رمزگشایی سخنان ظریف

این در حالی است که آمریکا هرگز به‌عنوان صادرکننده عمده نفت در جهان مطرح نبوده که حالا بتواند در زمان تحریم‌ها بازارهای نفتی ایران را برباید. این سخن ظریف را که به تعبیر کارشناسان، کنایه‌ای به روسیه نیز داشت، می‌توان این‌گونه تفسیر کرد که آمریکا به‌صورت غیرمستقیم بازارهای نفتی ایران را از چنگ ایران درآورده و در عین حال که قدرت خود را در بازارهای نفت و گاز تحکیم کرده، به رقبای ایران این فرصت را داده که بازارهای نفتی ایران را از آن خود کنند.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از شرق ، کارشناسان معتقدند بیان این سخن از زبان وزیر امور خارجه ضمن هشدار به روسیه برای درنظرگرفتن سهم ایران در بازارهای نفتی، می‌تواند جلب حمایت این کشور در آستانه نشست دوحه باشد؛ به این معنا که روسیه برای مستثنا‌کردن ایران از فریز نفتی در این نشست حمایت کند. به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری رویترز از مسکو، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه‌ای که روز جمعه پخش شد... ... گفت: در جریان تحریم‌های ضد تهران، آمریکا سهم ایران را در بازار جهانی نفت ربوده است. وی افزود: جمهوری اسلامی ایران برای بازپس‌گیری جایگاه مناسب خود در بازار نفت مصمم است. به گزارش خبرگزاری صداوسیما، ظریف در ادامه مصاحبه با تلویزیون «روسیا ٢٤» گفت: «در حال حاضر ایران (به بازار نفت) بازگشته است و امیدواریم دیگر تولیدکنندگان نیز به این نتیجه برسند و به نظر من، روسیه نشان داده است که شرایط مشخصی را که ایران پس از لغو تحریم‌ها دارد، درک می‌کند». وی افزود: «امیدواریم همه کشورها چه اعضای اوپک یا غیراوپک به این واقعیت اذعان کنند و آن را در نظر بگیرند».

برگزاری نشست «فریز نفتی» در اکوادور در همین حال که زمان چندانی تا ١٧ آوریل (زمان برگزاری نشست دوحه با هدف فریز نفتی) باقی نمانده، برخی کشورهای آمریکای جنوبی در پایتخت اکوادور در حال برگزاری نشستی به‌منظور محدودکردن صادرات نفت برای افزایش قیمت هستند. به گزارش فارس به نقل از اسپوتنیک، وزرای نفت کلمبیا، ونزوئلا و اکوادور درحال‌حاضر در پایتخت اکوادور جمع شده و در حال بررسی امکان محدودکردن صادرات نفت از سوی این سه کشور هستند. بنا بر اعلام وزارت نفت اکوادور، این نشست به ریاست کارلوس پارجا، وزیر نفت این کشور در حال انجام است. بنا بر گفته وزیر نفت اکوادور، این نشست در راستای ایجاد یک موضع مشترک در میان کشورهای این منطقه پیش از برگزاری نشست دوحه قطر با حضور کشورهای عضو اوپک و غیر عضو اوپک برگزار می‌شود.

