جریمه در انتظار گران‌فروشان یلدا
چند روز بیشتر تا آغاز شب یلدا نمانده است و حالا بسیاری ازخانواده‌های ایرانی خود را برای مراسم این شب‌نشینی باستانی آماده می‌کنند. به جز خانواده‌ها، بازار ویژه شب یلدا نیز کم‌کم خود را برای یکی از بازه‌های پرفروش سالیانه مهیا کرده است.
بازاری که البته در شرایط نظارت‌های ناکارآمد و نبود نهادهای موثر حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان، خودمختار به نظر می‌رسد. حالا قیمت اقلام یلدایی در بازار تهران تا حدود دو برابر سال گذشته نیز رشد کرده است و در این میان اخبار تکراری و کلیشه‌ای مبنی بر کنترل بازار و ثبات قیمت‌ها یکی یکی روی خروجی رسانه‌ها قرار می‌گیرد. اخباری که کمتر تأثیرگذار بوده و در واقعیت، بازار راه همیشگی خود برای سور یلدایی و گرانفروشی را دنبال کرده است. قیمت هندوانه ٥ برابر سال گذشته به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از شهروند ، این روزها قیمت هندوانه به‌عنوان یکی از اقلام اصلی مراسم یلدا، افزایش قابل توجهی داشته است. به‌طوری که نرخ هر کیلوگرم هندوانه در بازار تهران تا ٣ هزار و ٨٠٠ و ٤ هزار تومان نیز رسیده است. البته فعالان بازار میوه معتقدند با نزدیک شدن به ٣٠ آذر ماه و آخرین ساعات برگزاری این مراسم صعود نرخ‌ها شتاب بیشتری به خود گرفته و گاهی تا دو و سه برابر نیز می‌رسد. سودجویی بازاریان در آستانه اوج فروش و مراسم ویژه تقویم ایرانی درحالی رخ می‌دهد که در شب یلدای سال گذشته قیمت هر کیلوگرم هندوانه بین ٨٠٠ تا ١٥٠٠ تومان بوده است و به این ترتیب قیمت هندوانه در بازار شب یلدای ٩٤ حداقل ٣ و حداکثر ٥ برابر رشد داشته است.
هادی بختیاری، عضو هیأت‌مدیره اتحادیه بارفروشان میوه درباره رشد خارج از عرف قیمت هندوانه در یلدای امسال به مهر گفته است سرمازدگی، تگرگ و برف اخیر عامل زایل شدن محصول و کمبود هندوانه و رشد قیمت‌ها بوده است. این ادعای سرمازدگی و آفت‌زدگی که در بیشتر مواقع در آستانه اوج فروش بازار رخ می‌دهد حالا تبدیل به بهانه رایج بازاری‌ها برای افزایش قیمت شده است. در همین زمان متولیان تولید و ناظر بر بازار از اشباع انبارهای کالا و تأمین کافی اقلام مورد نیاز خبر می‌دهند و بهانه‌های گرانفروشی را رد می‌کنند. حداکثر قیمت مصوب آجیل ٣٨ هزار تومان در بازار تأمین سایر اقلام یلدایی ازجمله آجیل و خشکبار نیز وضع بهتری تجربه نمی‌شود و حالا قیمت هر کیلوگرم آجیل شیرین ویژه شب یلدا تا ٥٠ و ٦٠ هزار تومان نیز رسیده است و نرخ آجیل وابسته به کیفیت آن و در مناطق مختلف تهران بین ٤٠ تا ٦٠ هزار تومان در نوسان است؛ این درحالی است که مصطفی احمدی، رئیس اتحادیه خشکبار و آجیل‌فروشان به مهر گفت: قیمت آجیل شب یلدا از کیلویی ٢٧ هزار و ٥٠٠ تومان تا ٣٨هزار و ٥٠٠ تومان قیمت‌گذاری شده است؛ ولی براساس نوع خشکبار مورد استفاده در این آجیل قیمت‌های بالاتر یا پایین‌تر از نرخ مصوب نیز خواهد داشت؛ همچنین آجیل‌های سفارشی شب یلدا قیمت‌گذاری ندارند. این ادعا در صورتی است که تا پیش از این و براساس گفته مسئولان تنظیم بازار، آجیل و خشکبار نرخ مصوب ندارند و تابع عرضه و تقاضا هستند. ٢ هزار ناظر برای بازار سه میلیونی کافی نیست با وجود این متولیان تنظیم بازار همچون سال‌های گذشته از کنترل کامل بازار و مبارزه با گرانفروشی در آستانه یلدا خبر داده‌اند. علی فاضلی، رئیس اتاق اصناف ایران با تأکید بر این‌که بازار هیچ‌گونه کمبود کالایی ندارد، به ایلنا گفت: در آستانه شب یلدا بازارهای کالا انباشته از مایحتاج مورد نیاز این مراسم است و هیچ‌گونه کمبودی وجود ندارد بنابراین دلیلی برای افزایش قیمت وجود ندارد. او همچنین از حضور و نظارت بیش از ۲ هزار بازرس در روزهای منتهی به شب یلدا خبر داد و اعلام کرد: برای کنترل بازار و قیمت‌ها بیش از ۲ هزار نفر وظیفه بازرسی و نظارت بر بازار را برعهده دارند تا با جرایمی از قبیل گرانفروشی و کم‌فروشی مقابله کنند و در صورت مشاهده تخلف با شدت با صنف متخلف برخورد خواهند کرد. این مسأله درحالی عنوان می‌شود که فاضلی معتقد است تعداد ناظران بازار برای کنترل قیمت‌ها و انجام بازرسی‌ها کافی نیست و می‌گوید: بازار ایران با حدود ٣ میلیون فعال صنفی تنها ٢ هزار و٨٥٠ ناظر دارد که این تعداد برای کنترل تخلف‌ها بسیار ناکافی است و تاثیرگذاری لازم ندارد؛ ضمن این‌که حقوق ناظران بازار بسیار پایین و ناچیز است که این مسأله به‌عنوان آسیب تلقی شده و می‌تواند نظارت‌ها را تحت‌الشعاع قرار دهد.
وی افزود: برخی از فعالیت‌های صنفی در این ایام ممکن است برای افزایش قیمت محصولات پرتقاضا انجام شود؛ اما براساس نظارت همکاران ما در سازمان‌های نظارتی این تخلفات کنترل می‌شود. این مقام مسئول اصناف کشور گفت: قانون‌گذار برای جریمه اصناف متخلف، بسته به نوع تخلف از ٢٠٠ هزار تومان تا ٢ میلیون تومان جریمه مشخص کرده است که این تخلفات شامل عدم نصب اتیکت و عدم صدور فاکتور و گرانفروشی می‌شود؛ هرچند که قانون نظام صنفی اصناف برای برخورد با تخلفات کارا نیست و بنده معتقدم که جرایم ٢٠٠ هزار تومانی تاثیر مناسبی در کاهش تخلفات ندارد؛ اما ما مجری قانون هستیم. فاضلی متذکر شد که گران‌فروشی‌های اصناف بیشتر در بنگاه‌های بدون مجوز مشاهده می‌شود.
