ایران بهشت سرمایه‌گذاری است؟

به گزارش بی بی سی، نهاوندیان، رئیس سابق اتاق بازرگانی که برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی تلاش می‌کند، از جمله امروز دیداری با فیلیپ هاموند، وزیر خارجه بریتانیا داشت. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از فرارو، او در این دیدار گفت: "انتظار رهبری و مردم ایران از دولت‌ها و کشورهای علاقمند به توسعه روابط تجاری و هیات‌هایی که برای توافق و توسعه روابط اقتصادی به ایران می‌آیند اقدامات عملی است که تاثیری مستقیم و عینی در اقتصاد ایران داشته باشد." اما این اقدامات عملی که محمد نهاوندیان و دولت ایران به دنبال آنها هستند چه قدر قابلیت تحقق دارند؟ مرین سامرست وب سردبیر نشریه اقتصادی مانی ویک در مقاله‌ای با عنوان "آیا ایران واقعا یکی از بهترین کشورهای دنیا برای سرمایه گذاری است"، در روزنامه فایننشال تایمز لندن، به این سوال پاسخ داده است. خانم سامرست وب می نویسد: "علاقه به سرمایه گذاری در ایران بشدت افزایش یافته و کنفرانس های متعددی در اینجا و آنجا در این مورد برگزار می شود از جمله کنفرانسی که دو روز پیش روزنامه فایننشال تایمز درباره فرصت های سرمایه گذاری در ایران و رونق اقتصادی و ثبات در این کشور برگزار کرد". این همان کنفرانسی است که محمد نهاوندیان هم در آن حضور داشت. هفته پیش هم یک شرکت سرمایه گذاری اسکاتلندی با نام مک اینروی و وود کنفرانس مشابهی برگزار کرد و یکی از سخنرانان آن مایکل اکس ورثی، استاد دانشگاه و دیپلمات سابق بریتانیایی، بود. اکس ورثی ایران را کشوری جوان و بسیار باسواد معرفی کرد که "۶۰ درصد جمعیت آن زیر ۳۵ سال است و مهاجران ایرانی نیز ثروتمند، کارآفرین و علاقمند به کشورشان هستند." "بیش از ۸۵ درصد جمعیت باسواد هستند، ۶۸ درصد کسانی وارد دانشگاه می شوند زنان هستند و هر سال ۲۳۴ هزار مهندس جدید فارغ التحصیل می شوند." علاوه بر این، "این جمعیت جوان اشتیاق وافری به فناوری اطلاعات (IT) دارد و مشابه هر نوع شرکتی را که در غرب فعالیتی جالبی در حوزه آی تی دارد در ایران هم می‌بینید." چند روز پیش ساجد جاوید، وزیر بازرگانی بریتانیا هم ایران بعد از تحریم‌ها را "بزرگترین فرصت در بازارهای نوظهور طی ربع قرن اخیر" دانست. سامرست وب در مقاله‌اش به دیدگاه دومنیک بوکور-اینگرام کارشناس مسائل ایران در شرکت مدیریت مالی شارلمانی کپیتال اشاره می‌کند: "ایران می تواند تولید ناخالص داخلی را در آینده نزدیک ۶ تا ۸ درصد افزایش دهد و هر چه را برای این کار لازم است در اختیار دارد." "تردیدی نیست که تحریم ها ظرفیت عظیمی را بلا استفاده گذاشته، ایران در حال حاضر از ۴۲ درصد توان تولیدی خود استفاده می کند. ایران ترکیب جمعیتی مناسبی دارد با بدهی کم. بدهی خالص دولت فقط چهار درصد است (این همان چیزی است که جورج آزبورن وزیر خزانه داری بریتانیا خوابش را می بیند) و شرکتها و مصرف کنندگان هم بدون بدهی هستند." "اقتصاد ایران همین حالا هم بزرگتر از اقتصاد استرالیا و به طرز شگفت انگیزی متنوع است." به گفته بوکور-اینگرام این تصور اشتباه است که رونق اقتصادی در ایران فقط به این دلیل خواهد بود که این کشور یکی از بزرگترین ذخایر نفت و گاز دنیا را دارد: "نفت و گاز فقط ده درصد تولید ناخالص داخلی ایران را در سال ۲۰۱۴ تشکیل داد." "حدود سی حوزه اقتصادی در بازار سهام ایران فعال هستند و صنعت خودرو دومین منبع تولید ناخالص داخلی ایران است". این تصور که بخش بزرگی از تولید ناخالص داخلی ایران به صنایع نظامی اختصاص دارد هم نادرست است، فقط "۲.۷ درصد تولید ناخالص داخلی" به امور نظامی می‌رسد. خانم سامرست وب پس از ذکر این مزایا به برخی از مخاطرات سرمایه گذاری در ایران هم اشاره می کند: "اینکه پیشرفت اصلاح طلبان زودگذر باشد و تندروهای مذهبی دوباره کنترل را به دست بگیرند." با اینکه "حسن روحانی رئیس جمهوری ایران این امید را ایجاد کرده که ممکن است شرایط این بار با همیشه متفاوت باشد" اما نتیجه چنین اتفاقی می تواند "یکی از بزرگترین ترس های سرمایه گذاران بالقوه را محقق کند: اعمال مجدد تحریم ها." دولت ایران تاکید دارد که بازگرداندن تحریم‌ها کار آسانی نیست و آمریکا دیگر نخواهد توانست اجماعی بین‌المللی برای تحریم ایران درست کند. اما تنش های منطقه‌ای و "چند جنگ نیابتی" که ایران در آنها دخالت دارد، از دیگر عواملی هستند که ریسک سرمایه گذاری را در این کشور بالا می برند. سردبیر مانی ویک از قول اکس ورثی به نشانه های "زشت فروپاشی خانواده، تبعیض جنسیتی، اعتیاد و گستردگی فساد" اشاره می کند. قیمت نفت هم از عوامل مهم در ترغیب سرمایه گذاران خواهد بود: "درست است که نفت ده درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهد اما یک سوم عایدی دولت از نفت است. بنابراین بین نفت بشکه ای بیست دلار با بشکه ای شصت دلار تفاوت وجود دارد." با این حال خانم سامرست وب می گوید می تواند آن تمام این مخاطرات را به یک دلیل نادیده بگیرد: سود. بازار سهام ایران پس از لغو تحریم ها بیست درصد رشد کرده در حالیکه نسبت قیمت به درآمد ۵.۵ است و سود سهام ۱۳ درصد. شرکت ارتباطات سیار ایران ۶.۵ میلیون مشترک دارد و نسبت قیمت به درآمد آن ۳.۵ برابر است. با نرخ امروز سرمایه گذاری در آن ۱۲ درصد سود دارد. خانم سامرست وب در پایان می نویسد "با چنین قیمتهایی، ایران باید یکی از بهترین فرصت های سرمایه گذاری در حال حاضر در دنیا باشد، خبر بد این است که من تنها کسی نیستم که متوجه این موضوع شده ام." هرچند که فرصت‌های سرمایه‌گذاری در ایران بسیار است، مخاطرات آن هنوز بالا است. موسسه مشاوره اقتصادی "کنترل ریسکز" چندی پیش با انتشار گزارشی اعلام کرد که با وجود اجرای توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی، ریسک‌های بازارهای ایران همچنان بر جا می‌مانند. به غیر از خطر اعمال دوباره تحریم‌ها ساختار غیرشفاف مالکیت و مداخله‌های غیرقابل پیش بینی نهادهای حاکمیتی در اقتصاد، از عوامل دیگری بودند که در آن گزارش به عنوان مخاطرات اقتصاد ایران ذکر شدند.