عرضه نفت ارزان ایران در بازار آسیا برای بازپس‌گیری سهم ازدست‌رفته در همین حال بلومبرگ در گزارشی اعلام کرده، ایران با زیرپاگذاشتن سنت‌های قیمت‌گذاری اقدامات خود در بازار جهانی شدت بخشیده است و این نشان می‌دهد در شرایطی که تولیدکنندگان رقیب در تلاش برای رسیدن به توافق بر سر فریز تولید هستند، تهران به دنبال بازیابی سهم خود از بازار است. به گزارش تسنیم به نقل از بلومبرگ، ایران برای بازپس‌گیری سهم خود از بازار نفت آسیا، قیمت نفت فروزان برای تحویل ماه می ‌در این بازار را سه سنت کمتر از قیمت پیشنهادی از سوی شرکت آرامکو برای نفت عرب مدیوم تعیین کرد. شرکت ملی نفت ایران، نفت خام فروزان خود را برای ماه می‌ در بازار آسیا زیر قیمت پیشنهادی از سوی شرکت آرامکو برای نفت عرب مدیوم عرضه خواهد کرد. این سومین ماهی است که ایران پس از هفت سال نفت خود را پایین‌تر از نفت عربستان عرضه می‌کند. یک مقام رسمی که نخواست نامش فاش شود گفت: شرکت ملی نفت ایران همچنین نفت سبک این کشور در بازار آسیا را ٦٠ سنت کمتر از شاخص‌های نفت خاورمیانه عرضه خواهد کرد. به گزارش مهر، قیمت نفت ایران بار دیگر نزولی شد و تا سطح بشکه‌ای ۳۵ دلار کاهش یافت تا متوسط بهای نفت صادراتی ایران از ابتدای سال ۲۰۱۶ میلادی تاکنون کماکان کمتر از ۳۰ دلار و نصف قیمت سال ۲۰۱۵ باشد، اما با این وجود مؤسسه گلدمن ساکس اعلام کرده قیمت ۳۵ دلار برای هر بشکه نفت رقمی «متعادل» است و پیش‌بینی می‌شود قیمت نفت سال آینده ۶۰ دلار شود.

آمریکا با تحریم‌ها، بازارهای نفت ایران را گرفت محمود خاقانی، کارشناس نفت در گفت‌وگویی با اشاره به غیرمستقیم‌خواندن تأثیر آمریکا بر بازارهای نفتی ایران، گفت: در دوران تحریم صنعت نفت ایران و در حالتی که اقتصاد آمریکا با بحران مواجه بود، آمریکا موفق شد بعد از بحران بانکی سال ٢٠٠٨ قیمت نفت را به طور مصنوعی در محدوده ٨٠ تا صد دلار بالا نگه دارد؛ بنابراین بالانگه‌داشتن قیمت نفت با کمک عربستان، رضایت دیگر تولیدکنندگان نفت را نیز به همراه داشت. دراین‌میان برخی مصرف‌کنندگان ممکن بود ناراضی باشند؛ اما آنها نیز جایزه خود را از آمریکا گرفته بودند؛ زیرا در آن زمان ایران چاره‌ای نداشت، جز اینکه نفت خود را به کشورهایی مانند چین، هند، ژاپن و دیگر کشورها بدهد و در مقابل، این کشورها به بهانه تحریم ایران، پول نفت را به ایران ندادند. در این حالت، موقعیتی ایجاد شد که هم مصرف‌کنندگان عمده در شرق آسیا و هم تولیدکنندگان در خاورمیانه، آمریکای لاتین و روسیه راضی بودند ایران، هم تحریم دلاری باشد و هم تحریم نفتی. مدیرکل اسبق امور خزر و آسیای میانه وزارت نفت، درباره رفتار آمریکا در زمان تحریم، تصریح کرد: در این زمان آمریکا بهره پول را پایین آورد و شروع به چاپ دلار کرد؛ به‌همین‌دلیل قدرت خرید دلار کاهش یافت؛ بنابراین هر کسی که دلار داشت، در شیل‌اویل و شیل‌گس سرمایه‌گذاری کرد و در نتیجه تولید نفت آمریکا حدود پنج میلیون بشکه در روز افزایش یافت.

