بانک شهر سد معبر می‌کند!

حال سایت معماری نیوز در خبری کلیه کیوسک های بانک شهر در کل کشور را لیست کرده و در گزارشی به آن پرداخته است که در ادامه می بینید؛ از دی‌ماه سال گذشته پیشخوان‌هایی توسط بانک شهر در اماکن پر جمعیت و فضاهای عمومی تهران و سایر شهرهای کشور نصب شد.‌ در پیاده‌روها، میدان ها، پارک‌ها و حتی زیر پل‌ها دکه‌هایی سبز شدند و فضای عمومی شهر را اشغال کردند. در این کیوسک‌ها دو الی سه دستگاه خود پرداز تعبیه شده و برخی خدمات بانکی در آن ارائه می‌شود. معمولاً یک نفر کارمند هم درون این کیوسک‌ها حضور دارد و خدمات جانبی این دکه‌ها را به مراجعه‌کنندگان توضیح می‌ دهد. هر چند معمولاً سد معبر را زیاده خواهی و عدم توجه به حقوق دیگران می‌دانند و این دکه‌ها هم فضای شهری را غصب کرده بودند ولی کارمند درون کیوسک خوش‌شانس است که خودی محسوب شده و با او برخورد نمی‌شود وگرنه در مردادماه همان سال علی چراغی، کارگر 41 ساله بر اثر ضرب و شتم و خوردن باتوم و پنجه بکس از دست مأموران سد معبر پیمانکار شهردای جلوی چشم کودک خردسال‌اش کشته شد. سازمان بین‌المللی کار فروشندگی خیابانی را به عنوان یک شغل شناسایی و آن را به این صورت تعریف می‎کند: «فروشندگان خیابانی کسانی هستند که کالاها و خدمات خود را در فضای عمومی به صورت عمده یا خرد عرضه می‌کنند. منظور از فضای عمومی، خیابان، پیاده‌رو و فضاهای واسطه‌ای است» ولی هنوز هیچ سازمان بین‌المللی‌ای در رابطه با ساخت کیوسک بانک در پیاده رو نظری نداده زیرا این ابتکار فقط در ایران به وجود آمده است! اجاره فضای عمومی شهر این روزها عکس دو کیوسک بانک شهر یکی شعبه زیر پل سید خندان و یکی هم کیوسک ضلع جنوب غربی میدان فروسی در بین کاربران فضای مجازی و رسانه‌ها دست به دست می‌شود، ساخت بانک در پیاده رو امکانی است که تنها شهرداری‌ها در ایران از آن بهره‌مند اند ولی فضای عمومی متعلق به همه مردم است و اینکه ارگانی با ضایع کردن حق عمومی شهروندان بخواهد برای خود کسب درآمد کند و در همان حال دستفروش بی‌نوایی را که کنار این کیوسک بانک بساط کوچکی پهن کرده مورد نوازش قرار دهد، جای تاسف بسیار دارد. به هر حال شهرداری‌ها اکنون با اجاره دادن بخشی از پیاده‌رو، میادین و پارک‌ها هم کسب درآمد می‌کنند. شهردار اردبیل چندی پیش در رابطه با کیوسکی که در یکی از میدان های شهر به «بانک شهر» اختصاص داده بود، گفت: این کیوسک عنوان «شهر نت» برای «بانک شهر» در حال احداث است که با مجوز شهرداری و با پرداخت اجاره ماهیانه برای بانک شهر اجرایی و عملیاتی می‌شود. پیشخوان‌ها در فضای عمومی بیشتر می‌شوند! نخستین کیوسک بانک شهر آن هم هم در یک فضای عمومی در "پارک آب و آتش" و با حضور مدیرعامل این بانک افتتاح شد. در مراسم افتتاحیه مدیر عامل بانک ضمن گرامی‌داشتن روز 9 دی گفت: «سهامداران عمده بانک شهر، شهرداری‌های کلانشهرها هستند که این موضوع برای بانک موجب خوشحالی است و اگر امروز شاهد ارائه چنین خدماتی هستیم، باید قدردان این سهامداران باشیم، چراکه هر بانکی چنین فرصتی ندارد که شهرداری کلانشهرها عمده ترین سهامدارانش به شمار آیند». قالیباف هم که از سال‌های نخست حضور خود در شهرداری تهران بی صبرانه در انتظار تاسیس یک بانک برای شهرداری بود. «بانک شهر همانند بقیه بانک هاست با این تفاوت که سهام آن متعلق به شهرداری‌های شهرها، کلان شهرها، کارکنان شهرداری ها و بخشی از مردم است، از این رو مردم هرچه بیشتر با این بانک کار کنند و حجم نقدینگی و قدرت مالی و پولی این بانک بالا برود، آثار آن را در توسعه شهر خواهند دید».

بانک شهر یکی از دهها موسسه و بانکی است که به علت گسترش سرمایه‌داری مالی در دهه هشتاد خورشید به وجود آمد. در این دهه شاهد رشد قارچ‌گونه بانک‌ها و موسسات مالی در ایران بودیم. طبق آمار بانک جهانی تعداد بانک ها در کشور ما تقریباً 2.5 برابر متوسط جهانی است و این سوال مطرح می‌شود که آیا نیاز است هر ارگان و نهادی برای خود بانکی جداگانه تأسیس کند. روز به روز هم بر تعداد کیوسک‌های بانک شهر افزوده می‌شود. امکانی که گویا تنها در انحصار این بانک است. هم اکنون 134 پیشخوان در سراسر کشور وجود دارد که به گفته مسئولان این بانک این تعداد قرار است به 500 پیشخوان برسد. سوال مهم اینکه در این میان حق عمومی شهروندان چه می‌شود؟ آیا این یک امکان انحصاری و رانتی برای این بانک نیست؟ این سوالی است که باید مسئولان پاسخ دهند.