برنامه‌ریزی برای حضور سرمایه‌گذاران خارجی

این شرکت که به اختصار از آن تحت عنوان سمات یا به اصطلاح فرنگی‌ها CSD یاد می کنند، طی سال های اخیر که بازار سرمایه با توسعه کمی و کیفی بیشتری نسبت به دهه‌های گذشته روبرو شده، نقش پررنگ تری را از خود نشان داده است. شرکتی که گفته می شود حافظه بازار سرمایه است و برای سهامداران نقش ثبت احوال را ایفا می کند. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از فارس ، محمد رضا محسنی، مدیر عامل جدید سمات است که به تازگی هدایت سکان سمات را به عهده گرفته است با وی درباره برنامه های سمات و چشم اندازهای پیش رو به گفت‌وگو نشسته ایم. محسنی نیز با سخاوتمندی تمام این گفتگو را با حضور مدیران خود غنیمت دانسته است. مطهره مروّج، مدیر امور ناشران و محمد صادق دبیری، مدیر امور حقوقی و بازرسی شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، مدیر عامل جدید سمات را در این نشست یک ساعته همراهی می‌کنند. در این گفت‌وگو به اصلی ترین نیازمندی های سهامداران در شرایط کنونی و نیز راه حل های موجود از جمله موضوع ثبت افزایش سرمایه پرداخته شده که در این میان برخی موارد برای نخستین بار در رسانه اعلام می شود. ضمن تبریک بابت مسئولیت جدید شما، لطفا کمی درباره نقش سمات در بازار سرمایه بفرمایید و اینکه آیا در حوزه سپرده گذاری زمینه لازم برای میزبانی از خارجی ها را فراهم شده است؟ برخی از مسایل در حوزه سازمان بورس وجود دارد، اما وظایف اصلی سپرده گذاری همانطور که در اساسنامه آن احصاء شده و آنچه که در حوزه سپرده گذاری وجود دارد، برای میزبانی از سرمایه گذار خارجی فراهم است. همانطور که می دانید در آذر 1384 در قانون بازار اوراق بهادار که به تصویب مجلس و شورای نگهبان رسید، سمات تاسیس شد. به اجمال اگر بگوییم تسویه وجوه از جمله وظایف اصلی سپرده گذاری است اما بطور جزیی در زمانی که در بورس خرید و فروشی قرار هست، انجام بشود، بطور حتم اهلیت خریدار شرط لازم در انجام معامله است که ناظر به مسئولیت های سمات در فعالیت های پیش از معاملاتی است. از طرفی سهامی که می خواهد مورد معامله قرار بگیرد باید مشخص شود که قابلیت انجام معامله را دارد یا نه. اینکه این سهام توثیق یا در رهن نباشد و یا موارد دیگر از این حیث شرکت سپرده گذاری تا جایی که امکان دارد باید ریسک معامله را در بازار سرمایه کاهش دهد و این وظیفه اصلی سپرده گذاری است و سرعت عمل در آن حائز اهمیت است. الان عملیات مربوط به تسویه و پایاپای و تعامل آن با کارگزاری ها بر مبنای t+3 است، اما اگر این را به t+ 1 و یا t+2 برساند به نظر من توفیق بسیار زیادی در بازار سرمایه حاصل شده است. یعنی در 6 ماه آینده عملیات تسویه را برساند به t+2 و بعد از آن هم برساند بهt+1. این درحالی است که در t+0 کلیه گزارشات و اطلاعات تسویه آماده است. در حال حاضر فرآیند پس از معاملات بورس ها در چه شرایطی است؟ آیا بورس کالا نیز با سایر بازار ها یکپارچه شده است؟ محسنی؛ علاوه بر اینکه با بورس انرژی کار می کنیم باید تا آخر امسال عملیات تسویه و پایاپای مربوط به بورس کالا در سپرده گذاری انجام شود که نیازسنجی و تعاملات اولیه انجام شده و هم اکنون در مرحله عملیاتی شدن هستیم. بند 3 ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه بر این موضوع تاکید شده که کلیه عملیات تسویه وجوه و پایاپای معاملات باید بطور یکجا در سپرده گذاری مرکزی و تسویه وجوه انجام شود. در حال حاضر حجم معاملات بورس کالا بسیار جذاب و افزایش یافته و جزء اولویت های اصلی سمات در برنامه های تعریف شده است که عملیات تسویه معاملات این بازار در جایگاه تعریف شده قانونی خود صورت پذیرد. سمات به عنوان رکن اصلی بازار سرمایه به عنوان ثبت احوال بازار شناخته می شود. ما الان با مفهوم سرمایه گذار خارجی مواجه هستیم . چه اقدامی تا کنون برای تسهیل ورود سرمایه گذار خارجی انجام شده است؟ شرکت سمات به عنوان تنها مرجع ثبتی بازار سرمایه از حیث نرم افزاری و سخت افزاری هم اکنون از آمادگی لازم برای پذیرش و میزبانی از سرمایه گذاران خارجی برخوردار است. اما قبل از آن باید هماهنگی هایی با نهادهای بالا دستی برای تسهیل ورود و خروج سرمایه گذاران خارجی ایجاد شود. باید تفاهم نامه هایی بین بورس های ایران و سرمایه گذاران خارجی منعقد شود و از این حیث مشکلی وجود ندارد. تعدد ایستگاههای معاملاتی کارگزاری ها در کشورهای مختلف هم هزینه بر است و هم نامتجانس با کشور. آیا برای یکپارچه سازی عملیات کارگزاری ها اقداماتی صورت گرفته است؟ از حیث نرم افزاری، سمات از اول مهر ماه امسال نرم افزار پست ترید (پس از معاملات) را آماده کرده اما در ظرف 2 تا 3 ماه آینده وقتی برجام عملیاتی شود، نهاد های درگیر وظایف خودشان را انجام خواهند داد. علت پیاده سازی بومی سامانه جدید پس از معاملات در سمات چه بوده است؟ برخلاف بسترها و سامانه های معاملاتی که عمدتا جهانی و تا حدی مشابه هم طراحی و پیاده سازی می گردند، مبانی ثبتی و فقهی و قانونی ما تقریباً منحصر به خودمان است که منجر به خاص بودن فرآیندهای عملیاتی می شود. به طور نمونه ممکن است در ایران توثیق با مفهومی که پیاده سازان خارجی دنبال می کنند متفاوت باشد. به همین دلیل بطور معمول کشورها تلاش می کنند که سامانه های پست ترید بومی باشند. به همین دلیل این پروژه از چند سال پیش در سمات آغاز شده و همواره در دستور کار قرارداشته و اکنون نیز در حال تست آزمایشی است. درباره موضوع سهام عدالت و اینکه هنوز قابل معامله نیست نیز صحبت کنید. آیا زیرساخت های لازم برای معامله 48 میلیون سهام عدالت فراهم شده است؟ جلساتی در این زمینه برگزار شده است. ما فکر می کنم که حجم کار با آزادسازی یکباره سهام عدالت در بازار زیاد می شود، ممکن است بابت قسمتی از این کارها نیرو و تجهیزات بیشتری لازم باشد که علیرغم وجود طراحی اولیه به دلیل تغییر مسئله ی سهام عدالت، هنوز در این زمینه کار عملیاتی نشده .اما در جلساتی که در خود شرکت سمات بر روی آن بحث می کنیم، آمادگی برای آزاد سازی سهام عدالت را داریم و یکی از دلایل تغییر از سامانه قدیم پس از معاملات به سامانه جدید، پوشش نیازمندی های این چنینی بوده است. یعنی الان نرم افزار معاملاتی سهام عدالت در سمات آماده است؟ مگر خارج از نرم افزار قبلی باید کار کند؟ بالاخره باید نرم افزار خاصی برای معاملات سهام عدالت که گویا قرار هست در قالب صندوق های قابل معامله در بازار دست به دست شوند آنهم برای 50 میلیون مشمول سهام عدالت وجود داشته باشد؟ در سمات فعالیت های پس از معامله موضوعیت دارد که این شرکت همواره در این راستا نسبت به به روزرسانی سامانه های خود و پیاده سازی سامانه های جدید اقدام می نماید. همچنین با نهایی سازی نیازمندی ها از سوی سازمان بورس و ابلاغ طرح نهایی پیاده سازی آغاز خواهد شد. فقط اینکه بدانید توان لازم برای بروز رسانی نرم افزارها در سمات وجود دارد. اولین قولی که به بازار سرمایه می دهید، چیست؟ آنچه که انتظار قانونی و منطقی و کارشناسی از سمات هست را انجام می دهم. نمی شود تمام اتفاقات را از مدیری که به تازگی در سمات آمده را انتظار داشته باشیم که نسبت به آن واقف باشد. اما می خواهم بدانم آیا با برنامه به سمات آمده اید؟ به شما مکتوب ارایه می دهم. من در سمات با برنامه آمده ام. منتهی اینکه مراقبت می کنم، بخاطر نگرانی از بار برخی صحبت هایی است که ممکن است اعتماد بازار را مخدوش کند. چقدر بازار را می شناسید؟ کم و بیش. شاید بتوان گفت ؛ من یک مدیر قدیمی بازار هستم. در زمینه افزایش سرمایه تا کنون چه خدماتی صورت گرفته است؟ در حوزه افزایش سرمایه اقداماتی که سمات به عنوان آخرین ایستگاه عملیاتی برای همه شرکت ها انجام می دهد ثبت افزایش سرمایه، تجمیع حق تقدم استفاده نشده و ادغام و سپرده کردن است و دلیل آن هم وجود سامانه ی متمرکز رجیستری است و نیز بعد از اعمال افزایش سرمایه از طریق تعاملی که با سازمان بورس داریم در کمترین زمان ممکن از طریق بستر کدال و سامانه ها و اتوماسیون اداری سازمان بورس، گزارش و اطلاعات تکمیل افزایش سرمایه تا حد امکان به صورت الکترونیکی ارسال می شود. طبق آمارهای موجود سمات پس از دریافت نامه سازمان بورس، ثبت عملیات در سیستم به شرط کامل بودن مدارک و مستندات حداکثر طی یک روز کاری صورت می و دارایی در نماد حق تقدم و یا جایزه ایجاد می شود و پس ازآن پروسه تبدیل به سهم شدن،سپرده شدن و ادغام صورت خواهد گرفت. ما در فرآیند حق تقدم استفاده نشده نیز با ناشران وشرکت ها در ارتباط هستیم و فهرست حق تقدم استفاده نشده برای سمات ارسال می شود و عملیات تجمیع حق تقدم انجام و قابلیت معامله با ارسال نامه به سازمان بورس فراهم می شود که همه تعاملات از طریق اتوماسیون اداری و در کمترین زمان ممکن صورت می پذیرد. معنی این حرف این است که سمات فقط نامه را از سازمان بورس می گیرد و ظرف حداکثر یک روز کار سپرده کردن سهام جدید انجام می شود؟ بله، در صورت تکمیل بودن مدارک و تائید فهرست سهامداران توسط ناشر. پس یعنی اگر فرآیند افزایش سرمایه تا بحال طولانی بوده و یا با ایراد مواجه بوده ناشی از کارکرد سازمان بورس است؟ سمات به عنوان ثبت کننده ی افزایش سرمایه با سایر بخش های این فرآیند نظیر ثبت سرمایه جدید در اداره ثبت شرکت ها و گرفتن مجوزهای لازم و یا بسته شدن نمادها در ارتباط نیست. از سوی دیگر الان من می خواهم سوال شما را دو قسمت کنم. یک قسمت بحث اقدام های شرکتی سمات در زمینه افزایش سرمایه، ادغام و حق تقدم برای کلیه شرکت ها است. از طرف دیگر سمات با یکسری از شرکت ها قرارداد دارد مبنی بر اینکه در کل پروسه افزایش سرمایه تا حق تقدم و غیره برای آنها خدمات ارایه دهد. فارس؛ آنها چند شرکت هستند ؟ حدود 14 شرکت از ابتدای سال با سمات قرارداد داشته اند که کلیه فرآیند های ارسال برگه حق تقدم استفاده نشده و تهیه فایل نهایی مالی و غیره را برای آنها انجام داده ایم. پروسه هم مطابق با قانون تجارت است. پیشنهاد هایی که ما داریم هم در واقع در بحث های مختلف با سازمان بورس مطرح شده و آن الکترونیکی شدن فرآیندهای ثبت افزایش سرمایه و حق تقدم است. سوال شما شاید ناظر به این قسمت دوم و پیشنهادات الکترونیکی شدن تعاملات با سهامداران و ناشران در فرآیندهای مرتبط با افزایش سرمایه در بازارسرمایه باشد. بحث الکترونیکی کردن فرآیند افزایش سرمایه در حال حاضر در چه مرحله ای قرار دارد؟ اصلاح لایحه قانون تجارت حدود 10 سال از آن سپری می شود و به تازگی بازنگری آن در سازمان بورس شروع شده. بعلاوه اصلاح قانون بازار سرمایه که از سال 1384 به بعد با توجه به متغییر های بازار و چالش ها و موانع مختلف که وجود داشت، بنا شد که این دو مورد اصلاح شود. در جلسه ای که با فعالان و نیز ارکان بازار گذاشتند قرار شد که 5 تا کار گروه از آن بیرون بیاید که شرکت سمات در دو کارگروه عضو است. کارگروه تشکل های خود انتظام و کارگروه مربوط به تخلفات و جرایم. در کارگروه اول سمات پیشنهاد هایی را ارایه داده که یکی از این موارد الکترونیکی شدن فرآیند ثبت و سپرده گذاری افزایش سرمایه است که ناظر به آماده سازی زیر ساخت ها است که این آمادگی الان برای آماده سازی سامانه های مورد نیاز در سمات وجود دارد. اما در عین حال بحث قانونی آن هم باید با اصلاح قانون تجارت و قانون بازار سرمایه دیده شود که امیدواریم اصلاح قانون اگر صورت بگیرد ظرفیت خدمات رسانی سمات هم در این زمینه افزایش می یابد. سمات در سامانه جدید پس از معاملات خود امکان جدیدی را ایجاد کرده برای ناشران که به صورت مستقیم برای اولین بار با سامانه پس از معاملات؛ هم گفتگو می کنند و هم اطلاعات ثبت می کنند. فقط ناشران؟ نقش سمات در افزایش سرمایه شرکت های بورسی تا چه حد می تواند موثر باشد؟ کلیه ذینفعان، هم ناشران، کارگزاران و غیره. در سامانه قدیم پس از معاملات، ناشران فقط می توانستند اطلاعات دریافت کنند، اما در سامانه جدید علاوه بر دریافت داده می توانند اقدام به ثبت اطلاعات نمایند. اطلاعاتی همچون ارسال ثبت حق تقدم استقاده نشده و یا مرور و پیگیری الکترونیک فرآیند افزایش سرمایه. در این سیستم به محض انجام افزایش سرمایه بطور خودکار به همه ذی نفعان بازار داده پیام ارسال می شود. در حال حاضر شرکت ها بطور عام آخرین فهرست رجیستری‌(ثبت) سهامداران در تاریخ مجمع را از سمات