بازی دوسرسود آمریکا در زمان تحریم ایران خاقانی با اشاره به اینکه ممکن است افزایش تولید نفت نامتعارف آمریکا منظور وزیر امور خارجه باشد، ادامه داد: وقتی آمریکا به این هدف رسید، متوجه شد با یک تیر دو نشان زده است. نخست آنکه قدرت اقتصادی ایران را تضعیف کرده و در کنار آن دیگر به عربستان‌سعودی نیز به‌عنوان تولیدکننده‌ای که در زمان بالابودن قیمت نفت، بازار را متعادل می‌کند، نیازی ندارد. این کارشناس با بیان اینکه آمریکا متوجه شد اگر قیمت نفت ٥٠ دلار باشد، مشکلی نخواهد داشت، افزود: آمریکا به‌همین‌دلیل تصمیم جدیدی در سال انتخاباتی در ایالات متحده آمریکا برای سرنوشت دلار گرفت. از آنجا که قیمت نفت با دلار محاسبه می‌شود، آمریکا این قدرت را دارد که با دلار در بازارهای نفتی بازی کند. در این زمان آمریکا ممنوعیت صادرات نفت خام را برداشت تا کسانی که در آمریکا نفت متعارف تولید می‌کنند و مازادی نیز دارند، بتوانند نفت خود را صادر کنند. سپس چاپ دلار بدون پشتوانه را متوقف کرد و بهره بانکی را در آمریکا بالا برد. در این زمان دلارها راه عکس را در پیش گرفت و از بازارهای نفت، گاز و طلا به سمت بانک‌های آمریکا روانه شد. مدیرکل امور خزر و آسیای‌میانه وزارت نفت در دولت‌های هشتم و نهم با اشاره به آغاز سقوط قیمت نفت در این زمان، اظهار کرد:‌ اگر برجام اتفاق نیفتاده بود، احتمالا قیمت نفت تا ١٠ دلار یا حتی کمتر از آن نیز سقوط می‌کرد؛ زیرا سقوط قیمت نفت اکنون آسیب جدی به شیل‌اویل‌ها نمی‌زند؛ درعین‌حال سیاست آمریکا ضربه هم‌زمان به اقتصاد روسیه نیز هست. آمریکا درعین‌حال دیگر به عربستان نیازی ندارد؛ به‌همین‌دلیل عربستان و متحدانش دستپاچه هستند. آمریکا با تحریم نفتی و دلاری نیز با کمک کسانی که از این موضوع استقبال کردند، از چند جهت سود برد. نخست آنکه تولید نفت خود را افزایش داد. از سویی جایگاه سرنوشت‌ساز خود را در بازار نفت و گاز و دلار را تحکیم کرد و هم صنعتگران و شرکت‌های آمریکایی که در چین، هند و کشورهای دیگر سرمایه‌گذاری کرده‌ بودند، از تحریم‌ها استفاده کردند و از بازار ایران برای دفن کالاهای غیراستانداردی که هیچ‌کجای دنیا نمی‌توانند بفروشند، استفاده کردند.

هشدار ظریف به روسیه این کارشناس نفت افزود: آقای ظریف با بیان اینکه آمریکا سهم ایران را در بازار نفت گرفت، به‌‌عنوان یک دیپلمات آینده را پیش‌بینی می‌کند و به روسیه هشدار می‌دهد که آمریکا با جایگاهی که پیدا کرده، همان‌طورکه جای ایران را در بازار نفت گرفت، می‌تواند جای روسیه را نیز بگیرد. خاقانی با اشاره به اجلاس دوحه برای فریز نفتی افزود: کشورهایی که توانسته‌اند تاکنون در حداکثر توانشان تولید کنند، اکنون به کشوری که می‌خواهد به جایگاه خود در قبل از زمان تحریم‌ها بازگردد، می‌گویند در سطح تولید یک میلیون بشکه در روز بمان. به‌همین‌دلیل از سیاست آقای زنگنه دراین‌باره استقبال می‌‌کنم. ایران نیاز ندارد در نشست دوحه شرکت کند و اگر شرکت کرد، باید تأکید کند اگر به نفت به عنوان یک کالا نگاه کنند، باید با یکدیگر رقابت کنند و در این صورت قیمت نفت بیشتر کاهش می‌یابد.

