چند میلیارد دلار نفت فروختیم؟

در شرایط فعلی قیمت نفت خام سنگین صادراتی ایران در بازار جهانی بشکه‌ای کمتر از ۳۰ دلار و هر بشکه نفت سبک صادراتی کشور بشکه‌ای حدود ۳۵ دلار در بازار جهانی معامله می‌شود. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از مهر، براساس آمارهای ارائه شده توسط وزارت نفت، متوسط قیمت نفت خام صادراتی ایران شامل سبد نفت سبک و سنگین صادراتی کشور از ابتدای سال‌جاری تاکنون بشکه ای حدود ۵۰ دلار بوده است. در شرایط فعلی حجم صادرات نفت خام ایران حدود یک میلیون تا یک میلیون و ۵۰ هزار بشکه در روز است که با احتساب متوسط قیمت نفت بشکه‌ای ۵۰ دلار ایران در طول ۲۸۶ روز نخست سال‌جاری (از ابتدای فروردین تا ۱۰ دی ماه) ۱۴ تا ۱۵ میلیارد دلار از محل فروش نفت خام درآمد کسب کرده است. از سوی دیگر، در صورت عدم کاهش بیشتر قیمت نفت خام سبک و سنگین صادراتی ایران، پیش بینی می‌شود در طول مدت زمان ۸۰ روزه باقیمانده تا پایان سال هم حدود چهار میلیارد دلار دیگر درآمد کسب کند که در این صورت پرونده درآمد نفتی کشور در سال‌جاری با ۱۸ تا ۱۹ میلیارد دلار (بدون احتساب درآمد حاصل از فروش گاز مایع و میعانات گازی) بسته خواهد شد. در همین حال، پیش بینی می‌شود تا اواخر دی ماه سال‌جاری و در صورت لغو تحریم‌ها حجم فروش نفت خام ایران به استثنای میعانات گازی به حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یابد. براساس برنامه اعلام شده از سوی شرکت ملی نفت، پس از افزایش ۵۰۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت ایران در مرحله اول دوران پساتحریم در مدت زمان ۵ تا ۶ ماه آینده حدود ۵۰۰ هزار بشکه دیگر به ظرفیت تولید و صادرات نفت خام کشور افزوده خواهد شد. همزمان با تدوین برنامه‌های جدید افزایش تولید و صادرات طلای سیاه کشور، گمانه زنی‌های مختلفی در خصوص گنجاندن قیمت نفت خام در لایحه بودجه سال آینده در سطح دولت و سایر دستگاه‌های تصمیم ساز کشور مطرح شده است. از این رو تاکنون مقامات مسئول وزارت نفت سه سناریوی قیمت نفت بشکه‌ای ۴۰، ۳۵ و ۳۰ دلار را برای لایحه بودجه سال آینده دولت پیشنهاد داده‌اند که هنوز هیچ یک از این سناریوهای نهایی و قطعی نشده است. در این بین کشورهای مختلف اوپک هم قیمت‌های مختلفی را برای قیمت نفت خام صادراتی خود در بودجه ها سالانه قرار داده اند به طوری که عربستان سعودی قیمت نفت ۲۹ دلار، عراق و قطر نفت ۴۰ تا ۴۵ دلاری و روسیه نفت ۴۵ تا ۵۰ دلاری را برای بودجه سنواتی خود تعیین کرده اند. از سوی دیگر بررسی تغییر و تحولات بازار جهانی نفت خام هم نشان می دهد نمی‌توان انتظار داشت که در سال ۲۰۱۶ میلادی و در صورتی که اتفاق خارج از پیش بینی در بازار انرژی جهان نیافتد، تغییری در افزایش ناگهانی قیمت طلای سیاه به وجود آید. هم اکنون رکورد تولید نفت در کشورهای عربستان سعودی، عراق و روسیه شکسته شده، آمریکا آماده صادرات نفت می‌شود و رکورد ذخیره‌سازی نفت خام در آمریکا و کشورهای OECD هم شکسته شده است، ضمن آنکه نشانه‌هایی از عرضه روزانه بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت مازاد در بازار جهانی مشاهده می شود. درآمد نفتی ۱۶ تا ۲۹ میلیارد دلاری ایران در سال ۹۵ گفتنی است، حدود سه تا چهار سال قبل که ایران به طور متوسط روزانه ۲ تا ۲.۲ میلیون بشکه نفت صادر می‌کرد و قیمت فروش هر بشکه طلای سیاه در بازار بیش از یکصد دلار بود، درآمدهای سالانه فروش و صادرات نفت کشور حدود ۷۰ تا ۷۵ میلیارد دلار تخمین زده می شد که با احتساب درآمدهای حاصل از فروش گاز مایع، محصولات پتروشیمی، فرآورده‌های نفتی و میعانات گازی این درآمد تا مرز یکصد میلیارد دلار در سال تخمین زده می شد. با این وجود، در صورتی‌که تولید نفت خام ایران در مرحله اول پساتحریم روزانه ۵۰۰ هزار بشکه افزایش یابد با احتساب نفت بشکه به ترتیب ۳۰، ۳۵ و ۴۰ دلار درآمد حاصل از فروش نفت خام کشور به ترتیب به ۱۶.۵ میلیارد دلار، ۱۹.۱ میلیارد دلار و حدود ۲۲ میلیارد دلار خواهد رسید. از سوی دیگر، چنانچه تا بهار سال آینده حجم صادرات نفت خام ایران با افزایش ۵۰۰ هزار بشکه ای در مرحله دوم پساتحریم به دو میلیون بشکه افزایش یابد با احتساب نفت بشکه به ترتیب ۳۰، ۳۵ و ۴۰ دلار درآمد حاصل از فروش نفت خام کشور بین ۵، ۶ و ۷.۳ میلیارد دلار دیگر به درآمد حاصل از فروش نفت خام کشور افزوده خواهد شد. به عبارت دیگر، در صورتی که ایران از اواسط بهار روزانه حدود دو میلیون بشکه نفت خام به بازار جهانی عرضه کند، با در نظر گرفته سه سناریوی قیمت نفت بشکه ای ۳۰، ۳۵ و ۴۰ دلار به ترتیب حدود ۲۱.۵، حدود ۲۵ و ۲۹.۲ میلیارد دلار درآمد از محل صادرات طلای سیاه کسب خواهد کرد. با در نظر گرفتن تمامی این احتمالات تولید، قیمت و عرضه و تقاضا در بازار جهانی نفت خام در سال ۲۰۱۶ میلادی، باید دید که مجلس شورای اسلامی با نفت چند دلاری در بودجه سال ۱۳۹۵ موافقت می‌کند تا دولت از خطر کسری بودجه شدید از این محل در امان بماند.