دریافت می کنند تا بتوانند فهرست های سهامداری خود را با دفاتر سهام خودشان تطبیق بدهند. چون کلیه فعالیت ها و عملیات سهامداری در سامانه های رجیستری سمات ثبت می شود. خدمات ارزش افزوده سمات مثل خدمات پرتفوی و یا گزارش های آنلاین به سهامداران و یا ناشران سهام شرکت ها است که روند افزایش سرمایه شرکت ها را در فرآیند پس از معاملات تسریع می کند. همچنین به دلیل هیبرید کامل بودن رجیستری، نیازمند تخصیص کارگزار ناظر، یک روز قبل از معامله نیست که به سرعت و کیفیت معاملات خواهد افزود. موضوع سامانه پس از معاملات با اینکه خیلی روی آن کار شده اما هنوز معلوم نیست چه زمانی عملیاتی خواهد شد.زمان بندی دقیقی حتماً برای آن تعریف شده .لطفاً آن را بیان کنید و از طرفی ماجرای حق تقدم سهام فارغ از خلاء های قانونی اما در جاهایی باعث اجحاف در حق سهامدار خرد می شود. شعار متولی بازار همیشه حمایت از دفاع از حقوق سهامدار خرد بوده است. اما حق تقدم به عنوان سهام جدیدی که برای سهامدار عمده همیشه مزیت بوده برای جمع آوری ارزان قیمت آن مطرح بوده است. زمان دقیق اجرای سامانه جدی پس از معاملات و اینکه قرار است، آیا از بروز باگ های این چنینی بازار جلوگیری کند ، توضیحاتی را بفرمایید. ذی نفعان سمات در مورد این سامانه به سه دسته اصلی اعم از نیروهای عملیاتی شرکت، کارگزارها و ناشران تقسیم می شوند. نقشه راهی که بعد از راه اندازی آزمایشی یعنی به طور دقیق از 4 آبانماه سال 1393 تا الان داشته ایم، را اگر در نظر بگیریم، بعد از مرحله آزمایشی شروع کار با گسترده ترین ذی نفعان بیرونی سمات یعنی کارگزاران بوده است. در تعاملی که باکانون کارگزاران داشتیم نماینده های آنها در قالب یک تیم به سمات معرفی شدند. این تیم با حضور چند کارگزاری شکل گرفت؟ با حضور حداقل 10 نفر از نمایندگان شرکت های کارگزاری و کانون کارگزاران و نیز کمیته های تخصصی آن کانون. ما تا ابتدای فاز بهره برداری با این تیم همراه شدیم تا اینکه سامانه به حدی رسید که از دید کارگزارها می توانست به بهره برداری برسد. در عین حال شرکت های نرم افزاری و ناشرانی را هم داشتیم که در این روند همواره سامانه را تست می کردند. از ابتدای بهره برداری آزمایشی، به کلیه کارگزارها امکان دسترسی به سامانه با اعطای شناسه و رمز ورود فراهم شد و از همان روز کارگزارها همگی امکان تست و تعامل مستقیم با سامانه را داشته اند. جلساتی با نمایندگان کانون جلو بردیم و الان هم با کارگروه پس ازمعاملات کانون کارگزاران در تعامل هستیم و پنل کارگزاری ها را آماده کردیم . در عین حال حداقل 4 جلسه با اعضای خود کانون داشتیم و طبق برنامه کانون، پنل کارگزاری ها از لحاظ نیازمندی های اصلی بسته شد. از لحاظ واحدهای عملیاتی داخلی هم سمات بیش از 50 جلسه رسمی عملیاتی داشته است. جلسه های آموزشی ناشران را شروع کردیم و بالای 5 جلسه خارجی با ناشران را برگزار کردیم. در کنار آن ما نیازمند تدوین دستورالعمل جامع ثبت دارایی های مالی هیبریدی بودیم. عنوانی که برای ثبت دستور العمل سامانه جدید در نظر گرفته ایم و