لایه پنهان هشدار سیف
توافق هستهای ایران و غرب، بعد از یک دهه تحریمهای ظالمانه غرب علیه ایران به دست آمد تا امید ورود سرمایهگذاران خارجی به ایران بالا برود و تعامل گذشته ایران با بازارهای جهانی به روال معمول بازگردد.
در این حوزه حضور شرکتهای مهم هواپیماساز و مذاکره بسیاری از شرکتها و کشورهای مهم صنعتی در ایران، نویدبخش آینده روشن سرمایهگذاری و مشارکت ایران با جهان را داده است، اما در این بین هنوز کارشکنیهایی از سوی آمریکا وجود دارد و تحریمهای دولت آمریکا (که در دهه ١٩٩٠وضع شده و همچنان پابرجاست) مانع معاملههای آزاد با ایران شده است. برخی بانکهای اروپایی در دوره تحریمها به اتهام همکاری با ایران میلیونها دلار جریمه شدند و حالا موافقتنامههایی را بهمنظور مصالحه به امضا رساندهاند که در آنها مقرر شده برای سالها هیچگونه همکاریای با ایران نداشته باشند. همین موضوع را ولیالله سیف، رئیسکل بانک مرکزی ایران مورد نظر قرار داده و خواستار لغو این موافقتنامهها است، درخواستی که او در سفر رسمی به آمریکا مطرح کرده است.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از شهروند ، حالا حضور رسانهای رئیسکل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در سفر به آمریکا با مواضع جدی ایران، تبدیل به خبری مهم در رسانههای غربی شده است. این روزها، حوزه اخبار ایران از مصاحبههای خبری ولیالله سیف و مواضع رسمی ایران پر شده که رویکرد غرب و عملگراییاش در اجرای برجام را نشانه گرفته است. سیف برخلاف انتقادهای غیرمنصفانهای که این روزها از دولت میشود، تلاش کرده است تا کاستیهای اجرای برجام را با سیاست و گفتوگو حل کند. مصداق عینی این موضوع هم جلسه با مقامات آمریکایی پشت درهای بسته و اظهارات صریح او بعد از این نشست است که حالا تیتر اول رسانههای غربی شده است. او به صراحت اعلام داشته است که موفقیت برجام به روش عمل کشورهای ١+٥ بستگی دارد و اگر محدودیتهای بانکی ایران در عمل لغو نشود، برجام از دست خواهد رفت. همین موضعگیریها کافی بود که سخنگوی آمریکاییها هم واکنشی دوباره نشان دهد و تلاش کند تا موضوع را به سمتی تازه بکشاند.
اظهارات سیف یک روز پس از نشست رو در روی وی با جیکوب لو، وزیر خزانهداری آمریکا بیان میشود که با تمرکز بر تقاضای ایران برای برطرف کردن موانع پیشروی اجرای توافق برگزار شد. آمریکا و قدرتهای جهانی در قالب توافق برجام، متعهد به لغو تحریمهای ایران هستند، اما خزانهداری آمریکا همچنان مانع از استفاده این کشور از سیستم مالی آمریکا یا دلار آمریکا میشود؛ هرچند که گفته میشود، دولت اوباما مشغول بحثهایی داخلی درباره تسهیل دادوستدهای ایران و یافتن راههایی برای فراهم کردن امکان انجام دادوستدهای دلاری برای ایران بدون دسترسی مستقیم به سیستم مالی آمریکاست.
قدرتهای جهانی متعهد باشند با وجود مسائل یاد شده، رئیسکل بانک مرکزی در جریان سفر به آمریکا در شورای روابط خارجی این کشور حضور یافت. او در این نشست عنوان کرد که قدرتهای جهانی طرف مذاکره با ایران، باید به تمام آنچه تعهد دادهاند عمل کنند؛ حتی اگر به این معنا باشد که قوانین و تنظیمات خود را تغییر دهند تا ایران به نظامهای مالی آمریکا متصل شود.او درعینحال خواست که اگر این قدرتها نمیخواهند این کار را انجام دهند، به صراحت به تمام بانکهای جهان اعلام کنند که به خاطر همکاری با ایران مجازاتی متوجه آنان نخواهد بود.
