چند درصد گردش پول نقدی است؟

یکی از شاخص هایی که در ارزیابی کارایی اقتصاد مورد استفاده قرارمی گیرد، نسبت اسکناس و مسکوکات در دست اشخاص به نقدینگی است. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از خبرآنلاین، این شاخص درصدی از نقدینگی است که به صورت اسکناس و مسکوکات در دست اشخاص جامعه وجوددارد و پرداخت ها از طریق آن ها به صورت نقدی انجام می گیرد. در شهریور ماه تنها 3.51 درصد از کل نقدینگی، متعلق به اسکناس مسکوکات در دست اشخاص بوده و اسکناس و مسکوکات در دست اشخاص سهم رو به کاهش از میزان نقدینگی را در مدت مورد بررسی داشته است. بررسی روند نسبت ارزش تراکنش های شاپرک به نقدینگی در طول مدت مورد بررسی (ابتدای سال 1392 تا شهریور ماه 1394) به طور کلی صعودی بوده است و از 6.61 درصد در فروردین 1392 به 10.58 درصد در شهریور 1394 افزایش یافته است. این در حالی است که درصد اسکناس و مسکوکات به نقدینگی در طول این دو سال روندی کاهشی داشته و از 6.07 درصد به 3.51 درصد رسیده است. به عبارت دیگر، گسترش نفوذ ابزارهای پذیرش حتی در دورترین نقاط کشور، باعث شده تقاضای اسکناس و مسکوک در دست اشخاص، روندی کاهشی به خود بگیرد به نحوی که نسبت اسکناس و مسکوک در دست اشخاص از نقدینگی در شهریور ماه امسال نسبت به مدت مشابه دو سال پیش از آن، بیشتر از 2.5 واحد درصد کاهش را نشان می دهد و به نظر می رسد این روند همچنان ادامه داشته باشد زیرا کاهش این نسبت یکی از عوامل اصلی افزایش ضریب فزاینده و سالم سازی نقدینگی در بازه زمانی اخیر بوده و باعث شده برای تامین نقدینگی، پول پرقدرت کمتری به اقتصاد کشور تزریق شود و بخشی از نیاز به پول فیزیکی برای پرداخت بهای کالاها و خدمات مورد تقاضا، توسط شبکه پرداخت الکترونیک کارت جبران شود.

شاخص نسبت ارزش تراکنش های الکترونیکی به نقدینگی نشان می دهد صنعت پرداخت الکترونیکی تا چه میزان در اقتصاد ملی نقش دارد و چقدر در تسهیل مبادلات اقتصادی کشور موثر است. برای بررسی نسبت ارزش تراکنش های شاپرک به نقدینگی درصدی از نقدینگی که به صورت الکترونیکی از شبکه شاپرک مورد پرداخت قرار می گیرد، محاسبه می شود. در شهریور ماه ارزش تراکنش های الکترونیکی 10.58 درصد از کل نقدینگی بوده است. این بدان مفهوم است که از کل پول های در حال گردش در اقتصاد ملی، بالغ بر 10.5 درصد آن به صورت الکترونیکی و از شبکه شاپرک مبادله شده است. مقایسه نسبت ارزش تراکنش های شاپرک به نقدینگی، بیانگر روند نوسانی و در مجموع رو به رشد آن در دوره مورد بررسی یعنی از فروردین تا شهریور ماه 1392 است. آمار تعداد و ارزش تراکنش های الکترونیکی در آذر ماه 1394 حدود 814.8 میلیون تراکنش الکترونیکی در شبکه شاپرک با مبلغی نزدیک به 810.8 هزار میلیارد ریال صورت گرفته است که نسبت به ماه گذشته رشد 3.4 و 0.8 درصدی در تعداد و مبلغ تراکنش ها داشته است.

آمار تعداد و مبلغ تراکنش های آذر ماه سال جاری به نسبت ماه مشابه سال گذشته به ترتیب با رشد 31 و 5.3 درصدی مواجه بوده است. این میزان رشد مبلغی در بردارنده تورم در مدت مورد بررسی می باشد.

توزیع ابزار پذیرش یکی از عوامل مشخص کننده اندازه بازار خدمات پرداخت الکترونیک کارت، تعداد ابزارهای پذیرش است. این ابزارها در حال حاضر در سه نوع ابزار پذیرش اینترنتی، ابزار پذیرش موبایلی و کارتخوان فروشگاهی در کشور فعال هستند که افزایش تعداد هر یک از این ابزارها، در کنار سایر عوامل نظیر تعداد تراکنش و...، می تواند شاخصی برای نشان دادن بهبود دسترسی و توسعه بازار شبکه پرداخت الکترونیک کارتی باشد.

در مقایسه نقطه به نقطه آذر ماه 1394 نسبت به آذر ماه سال گذشته با وجود رشد قابل قبول در سایر ابزارهای پذیرش، ابزار پذیرش موبایلی با کاهش 50.42 درصدی مواجه شده است که با توجه به اعمال محدودیت ها برای ایمن سازی بستر ابزار پذیرش موبایلی (USSD) در مهر ماه 1394 از سوی بانک مرکزی این میزان کاهش در ابزار پذیرش موبایلی قابل توجیه است. در بین ابزارهای پذیرش تراکنش دار بیشترین رشد ماهانه متعلق به ابزار پذیرش موبایلی بوده و بیشترین رشد نقطه به نقطه به کارتخوان فروشگاهی اختصاص داشته است.

بیشترین تعداد ابزار پذیرش در تمام دوره ها مربوط به کارتخوان فروشگاهی بوده است که در آذر ماه 1394 سهم تعداد این ابزار از کل ابزارهای پذیرش شبکه شاپرک 99.59درصد بوده است. عملکرد هر ابزار پذیرش به لحاظ تعداد و مبلغ تراکنش ها کارتخوان فروشگاهی با سهم 78.27 درصدی، بیشترین تعداد تراکنش را در بین سایر ابزارهای پذیرش داشته است و ابزار پذیرش موبایلی و ابزار پذیرش اینترنتی به ترتیب در جایگاه های بعدی قرار گرفته اند. در بین ابزارهای پذیرش تنها کارتخوان فروشگاهی به طور همزمان با رشد در سهم تعدادی و مبلغی تراکنش ها مواجه بوده است. ابزار پذیرش موبایلی صرفا رشد در سهم مبلغی را در این مدت تجربه کرده است.

کدام سرویس بیشتر طرفدار دارد؟ خدمات شبکه پرداخت الکترونیک کارتی به سه نوع اصلی خدمت خرید کالا و خدمات، خدمت پرداخت قبض و خرید شارژ تلفن همراه و نیز خدمت مانده گیری تقسیم می شوند. 97.5 درصد مبلغ خدمات ارائه شده در ماه آذر مربوط به خدمت خرید کالا و در آذر ماه 64.5 درصد تعداد خدمات ارائه شده از نوع خرید کالا و خدمات بوده که نسبت به ماه گذشته رشد 0.6 درصدی داشته است.

خدمت مانده گیری نیز با 7.6 درصد سهم، کمترین تعداد را داشته و سهم آن نسبت به ماه گذشته ثابت باقی مانده است. سهم خدمت پرداخت قبض و خرید شارژ تلفن همراه نیز نسبت به ماه گذشته کاهش 0.6 درصدی داشته است.