جنوبی نشان می‌دهد که این کشور روی پنج صنعت استراتژیک شامل فولاد، پتروشیمی، خودرو، کشتی‌سازی و الکترونیک (ICT) تمرکز کرده است. صنعت فولاد تاریخچه توسعه صنعت فولاد در کره جنوبی نشان می‌دهد که ظرفیت تولید فولاد در این کشور از 0.1هزار تن در سال 1956میلادی به 1.2میلیون تن در سال 1973میلادی و به 50میلیون تن در سال 2007میلادی جهش پیدا کرد. رده‌بندی جهانی در سال 2008میلادی نشان می‌دهد که کره یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد جهان است. این کشور بعد از چین، ژاپن، آمریکا و روسیه در رتبه پنجمین کشور تولیدکننده فولاد جهان قرار دارد و بعد از آن کشور آلمان در رتبه ششم قرار گرفته است. صنعت پتروشیمی صنعت پتروشیمی دومین صنعت استراتژیک است که به توسعه کره جنوبی کمک کرده است. تاریخچه توسعه صنعت پتروشیمی کره نشان می‌دهد که این صنعت پنج مرحله را پشت سر گذاشته است. دوران توسعه صنعت پتروشیمی در این کشور از سال 1966میلادی شروع و تا اواسط سال 1978میلادی ادامه داشت. دوران رشد این صنعت در فاصله سال‌های 1979 تا 1988میلادی، دوران جهش این صنعت در فاصله سال‌های 1989 تا 1997میلادی، دوران بازسازی این صنعت در فاصله سال‌های 1998 تا 2003 میلادی و دوران جهش دوباره آن از سال 2004میلادی به بعد بوده است. ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی و وضعیت صادرات در این کشور نشان می‌دهد که کره جنوبی رتبه پنجم ظرفیت تولید اتیلن جهان و رتبه هشتم صادرات را در سال 2007میلادی داشته است. صنعت خودرو صنعت خودرو سومین صنعت استراتژیک است که کره جنوبی توانست این صنعت را در نیم قرن از صفر به بازار جهانی برساند. توسعه صنعت خودرو کره شامل هفت مرحله شامل دوران خودروهای دست‌ساز، خودرو ساخته شده با قطعات وارداتی، خط مشی و سیاست برای تولید خودروهای کاملا بومی، حرکت از سیاست جایگزینی واردات به توسعه صادرات، بهبود رقابت بین‌ المللی در دهه 1980، توسعه فن آوری در دهه 1990 و سرمایه گذاری بیشتر با توجه به روند فعلی تولید است. روند تولید خودرو در کره نشان می‌دهد که این کشور میزان تولید خود را از 7هزار دستگاه در سال 1967میلادی به یک میلیون دستگاه در سال 1988میلادی و به 3.8میلیون دستگاه در سال 2008میلادی رساند. آمار تولید خودرو در جهان در سال 2008میلادی نشان می‌دهد که کره جنوبی بعد از ژاپن، چین، آمریکا و آلمان رتبه پنجم را در ساخت خودرو دارد. ارشاد مناسب دولت از طریق سیاست برای ساختن اتومبیل‌های بومی و ترویج یک خودرو استاندارد، همچنین حفاظت و حمایت مناسب از صنعت خودرو به وسیله دولت از طریق ترویج بنگاه‌های کوچک و متوسط، وام‌های یارانه‌ای، مشوق‌های مالیاتی و منع واردات از جمله عوامل توسعه موفق صنعت خودرو کره جنوبی است. صنعت کشتی‌سازی صنعت کشتی‌سازی چهارمین صنعت استراتژیک است که منجر به توسعه کره جنوبی شده است. سیر تحول صنعت کشتی‌سازی کره نشان می‌دهد مدت زمانی که طول کشید تا این کشور یک کشور کشتی‌ساز بین المللی شود، خیلی کوتاه بود. دولت کره در دهه 1960میلادی، صنعت کشتی‌سازی را به عنوان صنعت با اولویت بالای استراتژیک برای ارتقای اقتصاد ملی شناسایی و طراحی کرد. این کشور همچنین نقشه راه و طرح جامع کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت برای توسعه صنعت کشتی‌سازی را تدوین کرد و توانست در دهه 2000میلادی از لحاظ کشتی‌سازی مقام اول را کسب کند. دولت این کشور در جهت ارتقای صنعت کشتی‌سازی به طور کامل اختیار قدرت انحصاری را به نظارت، راهنمایی و حمایت حرفه‌ای صنعت واگذار کرد، همچنین یک پنجره واحد و نقطه شفاف، برای همه جنبه‌های فعالیت‌های مربوط به توسعه صنعت کشتی‌سازی در حال ظهور کره ایجاد کرد. همین سیاست باعث شد که در حال حاضر تقریبا، نیمی از کشتی‌هایی را که در سرتاسر جهان ساخته می‌شود، متعلق به کره جنوبی باشد. صنعت الکترونیک صنعت الکترونیک و ICT (فناوری اطلاعات و ارتباطات) پنجمین صنعتی است که منجر به توسعه کره جنوبی شده است؛ به طوری که از ظهور بخش ICT به عنوان مهم‌ترین موتور رشد اقتصادی این کشور یاد می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که سهم صنعت ICT در کره جنوبی 41.9درصد کل رشد اقتصادی این کشور در سال 2003میلادی بوده است. وضعیت توسعه ICT در کره جنوبی نشان می‌دهد که این کشور رتبه اول در جهان را در میزان نفوذ پهنای باند اینترنت در سال 2002 میلادی و رتبه چهارم از نظر میزان کاربر اینترنت در سال 2003میلادی داشته است. این کشور پیشرو در صنعت ICT در جهان به خصوص در سخت افزار نیمه‌هادی‌ها، تلفن همراه، تلویزیون‌های TFT-LCD و تلویزیون دیجیتال و گسترش رقابت جهانی آن در برخی از بخش‌های نرم افزار و برجسته ترین در صنعت بازی‌های آنلاین است. این کشور همچنین در جهت ایجاد دولت الکترونیک با کامل کردن کاربرد فناوری اطلاعات به طور فزاینده نسبت به خدمات دولتی و ابتکار عمل دولت الکترونیک گام به جلو را به وجود آورده است. این کشور رتبه اول را در گزارش سال 2008آمادگی دولت الکترونیک جهانی‌سازمان ملل متحد برای شاخص توسعه دولت الکترونیک دارد.