سیف درعینحال هشدار داد که طرف غربی باید هرچه لازم است انجام دهد، در غیر این صورت برجام مفهوم خود را از دست خواهد داد. ولیالله سیف با اشاره به تلاشهای بیشمار ایران در راستای اجرای دقیق برجام خاطرنشان کرد: از نظر بنده، طرفهای مذاکره با ایران به تعهدات خود وفا نکردهاند. اگر این رفتار ایران است که مانع همکاری بانکهای دنیا با ایران میشود، آنها پیش از امضای برجام نیز کاملا از این رفتار مطلع بودند. ما تغییری نکردهایم، آنها تنها این معاهده را امضا کردند تا صرفا ما به تعهدات خود عمل کنیم و نیز به بهانه اینکه ایران مسئول است، اقدامی نمیکنند.
طرف مذاکره به تعهد وفادار نبود سیف ضمن اعتراض به عدم پایبندی برخی طرفهای مذاکره با ایران به تعهدات برجام، با ارایه تصویری از وضع اتفاقاتی که در طول سه ماه گذشته از اجرای این برنامه رخ داده است، گفت: در برجام آمده است که اتحادیه اروپا و ایالات متحده متعهد به انجام تمام اقدامات تنظیمی و اجرایی لازم برای تضمین رفع موفقیتآمیز و موثر تحریمها میشوند تا ایران توانایی لازم برای پیوستن به بازارهای جهانی را بهدست آورد. من ارزش این معاهده را تخفیف نمیدهم. مسائلی نظیر اسناد رهنمودی OFAC، سفرهای اخیر به دیگر کشورها در راستای تشویق همکاریهای اقتصادی یا مجوزهای صادره برای ترغیب به مشارکت در تجارت و سرمایهگذاری در ایران، همه ازجمله دستاوردهای مثبت برجام بوده است. با این حال، همه اینها پس از گذشت سه ماه کافی نیست. درحال حاضر ما نمیتوانیم از داراییهای بلوکه شده ایران استفاده کنیم.
سخنان ولیالله سیف، رئیسکل بانک مرکزی ایران در آمریکا بازتابهای گستردهای در رسانهها داشت و تلویزیون بلومبرگ هم به نقل از این مقام مسئول ایرانی، با اشاره به گذشت سه ماه از اجراییشدن توافق هستهای بین ایران و قدرتهای غربی، اعلام کرد که ایران نتوانسته به حدود ۱۰۰میلیارد دلار از داراییهایش که در خارج از کشور است، دسترسی پیدا کند. رئیسکل بانک مرکزی در گفتوگو با بلومبرگ گفت: درحالیکه قرار بود دسترسی به پولهای ایران در خارج از کشور میسر شود، اما بانکهای اروپایی نگران نقض مقررات دولت آمریکا هستند، از همین رو باید دستورالعملهایی از سوی اداره کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری آمریکا برای تشویق بانکهای اروپایی نسبت به همکاری با ایران صادر شود.
وی با تاکید بر اینکه یکی از چیزهایی که ما بهصورت قطع به آن نیاز داریم، تبدیل ارزها برای پرداخت پول کالایی است که خریداری میکنیم، افزود: این امر مستلزم دسترسی به سیستم مالی آمریکاست. اداره کنترل داراییهای خارجی باید این بانکها را (از قید این تعهدات) آزاد کند. رئیسکل بانک مرکزی ایران گفت: تجار ایرانی باید اجازه داشته باشند معاملات دلاری انجام دهند و به سیستم مالی آمریکا دسترسی داشته باشند؛ از این رو ما میخواهیم هر دو طرف این توافق بهویژه آمریکا اقدامات لازم برای برداشتن موانع را انجام دهند. کاخ سفید روز جمعه در واکنش به اظهارات سیف اعلام کرد که دولت آمریکا به تعهدات خود براساس برجام پایبند است. جاش ارنست، مسئول رسانهای کاخ سفید گفت: «آمریکا درحال عمل به تعهدات خود براساس برجام مطابق با متن و روح توافق است.» به گزارش بلومبرگ، اظهارات این مقام ایرانی بحثها در واشنگتن درباره آینده روابط ایران و آمریکا و مقدار تحریمهایی که باید در قبال تهران لغو شود را داغ کرده است.