تحریم‌های آمریکا، بازارهای نفتی ایران را تحت‌تأثیر قرار داد حمید حسینی، عضو هیأت‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی نیز در گفت‌وگویی گفت: تحریم‌هایی که آمریکا علیه ایران وضع کرده است و محدودیت‌هایی که این کشور برای ایران قائل شده بود، سبب شد ایران بازارهای نفتی خود را از دست بدهد. حتی ریشه تحریم‌های اروپا نیز در تحریم‌های آمریکا نهفته بود. در نتیجه می‌توان سخنان آقای ظریف را از این زاویه تعبیر کرد. حسینی تصریح کرد: تحریم‌هایی که بانک‌های آمریکایی برای شرکت نفت ایران گذاشتند، سبب شد بازارهای خود را از دست بدهیم و کشورهایی مانند روسیه، عربستان و عراق بازارهای ایران را بربایند، اما درعین‌حال آمریکا در بازارهای نفتی صادرکننده محسوب نمی‌شود که بتواند به‌ صورت مستقیم تأثیری بر بازار ایران داشته باشد. این کارشناس با اشاره به وضعیت آمریکا در بازارهای نفتی گفت: آمریکا چیزی حدود ١٨ میلیون بشکه نفت در روز مصرف دارد که از این میزان ٩ میلیون آن را از طریق متعارف تولید می‌کند و چهار تا پنج‌ میلیون آن را نیز از طریق شیل‌اویل‌ها تولید می‌کند و هنوز حدود پنج‌ میلیون نیز وارد می‌کند و نمی‌توان این کشور را در دسته صادرکنندگان نفت گنجاند که حالا بخواهد سهم بازار نفت ایران را بگیرد. اخیرا آنچه از سوی آمریکا روانه بازارهای جهانی شده میعانات گازی بوده که توانستند در این زمینه صادرکننده باشند. اگر آمریکا بخواهد از منطقه‌ای نفت صادرکند باید در منطقه‌ای دیگر نفت وارد کند که بتواند نیاز این کشور را تأمین کند. این کشور هنوز تراز منفی در نفت دارد و هنوز در گروه واردکنندگان نفت جای می‌گیرد.

چانه‌زنی برای نشست دوحه حسینی در پاسخ به این پرسش که علت بیان این مسئله از سوی ظریف در مصاحبه با تلویزیون روسیه چه می‌تواند باشد، گفت: این رفتار آقای ظریف را می‌توان نوعی چانه‌زنی در مسئله فریز نفتی تعبیر کرد. روسیه پیش‌تر اعلام کرده بود احتمالا بتوان در مسئله فریز نفتی ایران را مستثنا کرد. قاعدتا سخنان وزیر امور خارجه در این راستا به علت نزدیکی نشست دوحه برای فریز نفتی بوده است که بتوانیم دیگر کشورها را برای بازگشت خود به بازارهای نفتی جهان قانع کنیم. به‌این‌ترتیب، با توجه به کاهش قیمت نفت، مصرف در دنیا افزایش می‌یابد، بنابراین امکان پیداشدن بازار برای ایران و در کنار آن اگر دیگران بازار نفت خود را افزایش ندهند، امکان متعادل‌شدن بازار وجود دارد و سخنان آقای ظریف را می‌توان نوعی جلب همسویی روسیه در نشست دوحه دانست.

آمریکا بازارهای نفتی ایران را نگرفته است نرسی قربان، کارشناس نفت در گفت‌وگویی درباره ربودن بازار نفت ایران در زمان تحریم‌ها، از سوی آمریکا گفت: آمریکا هرگز صادرکننده نفت نیست که بتواند بازار نفت ایران را بگیرد. در زمان تحریم‌ها، روسیه بازارهای اروپایی ایران را گرفته و بازارهای شرق آسیا را هم عربستان و عراق گرفته‌اند.