دولت چه هدفی از استخدام دارد؟
طرح مهرآفرین دولت و استخدام‌های در حجم انبوهی که دولت با گذاشتن اختیارات خود در طبق اخلاص و تقدیم آن به استانداران، درصدد رسیدن به آن است، هرچند در ظاهر کمی پیچیده و گنگ به نظر می‌رسد، باید گفت تکه‌ای مهم از پازلی بزرگ است که در ذهن دولت احمدی‌نژاد نقش بسته؛ پازلی که دیر یا زود، می‌توان ابعاد بزرگتری از آن را ترسیم کرد.
سر و صداهایی که با تصمیم دولت برای استخدام نیروی انسانی در دستگاه‌های اجرایی استان‌ها بر پا شد، همچنان ادامه دارد و گفته می‌شود، مصوبه‌ای که به تازگی دولت با نام طرح مهر آفرین به امضای هیأت وزیران رسانده است، مجوز استخدام پانصد هزار نفر را در کل کشور و بیرون از ضوابط قانونی به دولت می‌دهد. بنا بر این گزارش، پیش از تصویب این طرح، البته موضوع شروع این گرد و خاک دولت، ابلاغیه‌ای به معاون رئیس جمهور بود که به وی اختیار استخدام ۱۵۰۰ نفر را بنا بر صلاحدید خود می‌داد. هنوز انتقادات به این موضوع آغاز نشده بود که موضوع طرح مهر آفرین مطرح و مشخص شد که استخدام ۱۵۰۰ نفری از سوی معاون رئیس جمهور، تکه‌ای از یک پازل بزرگ‌تر بوده است؛ اما خود مصوبه طرح مهر آفرین به اندازه‌ای چالش بر انگیز بود که واکنش‌های شدید نمایندگان مجلس را به دنبال خود آورد. در بخشی از این مصوبه آمده است: دستگاه‌های اجرایی و استانداری‌ها موظفند با رعایت و به شرح پیوست که به مهر دفتر هیأت دولت تأیید شده است و جزء لاینفک این تصویب نامه است و رأسا و بدون نیاز به هیچ امر دیگری از سوی هر مرجع یا مقامی از قبیل موافقت، پیشنهاد، تأیید، صدور مجوز صدور و اعطای شماره مستخدم یا ابلاغ و بدون الزام به رعایت ابلاغیه‌های صادره قبلی از سوی مقامات نسبت به همه موارد مندرج در شرح پیوست که به مهر هیأت دولت تأیید شده است از جمله نسبت به تبدیل وضعیت استخدامی و به‌کارگیری و جذب و استخدام افراد اقدام و شماره مستخدم را نیز اختصاص دهند. این حد از اختیارات البته با اشتیاق از سوی استانداران مورد توجه قرار گرفت و از آن استقبال گرمی کردند. استاندار کهگیلویه و بویراحمد، حسین صابری در خصوص طرح مهر آفرین گفت: هدف از طرح مهر آفرین کاهش بروکراسی و تسریع روند امور استخدامی است. وی اشاره کرد: دستورالعمل ساماندهی نیرو‌ها در قالب طرح مهر آفرین در راستای واگذاری اختیارات رئیس جمهور و هیأت وزیران در امور استخدامی به استانداران و رؤسای دستگاه‌هاست. از سویی، چندی پیش، صادقی معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی استان مرکزی طرح مهر آفرین را گره‌گشای مشکلات استخدامی در استان‌ها دانست و گفت: طرح مهر آفرین در راستای ایجاد روحیه نشاط و امید برای تسهیل مراحل جذب و استخدام، پیشبرد بیشتر اهداف توسعه منابع انسانی استان‌ها و تمرکز زدایی اجرایی می‌شود.
