گزارشی از بازار محصولات گلخانه‌‌ای

شاید بارها هنگام خرید میوه و سبزیجات از فروشگاه به این فکر افتاده باشید که با بودن محصولات باکیفیت جالیزی و فصلی چه نیازی به تولید محصولات گلخانه‌ای آن‌هم خارج از فصل بوده و ممکن است از نظر کیفیت محصولات گلخانه‌ای دچار تردید شده باشید. این درحالی است که نباید فراموش کنیم با توجه به صنعتی شدن زندگی‌ها و مهاجرت گسترده روستاییان به شهرهای بزرگ، به نوعی تولید محصولات کشاورزی کاهش یافته و تامین نیازهای برخی اقلام وابسته به واردات محصولات شده است.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از فرصت امروز، این درحالی است که نباید فراموش کنیم بروز برخی تغییرات اقلیمی نیز عاملی موثر در این زمینه یعنی واردات محصولات کشاورزی شده است که یکی از راهکارهای جبران این کسری استفاده از تکنولوژی‌های نوین کشت برای استفاده بهینه از منابع موجود و همچنین افزایش تولیدات با همین منابع موجود است.مهم‌ترین راهکاری که مدت‌هاست در سراسر جهان از سوی کشورهای پیشرفته در صنعت کشاورزی مورد استفاده قرار گرفته، به کارگیری گلخانه‌های صنعتی برای تولید محصولاتی با شرایط مناسب است.

۲۰برابر کشت سنتی اشتغال ایجاد می‌کنیم

مجید خلیلی‌تهرانی، بنیانگذار و موسس شهرک گلخانه‌ای آوه و همین‌طور مدیرعامل شرکت کهن دشت آوه، با تاکید براینکه افزایش سطح زیر کشت سنتی در واقع خیانت به مملکت است، می‌گوید: به‌طور کلی اغلب شهرک‌های گلخانه‌ای کشورمان دولتی هستند که با استفاده از منابع دولتی و با بازدهی بسیار پایین اداره می‌شوند درحالی‌که اگر اجازه داده شود بخش‌خصوصی وارد عمل شود بدون تردید امتیازهای مدیریتی بخش‌خصوصی می‌تواند گلخانه‌های کشورمان را از رخوت موجود خارج کند.

خلیلی با اشاره به وسعت طرحی که اجرایی کرده است، می‌افزاید: امروز شهرک گلخانه‌ای بخش‌خصوصی آوه که در نوع خود بزرگ‌ترین شهرک گلخانه‌ای است با ۵۰۰هکتار زمین و ۲۰۰لیتر آب در ثانیه سهم قابل توجهی در اشتغال و تولید منطقه به خود اختصاص داده است درحالی که تقریبا ۱۳سال پیش زمانی‌که طرح پروژه درحال احداث بود سه هزار نفر از بومیان منطقه با این فرض که ساکنان تهران قرار است منطقه را تصاحب کنند مانع از کار شدند و در نهایت با دخالت نیروی انتظامی پروژه اجرایی شد اما امروز مهم‌ترین سرمایه شهرک همین افراد هستند چون برای تامین منافع خود یعنی اشتغال و درآمدشان حفاظت از این شهرک را برعهده دارند.

موسس شهرک گلخانه‌ای آوه تصریح می‌کند: اهمیت توجه به پروژه‌های گلخانه‌ای در این است که کشت سنتی امکان تولید زیادی ندارد درحالی که با استفاده از سیستم‌های علمی گلخانه‌ای می‌توانیم در ۱۲ماه سال تولید داشته باشیم و به جای اینکه ۹۰درصد از منابع با ارزش آبی کشورمان را در کشت کم‌بهره سنتی هزینه کنیم باید در توسعه این‌گونه فضاهای کشت سرمایه‌گذاری بیشتری صورت پذیرد. این درحالی است که با افزایش سطح زیر کشت گلخانه‌ای نه‌تنها تولیدات کشاورزی افزایش خواهد داشت بلکه اشتغال گسترده‌تری در کشورمان ایجاد می‌کنیم.

به‌عنوان مثال در همین پروژه اگر حمایت‌های دولتی صورت پذیرد امکان استخدام ۱۰هزار نفر نیز وجود دارد درحالی که اگر همین زمین به صورت سنتی کشت شود تنها ۴۰نفر اشتغال‌زایی خواهیم داشت، پس دور از ذهن نیست بگوییم گلخانه‌ها ۲۰برابر کشت سنتی اشتغال دائم ایجاد می‌کنند.

خلیلی همچنین اضافه می‌کند: با توجه به تداوم تولید در گلخانه‌ها می‌توانیم حتی تا ۵۰برابر تولید صنعتی محصولات باکیفیت را روانه بازار کنیم، چون محدودیت زمانی در میان نیست به صورتی که وقتی یک گلخانه ۳۵۰۰متری زیر کشت گوجه فرنگی می‌رود در کوتاه‌ترین مدت بوته به بار نشسته و تا ۹ماه بعد از آن روزانه بیش از یک تن محصول برداشت می‌شود درحالی که در کشت سنتی فقط سه ماه فرصت لازم است تا بوته به بار بنشیند و تنها پس از برداشت ۲۰روزه با تغییر شرایط اقلیمی کار تمام می‌شود.