بازتاب هشدارهای ایران وال استریت ژورنال هم با اشاره به این سفر و گفتههای سیف در آمریکا نوشت: رئیسکل بانک مرکزی ایران در سفر به واشنگتن از دولت اوباما خواست تا گامهای بیشتری را برای تسهیل تراکنشهای بانکی کشورش در سطح جهان بردارد و هشدار داد که اگر آمریکا اقدام لازم را انجام ندهد، توافق هستهای که سال گذشته به دست آمد ممکن است در معرض خطر قرار بگیرد. بانکهای ایران طی ماههای بعد از اجرایی شدن برجام، نتوانستهاند نقل و انتقالات پولی بینالمللی و دادوستدهای مالی خود را به صورت آزادانه انجام دهند. ایران همچنین با موانعی در زمینه بازگرداندن دههامیلیارد دلار از درآمدهای نفتی خود که براساس تحریمهای آمریکا در آنسوی مرزها بلوکه شده بود، مواجه است. برخی بانکهای غربی تایید کردهاند که به دلیل نگرانی از تحریمهای پابرجای دولت آمریکا از همکاری با ایران خودداری میکنند.
این مشکلات، امتیاز اقتصادی قابل توجهی که دولت ایران انتظار داشت از لغو تحریمها به دست آورد را به خطر انداخته است. ایران توافق کرده بود که در برابر محدود شدن برنامه هستهایاش از تحریمهای غرب که به اقتصاد این کشور لطمه زده بود، رهایی پیدا کند. به گزارش والاستریت، رئیسکل بانک مرکزی ایران اعلام کرد: شرکتهای ایرانی بایستی بتوانند مبادلات دلار آمریکا را انجام دهند و اجازه پیدا کنند به سیستم مالی آمریکا دسترسی داشته باشند. براساس این گزارش، تداوم مشکلات ایران برای دسترسی به سیستم مالی که امکان ارسال پول به سراسر جهان را برای بانکهای ایرانی محدود کرده، نمونهای است که نشان میدهد چگونه محدودیتهای تحریمها امید ایران برای رونق اقتصادی سریع حاصل از لغو تحریمها را ضعیف کرده است.
یک مقام بانکی بلندپایه ایرانی که مایل نبود نامش افشا شود، به والاستریت ژورنال اظهار کرد: بانکهای بینالمللی حتی به وامدهندگان دیگر هشدار میدهند که در صورت همکاری با ایران ممکن است با مجازات آمریکا روبهرو شوند. با این همه، مقامات غربی این ایده را که آمریکا تلاش میکند مانع همکاریها با ایران شود، کماهمیت جلوه دادند. کریس بکمایر، یکی از مقامات ارشد مسئول سیاستهای تحریم در وزارت خارجه آمریکا اظهار کرد: رونق تجاری در دوران پساتحریم پیشبینی میشود و آمریکا علیه آن اقدامی نمیکند؛ با این همه سایر تحریمهای آمریکایی علیه تهران همچنان به قوت خود باقیمانده است. جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در فوریه از آمریکا خواست که شفافیت بیشتری داشته باشد تا بانکها بتوانند بدون نگرانی با ایران همکاری کنند و خاطرنشان کرده بود که انجام ندادن چنین کاری به مشکلات در اجرای برجام اضافه میکند.
برانگیختگی ایران به روایت رویترز رویترز هم به این سفر توجه داشته و در مورد ملاقات رئیسکل بانک مرکزی با وزیر خزانهداری آمریکا و پس از آن سخنرانی سیف در شورای روابط خارجی آمریکا طی گزارشی نوشت: ایران روز جمعه از آمریکا و اتحادیه اروپا خواست تا کمک کنند این کشور به سیستم مالی جهانی دسترسی پیدا کند ازجمله دسترسی به داراییهای بلوکه شده این کشور که قرار بود به دنبال توافق هستهای آزاد شود، زیرا ایران به شدت از اینکه تعداد کمی از قراردادهای تجاری به علت ترس بانکهای خارجی از انجام تراکنشهای این کشور حتی پس از لغو تحریمها، پیش میرود، برانگیخته شده است.به گزارش این رسانه، سیف گفت: «بهطور کلی، ما قادر نیستیم از داراییهای بلوکه خود در خارج استفاده کنیم.»