کاهش قیمت نفت به 20 دلار جدی است

تمار اسنر، تحلیلگر انرژی مؤسسه نسداک می‌گوید: فکر می‌کنم اگر رسیدن قیمت نفت به ٢٠ دلار در هر بشکه را درحال‌حاضر رد کنیم، کار خطرناکی باشد. عوامل کاهش‌دهنده بسیاری در بازار وجود دارد و بازار درحال‌حاضر بسیار عصبی نشان می‌دهد. این عوامل نزولی شامل افزایش ارزش دلار است به‌ویژه اگر بانک مرکزی آمریکا نرخ بهره را هفته آینده افزایش دهد.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از شرق ، این تحلیلگر حوزه انرژی می‌افزاید: تحریم‌ها علیه نفت ایران تا ژانویه لغو خواهند شد و اوپک این پیام را به بازار رساند که قصد دارد به تولید در سطح بی‌سابقه ادامه دهد، زیرا می‌خواهد دست‌کم در شش ماه آینده روی سهم بازار تمرکز کند نه قیمت‌ها. وی خاطرنشان کرد: سیکل نزولی کنونی در قیمت‌های نفت ناشی از عرضه است و عرضه چیزی است که ما را از این وضعیت خارج خواهد کرد. انتظار نمی‌رود عرضه مازاد نفت تا سال ٢٠١٧ با وجود کاهش گسترده سرمایه‌گذاری‌ها از سوی شرکت‌های انرژی متعادل شود. این تحلیلگر همچنین می‌گوید: این اتفاق باید رخ دهد. روند متعادل‌شدن عرضه و تقاضا قدری زمان می‌برد و فکر نمی‌کنم این اتفاق تا ٢٠١٧ رخ دهد. بیل باروش، استراتژیست بازار نفت، هم می‌گوید: تولید نفت در آمریکا و کشورهای آمریکایی با رسیدن قیمت‌ها به زیر ٤٠ دلار تحت فشار قرار خواهد گرفت. سقوط قیمت نفت اوپک به کمترین رقم ۷ سال اخیر قیمت نفت اوپک در آخرین به‌روزرسانی سایت در پنجشنبه هفته گذشته این سازمان، ٣٤,٦٩ دلار اعلام شد که با بیشترین قیمت خود در سال ۲۰۱۵ فاصله ٣٠.٧٠ دلاری دارد. به‌این‌ترتیب، نفت اوپک به کمترین رقم از ٢٩ دسامبر ٢٠٠٨ تاکنون سقوط کرد. این نوع نفت روز چهارشنبه برای نخستین‌بار در سال ٢٠١٥ وارد کانال ٣٤دلاری شد و بشکه‌ای ٣٤,٨٠ دلار فروخته شده بود.

بر اساس آخرین به‌روزرسانی سایت اوپک، سبد نفتی این کارتل نفتی، ٣,٣٩ دلار از ارزش خود را در مقایسه با چهارم دسامبر، زمانی ‌که صدوهشتادوششمین نشست اوپک برگزار شد، از دست داده است. سبد نفتی اوپک در آن روز ٣٨.٠٨ دلار معامله شده بود. روند کاهشی سبد نفتی اوپک در نخستین روز کاری بازارهای جهانی یعنی دوشنبه ١٦ آذر، شدت گرفت و این نوع نفت وارد کانال ٣٦دلاری شد تا روز پنجشنبه که به ٣٤ دلار رسید. قیمت جهانی نفت و به‌تبع آن نفت اوپک به علت فزونی عرضه در بازار و نبود تقاضای مناسب با این حجم عرضه از سال گذشته تاکنون به‌شدت کاهش یافته است. روز پنجشنبه آژانس بین‌المللی انرژی هشدار داد فزونی عرضه جهانی نفت در سال آینده می‌تواند بدتر شود؛ این پیش‌بینی سقوط آزاد قیمت نفت در بازارهای جهانی را رقم زد.

