4عامل ناهمخوانی نرخ سود بانکی با تورم

رییس‌کل اسبق بانک مرکزی در سومین سمینار چشم‌انداز اقتصاد ایران در سال‌95 که توسط موسسه مطالعاتی بامداد برگزار شد، نخستین علت این مساله را کمبود نقدینگی عنوان کرد و گفت: چون بانک‌ها با تنگنای مالی مواجه هستند در‌نتیجه نمی‌توانند تسهیلات بپردازند؛ چراکه در این صورت منابع سپرده‌گذاران از بین‌ می‌رود. در‌واقع زمانی ‌که عرضه پول وجود داشته باشد، قیمت آن کم می‌شود. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از تعادل ، وی با بیان اینکه دومین علت، اعتبارات معوق بانکی است، تصریح کرد: عامل سوم بازار غیر‌متشکل پولی است که امروز به آن موسسات غیرمجاز می‌گویند. این موسسات خود پدیده شومی در اقتصاد به‌شمار می‌روند که لازم است با آنها مقابله شود. مظاهری گفت: هر زمان مسوولان بانک مرکزی قصد مقابله با موسسات غیرمجاز را داشتند از هزار جا به بانک مرکزی فشار وارد شده است. این موسسات به هیچ الزام بانک مرکزی پایبند نیستند و سود بالاتر از حد طبیعی را پرداخت می‌کنند. سپرده‌گذار نیز وقتی چنین شرایطی را می‌بیند ترجیح می‌دهد پولش را در جایی که سود بیشتری دارد، سپرده‌گذاری کند در‌نتیجه در بازار پولی آشفتگی ایجاد می‌شود. این اقتصاددان چهارمین علت عدم کاهش نرخ سود بانکی متناسب با کاهش تورم را سپرده قانونی بانک‌ها عنوان کرد و گفت: زمانی سپرده قانونی بانک‌ها 18‌-17‌درصد بود اما حالا با همتی که آقای سیف داشته به 10‌درصد رسیده است. در هیچ جای دنیا این میزان سپرده قانونی را از بانک‌ها دریافت نمی‌کنند؛ هرچند طبق قانون بانکداری ایران هم نمی‌توان زیر 10درصد آن را کاهش داد. بی‌پولی اقتصاد، در سال95 نیز ادامه خواهد داشت مرتضی ایمانی‌راد تحلیلگر اقتصاد بین‌الملل نیز در این سمینار، سال95 را سال سختی به لحاظ کمبود نقدینگی عنوان کرد و گفت: همان‌طور که در سال94 با کمبود پول مواجه بودیم، به‌نظر می‌رسد این شرایط در سال‌95 نیز ادامه‌دار باشد. وی افزود: ارز کماکان در اقتصاد ایران کم خواهد بود و فشار روی ارز زیاد، از این‌رو کماکان شاهد کاهش و رکود در تقاضا خواهیم بود. وی ادامه داد: رشد در تولید و رشد اقتصادی نیز برخلاف آنچه مسوولان در اجلاس داووس اعلام کردند، نمی‌تواند افزایش چشمگیری داشته باشد. علاوه ‌بر آن، پیش‌بینی نرخ رشد اقتصادی 8‌درصدی نیز بعید به‌نظر می‌رسد و به زحمت به 3.5 تا حداکثر 4‌درصد در سال‌95 می‌رسد که البته 2.5‌درصد این میزان ناشی از نفت خواهد بود و بخش‌های غیرنفتی همچنان در رکود باقی خواهند ماند. رییس موسسه مطالعاتی بامداد با بیان اینکه یکی از خطاهای دولت‌ها در سال‌های گذشته پایین نگه داشتن نرخ ارز بوده، یادآور شد: در حال حاضر که دولت در سال آینده درآمد ارزی دارد، می‌تواند بازار ارز را مدیریت کند، اما باید در‌نظر داشت که احتمال دیگری نیز وجود دارد، اینکه ارز در 6‌ماهه دوم سال به‌راحتی به بالای 4‌هزار تومان هم برسد زیرا دلار به‌عنوان یک کالای کمیاب و قوی در 5‌سال آینده در اقتصاد ایران نقش مهمی ایفا خواهد کرد. سونامی نقدینگی در بازار ارز ایمانی‌راد با‌اشاره به اینکه 65‌درصد صادرات غیرنفتی ایران وابسته به نفت و مشتقات آن است، تصریح کرد: اگرچه این شرایط بهتری را پیش روی اقتصاد ایران قرار می‌دهد، اما باید توجه داشت که شرایط جهانی هم بر اقتصاد ایران بی‌تاثیر نیست. اقتصاد جهان هر لحظه در شرایط شوک قرار دارد و عدم تعادل‌هایی دیده می‌شود که طی 80-70‌سال