به نظر خلیلی سرمایه‌گذاران در صورت انتخاب صحیح نوع محصول، می‌توانند ارزش افزوده‌ای حتی بیش از صددرصدی را تجربه کنند چون در این نوع کشت متغیرهای طبیعی تا حد بسیار زیادی کنترل شده‌اند و می‌توان با مدیریت موارد را به نفع تولید هدایت کرد. به‌عنوان مثال من در سه گلخانه‌ای که زیر کشت گوجه خوشه‌ای، بادمجان، فلفل و خیار برده‌ام اکنون روزانه نزدیک به ۴میلیون تومان درآمد دارم درحالی که اگر فردی در گلخانه‌ای با مساحت مشابه همین گلخانه‌های من گل لیلیوم بکارد با سرمایه‌گذاری یک میلیارد تومانی می‌تواند ۴میلیارد تومان کسب درآمد کند.

هدفمندی باعث زمین‌گیر شدن گلخانه‌ها شده است

خلیلی معتقد است با اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها بسیاری از گلخانه‌ها زمینگیر شده‌اند چون مسئولان وعده داده بودند با هدفمندی یارانه‌ها سهم قابل توجهی از درآمدهای دولتی برای توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز تولید هزینه‌ خواهد شد درحالی که این اتفاق حداقل برای شهرک گلخانه‌ای آوه روی نداده است.

به‌عنوان مثال شرکت گاز در همان اوایل تأسیس اعلام کرد برای انتقال گاز و لوله‌کشی نزدیک به ۲۶کیلومتر شهرک باید ۱۳میلیارد تومان هزینه پرداخت کند تا امکان تحویل انشعاب داشته باشیم اما سوال اینجاست اگر سرمایه‌گذار یا تولیدکننده این رقم از سرمایه‌اش را برای زیرساخت‌هایی که دولت تعهد کرده بود، هزینه کند چه چیزی برای تولید در اختیار خواهد داشت؟

به عقیده این فعال صنفی کارشکنی یا سهل‌انگاری‌های برخی مسئولان استانی یا شهرستان‌ها برای این است که کم‌کاری‌های خود در پروژه‌های دولتی برملا نشود چون در صورت ارائه تسهیلات به بخش‌خصوصی مدیریت اصولی خصوصی‌ها به سرعت جواب داده و نتیجه می‌تواند برای مدیران آن منطقه مشکل ساز باشد. مثلا اکنون می‌بینیم بیش از ۹۰درصد از شهرک‌های گلخانه‌ای دولتی با مشکلات بزرگی دست و پنجه نرم می‌کنند.

وی در ادامه تصریح می‌کند: یکی از امتیازهای ویژه شهرک‌های گلخانه‌ای خارج از کشور این است که در کنار شهرک‌ها کارخانجات فرآوری و صنایع تبدیلی گسترده‌ای احداث شده است که می‌تواند تضمین تداوم تولید شهرک باشد اما در ایران این امتیاز به دلیل ناآگاهی بسیاری از مدیران میانی دولت به‌خصوص در شهرستان‌ها اجرایی نشده است که شاهد مثال این امر در همین شهرک آوه است به صورتی که در فاز دوم طرح احداث کارخانه‌های صنایع تبدیلی دیده شده اما به دلیل همان کارشکنی‌ها و بی‌اطلاعی از واقعیت سرمایه‌گذاری با مشکل مواجه شده است.

بنیانگذار شهرک گلخانه‌ای آوه معتقد است در صورتی که بتوان بازارچه‌های عرضه مستقیم محصولات و همچنین صنایع تبدیلی را در کنار شهرک‌هایی از این قبیل احداث کرد، زمینه فعال شدن دوباره برخی از گلخانه‌های تخریب شده فراهم می‌شود چون بحث دلالی از بین رفته و تولیدکننده می‌تواند درآمدش را به خوبی مدیریت کند و محصول را با قیمتی عادلانه به فروش برساند.

نوآوری و تکنولوژی لازمه کار است

خلیلی در ادامه تاکید می‌کند: برای اینکه تولیدکنندگان بتوانند به تولید خود حتی در شرایط نامناسب ادامه دهند، لازم است با استفاده از فناوری‌های نوین و همچنین نوآوری‌ امکان مقاومت در برابر مشکلات را ایجاد کنند اما متاسفانه به جای اینکه در این زمینه انرژی خرج کنند بیشتر باید در اداره‌های دولتی در مقابل قوانین غیراصولی و دست و پاگیر ایستادگی کنند.

به‌عنوان مثال می‌توان با استفاده از منابع طبیعی خورشیدی و نزولات جوی بسیاری از هزینه‌ها را مدیریت کرد، اما تا زمانی‌که تولیدکننده درگیر مواردی پیش پا افتاده و قوانین غیراصولی است، امکان این نوع بهره‌وری واقعا وجود ندارد. وی در پایان اضافه می‌کند: یکی از نوآوری‌هایی که ما در شهرک استفاده می‌کنیم، استفاده از آب نزولات آسمانی است به صورتی که سطح (سقف) گلخانه‌ها را به‌گونه‌ای طراحی و لوله‌کشی کرده‌ایم که آب باران به استخرهای ذخیره‌ای هدایت شود تا هدر نرود. به این ترتیب با استفاده از آب باکیفیت EC200 باران که بهترین کیفیت آب برای کشت است، حداقل پنج یا شش ماه سال بدون استفاده از منابع زیرزمینی کشت می‌کنیم.