یکسان‌سازی نرخ ارز با دو شرط اصلی

دولت و مقام‌های مربوط هم اعلام کرده‌اند که در تلاشند تا در نیمه دوم سال، نرخ ارز یکسان‌سازی شود. نکته اما آنجاست که ممکن است زمانی دولت به‌شکل دستوری اعلام ‌کند که همه ملزم به رعایت نرخ ارز مشخصی هستند؛ اما زمانی هم همه بازارها آماده استفاده از نرخ ارز یکسانی هستند. پیش از پرداختن به این موضوع باید توجه داشت که اکنون ارز بازارهای مختلفی دارد.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد ، برای نمونه صادرکننده‌ای که محصولش را صادر کرده و حالا ارز دارد و توان این را دارد که ارزش را در اختیار واردکننده قرار دهد؛ فردی که مبالغی از وجوه نقد ارزی در اختیار دارد و با تغییر فضای اقتصادی تصمیم به فروش ارزش به افرادی که تصمیم به خروج از کشور دارند، گرفته است؛ یا حتی بازاری که خود دولت و بانک مرکزی در فروش ارز ایجاد می‌کنند؛ بازارهای ارز داخلی؛ آنچه در جایی چون دوبی در جریان است و... اینها و نمونه‌های بسیار دیگری جزو بازارهای ارزی به‌حساب می‌آیند. به گمان من پرسش مهمی که در مورد یکسان‌سازی نرخ ارز در شرایط فعلی مطرح می‌شود این است که آیا این بازارها در شرایطی هستند که نرخ ارز در آنها، بدون دستور خاصی و البته به شکلی معقول به سمت هم (به سوی یکسان‌شدن) برود یا خیر. دقت کنید که اکنون برای مثال اگر فردی در داخل کشور بخواهد مبالغی را به نوعی با خارج از ایران مبادله کند، به واسطه مشکلاتی که در بحث خروج ارز وجود دارد، با مشکل مواجه خواهد شد. پس به خوبی روشن است که هنوز در این مورد زمینه مساعد برای یکسان‌سازی نرخ ارز وجود ندارد.

اگر موانع بین‌المللی همچنان پابرجا باشد و دولت بر یکسان‌سازی اصرار داشته باشد، فشار مضاعف بر پیکره این بازارها وارد خواهد شد؛ شرط نخست برای اجرایی شدن این موضوع ایجاد سیالیت لازم برای ارز در بازارهای داخلی، خارجی، بین بانکی و... است. به‌گونه‌ای که اگر قرار باشد در هر بازاری یا هر بانکی ارزی مبادله شود، نرخ آن به شکل خودجوش به سوی قیمت مشخصی کشیده می‌شود. شرط دیگر آن است که بانک مرکزی از نظر میزان منابع و مصارف حس کند کفایت و توانایی لازم را دارد؛ چرا که اگر این برداشت در جامعه وجود نداشته باشد که منابع بانک مرکزی قدرت لازم را دارند، انتظاراتی شکل خواهد گرفت که بازار را یک‌طرفه می‌کند و بازار دوباره به سوی واگرایی حرکت می‌کند.

مهرداد سپهوند کارشناس پولی و بانکی