تصویری از صفحه استخدام در وب سایت استانداری فارس:
اما نمایندگان مجلس در این میان گویا از این طرح دولت چندان خشنود نیستند و آن را مغایر با قانون اساسی و نص قانون برنامه پنجم توسعه می‌دانند. احمد توکلی درباره این طرح گفته است: در صورت اجرایی شدن مصوبات استخدام دولت، نظام اداری فرو می‌ریزد. وی این طرح را تشبیه به انفجار یک چمدان تی ان تی در نظام اداری نموده و نتیجه آن را مسلط شدن آنارشیسم و هرج و مرج بر نظام اداری قلمداد کرده است. محمدرضا خباز نیز این طرح را خطرناک توصیف کرده و گفته: این مصوبه سرتاپا ضد قانون است و به مصلحت کشور نیست و رئیس جمهور می‌خواهد پانصد هزار نفر را به انبوه جمعیت عائله‌مند و پر فرزند دولت بیفزاید، در حالی که دولت نهم و دهم به وظیفه تعدیل نیرو عمل نکرد و امروز تصمیم دارد در روزهای پایانی عمر خود این تعداد را استخدام کند که برای کشور خطرناک است و این چیزی جز زمین‌گیر کردن دولت نیست. حال باید پرسید که هدف دولت از تصویب ضرب‌الاجل و فوری طرح مهر آفرین چیست؟ بی‌گمان، این طرح از دو رویکرد قابل بررسی است؛ نخست تسریع در روند استخدام و بالا رفتن آمار اشتغال در کشور و دوم امکان بی‌عدالتی و بی‌قانونی با دادن اختیارات وسیع به استانداری‌ها در راستای استخدام و از سویی بزرگ شدن حجم نیروی انسانی در دولت. اما یک نکته عجیب نیز در طرح مهر آفرین دولت وجود دارد که همان ضرب‌الاجل و فوریت آن است؛ استخدام نزدیک پانصد هزار نفر در تنها چند ماه مانده به پایان کار دولت؟! هم‌اکنون باید برای رسیدن به هدف دولت، چند پرسش را به شکل ویژه مورد توجه قرار داد: ـ نخست این که روند استخدام تا کنون در دستگاه‌های دولتی به چه ترتیبی بوده که دولت آن را نیازمند اصلاح دانسته است؟ ـ دوم آیا تسریع در روند استخدام آن گونه که دولت مدعی آن است، تنها با دادن اختیارات تام و کامل و تقریباً بی‌حد و اندازه به استانداری‌ها محقق می‌شده است؟ ـ سوم دلیل ضرب‌الاجل بودن این مصوبه چیست و آیا ارتباطی با نزدیکی به پایان کار دولت دهم دارد؟ ـچهارم آن که آیا رشد منابع انسانی در بدنه دولت، به معنای فربه شدن دولت و از سویی در تناقض با روش ادغام وزارتخانه‌ها برای کوچک‌تر شدن دولت نیست؟ گویا، دولت با این کار چند هدف را به شکل کلی دنبال می‌کند: * نخست این که شاید پوشش و گستره‌ای بزرگ از استخدام‌ها برای رسیدن به درصدی بزرگ از اهداف اشتغال‌زایی، که وعده آن بار‌ها از سوی دولت داده شده و حتی آماری بر این اساس و در خصوص تحقق اهداف منتشر شده که بسیاری آن را زیر سؤال برده‌اند! * دومین هدف دولت که ارتباط اساسی با ضرب‌الاجل بودن این مصوبه دارد، شاید این است که روند استخدام‌ها به گونه‌ای باشد که در کمترین زمان ممکن، نیروهایی که دولت به آن‌ها نیاز دارد و در واقع «از خانواده دولت» به شمار می‌روند، به بدنه دولت پیوسته تا اهداف آتی دولت را رقم بزنند. درباره این اهداف حتی می‌توان بیشتر دقیق شد که محمد رضا خباز تا اندازه‌ای به آن‌ها اشاره کرده است. * سومین هدف دولت می‌تواند ارتباطی با واگذاری اختیارات تام به استانداران داشته باشد که در واقع هدف دولت آن بوده که بدون کمترین دردسر قانونی و مخالفت مجلس در اسرع وقت این استخدام‌ها صورت پذیرد. در واقع هرچند به اذعان موافقان طرح، رعایت عدالت و حقوق در استخدام‌ها از مهمترین اهداف طرح بوده است، چه کسی می‌تواند با این حجم وسیع از اختیاراتی که به استانداری‌ها تفویض شده در خصوص چند و چون این استخدام‌ها انقلتی وارد سازد؟ اما مهمترین نکته در این میان آن است که حجیم کردن بدنه دولت از این طریق به معنی تناقض آشکار با هر ادعایی است که دولت در خصوص ادغام وزارتخانه‌ها مطرح کرده است. آیا هیچ تناسبی میان ادغام وزارتخانه‌ها و بزرگ شدن دولت در حجم نیروی انسانی می‌توان پیدا کرد؟ در مجموع می‌توان گفت، این گرد و خاک دولت را نیز باید کنار طرح‌های پر سرو صدای قبلی و ادغام‌های یکباره و برکناری‌های دفعتی گذاشت تا بتوان به پازل بزرگی که در ذهن دولت در حال چیده شدن است رسید. تغییراتی که دولت به این شکل در بدنه قوه مجریه به دنبال آن است می‌تواند طرحی بزرگ از اهدافی باشد که در ذهن محمود احمدی‌نژاد و کابینه وی می‌گذرد. اهدافی که شاید به مرور زمان بتوان نمایی شفاف‌تر از آن‌ها ترسیم کرد.