به‌طوری‌که ارزش نفت برنت و نفت خام آمریکا در روز جمعه، آخرین روز کاری بازارهای جهانی، پنج درصد و در هفته گذشته ١٢ درصد افت کرد. نفت برنت بشکه‌ای ٣٧,٩٣ و نفت خام آمریکا ٣٥.٩٣ دلار به ازای هر بشکه معامله شد. کمترین قیمتی که برای سبد نفتی اوپک در سال ٢٠١٤ به ثبت رسید، ٥٢ دلار در هر بشکه بوده است. بیشترین قیمت سبد نفتی اوپک در سال جاری میلادی روز چهارشنبه ١٦ اردیبهشت‌ماه (ششم می) به قیمت ٦٤,٩٦ دلار رقم خورده است. دو درجه کاهش دمای زمین به زیان نفت محمود خاقانی، کارشناس بین‌المللی حوزه انرژی برخی از کارشناسان و تحلیلگران از احتمال رسیدن قیمت نفت به ٢٠ دلار می‌گویند که متأسفانه با توجه به برخی مسائل، این تحلیل‌ها می‌توانند به واقعیت بپوندند. قیمت نفت به دلار وابسته است و فعلا سیاست‌های دولت آمریکا بر بالابردن نرخ بهره و افزایش قدرت دلار متمرکز شده است که مستقیما به کاهش قیمت نفت، طلا و دیگر کالاها منجر می‌شود. در وضعیتی که همگان معتقدند جریان عرضه نفت در بازارهای جهانی قدرتمندتر از میزان تقاضای آن است، از رکود ادامه‌دار در اقتصاد غرب نیز می‌توان این‌گونه استنباط کرد که تقاضا برای نفت نمی‌تواند در کوتاه‌مدت افزایش پیدا کند. از دیگر سو نفت، به‌خصوص نفت سنگین خاورمیانه که سولفور بالایی نیز دارد، پیرو تصمیمی که اخیرا در پاریس برای کاهش دو درجه‌ سانتی‌گرادی دمای کره ‌زمین گرفته شده است، حالتی شبیه به ذغال سنگ پیدا می‌کند و کشورهای عمده تولیدکننده و صادرکننده باید خود را برای این وضعیت نیز آماده کنند. البته در این میان ایران می‌تواند از مزیت دارابودن بزرگ‌ترین ذخایر گاز جهان به بهترین نحو استفاده کند، چراکه رسیدن نفت به جایگاه ذغال سنگ، به معنای یکه‌تازی گاز طبیعی است. در کنار همه این عوامل که نوید کاهش قیمت نفت را می‌دهند، پیشرفت فناوری صرفه‌جویی در مصرف انرژی را نیز شتاب بخشیده که در نتیجه آن، عرضه نفت در بازارهای جهانی بر تقاضایی که برای آن وجود دارد غلبه کرده است. یکی از مشکلات اصلی نفت این است که اقتصاد و سیاست‌های دلاری بر آن حاکم است، به‌گونه‌ای که کشورهای تولیدکننده، صادرکننده و حتی بخش اعظم کشورهای مصرف‌کننده، برای قیمت نفت تصمیم‌گیر نهایی نیستند بلکه واشنگتن‌دی‌سی با اهرم دلار تصمیم‌گیر اصلی این بازار است. اگر فدرال رزرو، نرخ بهره را در آمریکا افزایش دهد، سرمایه‌گذاری‌ها از بازارهای نفت و طلا برای حفظ قدرت خرید به سیستم بانکی کوچ خواهند کرد و دوباره بخشی از تقاضا برای حفظ قدرت خرید از بازار نفت خارج می‌شود.

در شرایطی که امسال در اکثر کشورها، زمستان سرد و بی‌سابقه بوده است، قیمت نفت سیر کاهشی به خود گرفته است. این در حالی است که در ماه آوریل نیز بسیاری از پالایشگاه‌ها برای تعمیرات سالانه تعطیل می‌شوند و تقاضای نفت باز هم کاهش خواهد یافت. در این وضعیت اگر اتفاق خاصی نیفتد، شاید نفت در سه ماه آینده بهای ٣٠دلاری را نیز لمس کند. این کاهش قیمت تا جایی که دیگر تولید صرفه اقتصادی نداشته باشد، ادامه خواهد یافت. در صحبتی که اخیرا با چند کارشناس در آمریکا داشتم، هنوز تولید نفت در آمریکا تا ٣٠ دلار هم صرف می‌کند اما مثلا در شمال دریای خزر تولید نفت با این قیمت‌ها زیر سؤال می‌رود. پس کاهش قیمت نفت تا محدوده‌ای که برای تولید به صرفه نباشد، می‌تواند ادامه‌دار باشد. حتی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) نیز نمی‌تواند کاری انجام دهد، چراکه اوپک قرار بود به‌عنوان یک سازمان اقتصادی، در دهه ٦٠ میلادی به وجود آید تا در برابر هفت‌خواهران (غول‌های نفتی) ایستادگی کند و حافظ منافع کشورهای عضو باشد اما حالا این سازمان به یک مجموعه چندنفره تبدیل شده است که فقط تصمیمات سیاسی می‌گیرد و در این تصمیم‌گیری سیاسی نیز دچار سرگیجه و سرگردانی شده و نمی‌داند چه می‌کند و به کجا می‌رود. از این‌رو به نظر من دیگر نمی‌توان اوپک را به‌عنوان یک سازمان تاثیرگذار به شمار آورد و نباید به آن امیدی داشت. از دیگر سو موفقیتی که اجلاس سران کشورهای صادرکننده گاز جهان، در تهران داشت، نشان می‌دهد امروزه، گاز در حال تصاحب جایگاه دیروز نفت است و اگر توجه و تمرکزی قرار است داشته باشیم باید به این حوزه باشد.

ضمن اینکه تنها عکس‌العملی که می‌توانیم و باید در قبال کاهش روزافزون قیمت نفت نشان دهیم، پرهیز از خام‌فروشی و رفتن به سمت تولید فرآورده‌های نفتی است. فعلا دولت باید بودجه سال ٩٥ را ارئه دهد و به نظرم با توجه به وضعیت فعلی، باید قیمت نفت در بودجه سال آینده را حدود ٣٠ تا ٣٥ دلار در نظر بگیرد که مسلما باعث می‌شود با مشکلاتی در تامین منابع مورد نیاز مواجه شود. متأسفانه گرچه از برنامه سوم و چهارم توسعه تلاش‌ها برای کاهش وابستگی بودجه به نفت انجام شده، اما در دولت نهم این وابستگی دوباره به اوج خود رسید و اکنون نیز همین وضعیت کم‌وبیش ادامه دارد. دولت باید بدون مماشات و ترس حقایق را با جامعه و مردم در میان بگذارد. اینکه بخواهد باز پرداخت یارانه نقدی را در وضعیتی که با کسری شدید بودجه مواجه است، از ترس سوءاستفاده مخالفان، از محل بودجه عمرانی بپردازد، کار درستی نیست. نفت ٢٠دلاری و حتی نفت ٣٠ تا ٣٥ دلاری دولت را با کسری بودجه مواجه خواهد کرد اما آنچه از کسری بودجه مهم‌تر است، رفتاری است که دولت در پیش می‌گیرد.