اخیر بی‌سابقه بوده است. او با بیان اینکه احتمال اینکه در سال آینده رکود جهانی 20‌درصد افزایش یابد، عنوان کرد: در همین حال انتظار بر این است که قیمت طلا صعودی باشد چون نوسان در بازار‌2016 زیاد خواهد بود، زیرا طلا و دلار با هم حرکت می‌کنند. در بازار جهانی رابطه دلار و طلا معکوس است، اما در ایران این رابطه مستقیم است. این کارشناس اقتصادی با‌اشاره به اینکه وقتی نرخ ارز بالا می‌رود نگرانی‌ها افزایش می‌یابد، گفت: علت این است که حجم بزرگی از نقدینگی هم‌اکنون به‌صورت سپرده در بانک‌هاست و با نوسان نرخ ارز این نگرانی وجود دارد که سونامی نقدینگی به سوی بازار ارز روانه شده و از بانک‌ها بیرون بیاید. وی افزود: به لحاظ تاریخی همیشه یک فاصله‌یی بین سپرده دیداری و غیر‌دیداری در کشور ما وجود داشته که این فاصله در سال‌های‌93 و 94 سبب شد تا سرمایه‌گذاری در بانک‌ها پرسود شود. ایمانی‌راد خاطرنشان کرد: اگر به هر دلیلی چند بانک در‌معرض ورشکستگی قرار بگیرند این سونامی رخ خواهد داد و هیچ دولتی هم نمی‌تواند جلو این سیل را بگیرد، زیرا حجم پول به شکل شبه‌پول آنقدر خطرناک است که به اعتقاد من حتی از بدهی‌های امروز دولت هم می‌تواند خطرناک‌تر باشد. وی با تاکید بر اینکه بانک‌ها دچار عدم کفایت سرمایه هستند، تصریح کرد: در بدبینانه‌ترین شرایط هم می‌توان انتظار داشت سیستم بانکی دچار مشکل شده و افزایش نرخ ارز اتفاق بیفتد و بر شتاب حرکت بخش بورس افزوده شود که همه این عوامل می‌تواند سونامی ایجاد کند. این تحلیلگر اقتصادی بااشاره به اینکه در هیچ جای دنیا به حساب جاری سود تعلق نمی‌گیرد، اما در ایران با خوشحالی این اتفاق می‌افتد، گفت: این سیستم شکننده و بحران‌زاست ولی خوشبختانه بانک مرکزی یکی از بهترین سیاست‌های سال‌های اخیر خود را هم‌اکنون در‌پیش گرفته است. محمود سریع‌القلم استاد دانشگاه شهید بهشتی نیز در این سمینار، با بیان اینکه نوع نگاه کشورهای غربی به ایران با نگاهی که ما به آنها داریم، متفاوت است، گفت: غرب و امریکا در چارچوب‌های خود ایران را دشمن خطاب می‌کنند، اما سعی می‌کنند با ما ارتباط برقرار کنند. او گفت: بنگاه‌های ما باید از فرصت برداشته شدن تحریم‌ها نهایت استفاده را ببرند، حتی یک ارتباط خارجی برای آنها می‌تواند کلیدی باشد. این درحالی است که ما هم در چارچوب‌های حکومتی و سیاسی آنها را دشمن خطاب می‌کنیم؛ با این تفاوت که نمی‌خواهیم با آنها ارتباط برقرار کنیم. وی افزود: نخستین حوزه فکری اینکه نظام جمهوری اسلامی ایران تدافعی است و نه تهاجمی؛ یعنی در ذات خود به دنبال حفظ خویش است. آنها وقتی دیدند حضور ایران در عراق مثبت است، با ایران وارد مذاکره درباره عراق شدند. استاد دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه 80درصد از تحریم‌ها درباره مسائل هسته‌یی ایران بوده، گفت: به دنبال تحریم‌ها سیستم بانکی، کشتیرانی و نفت ایران تقریبا متوقف شد و درنتیجه وضعیت ایران در منطقه سبب شد که آنها خود پیگیر مذاکره شوند؛ به این دلیل که آنها می‌گفتند ایران نباید بیش از این در منطقه تضعیف شود چون برای منافع ملی امریکا خوب نیست. وقتی ایران به دلیل شرایط اقتصادی ضعیف شود سلفی‌گری و القاعده در منطقه فعال‌تر می‌شود، مرزهای ایران نا‌امن‌تر و درنتیجه میزان مهاجرت بیشتر می‌شود. امریکا ایران را در یک ماتریس بزرگ‌تر نگاه می‌کند. آنها استدلال می‌کنند که جمهوری اسلامی ایران باید تحت فشار باشد، اما نباید تضعیف شود.