با نظارت واحد حقوقی سمات این عملیات شکل گرفته و جلو رفته است. بیش از 30 جلسه خاص این دستورالعمل در سمات جلو رفت و از آبانماه تا اسفند ماه 93 این دستورالعمل در سمات تکمیل و تحویل سازمان بورس داده شد، تا به تصویب هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار برسد. بهره برداری نهایی زمانی اتفاق خواهد افتاد که همه این فازها طی شود. یعنی ذی نفعان بیرونی دیگر نیازمندی اصلی جدیدی نداشته باشند، این درحالی است که امکان اضافه کردن گزارشات و داشبورد به سامانه در هر زمان وجود خواهد داشت. یادآور می شوم که جلسات سمات در این زمینه با مدیران عملیاتی بورس ها و فرابوس و شرکت های نرم افزاری هم بوده است که سامانه را دیده اند. نرم افزار سامانه پس از معاملات چرا 2 بار خریداری و تهیه شد؟ نرم افزار پس از معاملات فعلی یک سامانه فرانسوی - کانادایی است که الان حدود 20 سال از عمر آن می گذرد. در شروع کار، فعالیت های انجام معاملات و پس از معاملات به صورت یکپارچه در همین سامانه قدیمی انجام می شده است، اما در مقطعی این دو فرآیند از یکدیگر جدا شده است. قسمت معاملات را الان شرکت مدیریت فناوری انجام می دهند، اما در قسمت پس از معاملات و پشتیبانی آن، سمات در دو گام بهره برداری و بروز رسانی سامانه قدیمی خود را انجام داده است. گام اول سامانه تسویه و پایاپای چند ارزی نت کلیر‌(شبکه شفاف) بوده که از سال 1390 آنرا به روز کردیم و از آن زمان قسمت تسویه و پایاپای از سامانه قدیمی جدا شد. دومین گام بروز رسانی سامانه پس از معاملات در بخش ثبت بوده است. بنابراین با اتمام پروژه دوم، کل سامانه پس از معاملات ارتقاء یافته است. البته یک سامانه رجیستری جدید در سال 91 نیز ویژه بورس انرژی در این شرکت طراحی و پیاده سازی شده است. هیات های سرمایه گذاران خارجی این روزها به کشور ایران در رفت و آمد هستند. اگر این ها بیاند در بورس سرمایه گذاری کنند آیا زیر ساخت ها فراهم است و اینکه آیا این امکان در بورس ایران فراهم است که با ورود سرمایه گذار خارجی حوادثی مشابه بحران بازارهای مالی جنوب شرق آسیا بوجود نیاید؟ این سوال در حوزه مالی است. لیکن از نظر فنی یکی از نیازمندی های خارجی ها این است که یا بطور مستقیم در بازار سرمایه سرمایه گذاری کنند یا غیر مستقیم از طریق صندوق ها و کارگزاری ها و غیره. در سامانه جدید پس از معاملات به دلیل استاندارد بودن پیام ها و رعایت ISO های مربوط به اقدامات شرکتی و غیره، بسترهای تعاملی جدید و استاندارد برای این ارتباط با سرمایه گذار خارجی فراهم شده است. در سامانه پس از معاملات جدید هدف طراحی این بوده است که هیچ تفاوتی برای ارائه سرویس به داخل یا خارج وجود نداشته باشد. مثلاً یک شرکت کارگزاری ممکن است به هر دلیل بخواهد سرویس های خود را از یک شرکت های نرم افزاری خارجی دریافت کند. برای تسهیل نقل و انتقال های پولی و تسویه وجوه میان ایستگاه های معاملاتی ایران با کارگزاری های کشورهای مختلف چه تمهیداتی اندیشیده شده؟ یعنی بین بورس استانبول با بورس ایران مشکلی از بابت دردسرهای تسویه وجود ندارد؟ برای این موضوع در واقع باید ملاحظات پولی و بانکی آن بطور مجزا دیده شود و تغییر نرخ ارز را دیده باشد و در همین راستا جلساتی با بانک ها برای انتقال وجه توسط بخش تسویه و پایاپای سمات انجام شده است. همچنین نیازمند تعیین تکلیف بحث custodian و ارائه نقشه راه از سوی سازمان بورس هستیم تا زیرساخت های لازم فراهم گردد. برای انتقال ارز در تسویه پایاپای از سال 92 ما داریم تسویه چند ارزی را انجام می دهیم. هم اکنون معاملات بورس انرژی که در رینگ های بین المللی انجام می شود نیز با ارزهای یورو و دلار معامله می شود و ما با سامانه های داخلی خودمان آنها را تسویه می کنیم، لذا ملاحظات تسویه چند ارزی دیده شده است. بطور مجزا اما سرمایه گذار اروپایی و یا امریکایی نمی تواند بطور مستقیم از طریق ایستگاه معاملاتی خود به ایستگاه معاملاتی ایران لینک شود و بعد هم بطور آنی بتواند عملیات پست ترید هم برای وی انجام شود؟ در حال حاضر هدف این است که در بحث اتصال بازار های سرمایه این تسهیلات انجام شود یعنی حداقل از دید کاربر بیرونی مشخص نباشد که چه مکانیزمهای فنی دیده شده و چه بستر هایی چیده شده برای فراهم شدن این امکان. این سوال را پرسیدم چون معامله سهام در لحظه انجام می شود و اینکه با واسطه انجام شود و بعد اختلاف بین نرخ ارز و قوانین و مقررات بالاخره باید ریسک های سرمایه خارجی به نوعی پوشش داده شود. بله . به این موارد باید تفاوت دوره های تسویه معاملات را هم اضافه کنیم . در این زمینه سمات کتابی را هم منتشر کرده با عنوان بستر ارتباطی آگاه از تسویه SAMIP. همه این ملاحظات دیده شده و پروتکلی پیشنهاد داده مبنی بر اینکه چگونه می شود، بازارها را با درنظر گرفتن ملاحظات و چالش های مربوطه به یکدیگر مرتبط کرد. سوال بعدی من از آقای دبیری است. یکی از نقدهایی که همواره نگرانی ذی نفعان بازار بوده ، نشت اطلاعات و دسترسی به اطلاعات نهانی و احتمال سوء استفاده های نهانی است. آیا نشت اطلاعات در سمات وجود دارد؟ جواب این سوال در 2 بعد اطلاعاتی و امنیتی دسته بندی می شود و امیدوارم که این سلامت وجود داشته باشد. بنا بر این است که اصلاً و مطلقاً نباشد . یعنی هیچ چیزی بنابر ماموریتی که در سمات داریم و تا بحال شاهد آن نبوده ایم و طی مدتی که بنده حضور داشته ام و گزارش هایی که از قبل گرفته ام، جواب این بوده که خیر ، نشت اطلاعات وجود ندارد. مثلاً در جریان ثبت سهام جدید شرکت ، سهامدار عمده و یا برخی از ذینفعان ناشر از زمان آن خبر دارند و در فاصله زمانی اعلام آن می تواند یک مزیتی را برای برخی سهامداران در بازار ایجاد کند .این نوعی از نشت اطلاعات است. آیا در سامانه جدید پس از معاملات سمات این موارد دیده شده ؟ از طرفی دسترسی به اطلاعات نهانی همیشه و همه جا وجود دارد. چقدر تلاش شده که درصد این باگ ها کمتر شود؟ این یک موضوع وجدانی است. فردی که دارنده اطلاعات نهانی است، نمی توانیم بگوییم که اطلاعات نداشته باش. کسانی که در مجموعه کاری تعهد می دهند به هر حال هم از بابت وجدانی و هم اخلاقی این تعهد را دارند و به جرات باید بگویم همه افراد مجموعه و ارکان بازار سرمایه از این تعهد اخلاقی برخوردار هستند. منظور بنده از لحاظ فنی است؟ در این مدتی که اینجا بوده ام از حیث امنیت اطلاعات ما از دانشمندانی استفاده می کنیم که در کشور سرآمد هستند و حتی حساس ترین بخش های کشور از آنها کمک می گیرد و این سیستم آن قدر پویا و قوی است که بتواند جلوی این دغدغه ها را بگیرد. با موارد هک و غیره مواجه نبوده ایم و تلاش می شود با دانش و وجدان کاری جلوی این شائبه ها گرفته شود. با توجه به حوزه پس از معاملاتی سمات تا حدی از اتفاق هایی که در بازار سرمایه رخ می دهد به دور هستیم و شاید حساسیت و جذابیت اطلاعاتی بیشتر در حوزه معاملات (ترید) باشد. می شود گفت در حوزه پس از معاملات، همه ذی نفعان آخرین اخبار و اطلاعات در دسترسشان هست. از طرف دیگر سیاستی که در پیش گرفته ایم به اشتراک گذاری اطلاعات و انتشار اطلاعات بوده است. یعنی به محض انجام عملیاتی در سیستم که احساس کنیم، شاید مطلوبیتی برای همه داشته باشد، آن را اطلاع رسانی می کنیم. در سامانه جدید تلاش می کنیم که گسترش و نشر این اطلاعات را در بازار سرمایه افزایش دهیم که می توان به اطلاع رسانی فرآیند توقیف و توثیق و افزایش سرمایه به ناشر و سایر ذینفعان نظیر کارگزاران از طریق داده پیام در کارتابل الکترونیک در هر پنل اشاره کرد. برای سهامدار که می خواهد بداند که الان سهام جدید ثبت شده و سهامی که خیلی از افراد نمی دانند که سهام وی تبدیل شده و می تواند معامله کند از چه طریقی به وی اطلاع رسانی می شود؟ سوال خوبی است. این ایده آل است که با تک تک سهامداران ارتباط داشته باشیم، اگرچه مدلهای فعلی ما عمدتا مثلا در بحث تسویه و پایاپای، کارگزار محور است، لیکن در طرح های خود این نیازمندی تعاملات موبایلی و آنلاین با سهامداران را لحاظ نموده ایم. به طور نمونه در سامانه IR2A این موارد دیده شده است و تعاملات به صورت دو طرفه طراحی شده است. این سامانه که به معنی افزایش آگاهی سهامداران با هدف کاهش ریسک به صورت مرحله ای است، سهامدار بلافاصله از تراکنش های پرتفوی سهام خود اعم از خرید، فروش و انتقالات مطلع شده و از این طریق ریسک استفاده از مال غیر، توسط هر کسی و یا انگیزه برای آن کاهش می یابد. این سامانه در پیاده سازی نهایی خود به برگزاری مجامع به صورت الکترونیک نیز کمک خواهد کرد. در حال حاضر نیازمندی های این سامانه با تعامل با سازمان بورس به دلیل وسعت تاثیر آن، گسترده تر نیز شده است. همه ما تجربه باز کردن حساب های بانکی و دریافت دفترچه های کاغذی را داشته ایم، تا اینکه بعد از آن به عابر کارت تبدیل شد و بعد از آن هم با پیامک، مانده حساب اعلام می شود. در همین راستا نیز در بازار سرمایه مشابه فرآیند مذکور، می توانیم مرحله به مرحله افزایش آگاهی سهامداران را با توسعه ی سرویس های الکترونیکی دنبال کنیم. آخرین بار بانک اطلاعات سهامداران سمات چه تعداد بوده؟ الان بالای 8 میلیون کد معاملاتی داریم. تعداد سهامداران صندوق های قابل معامله حدود 10 هزار نفر می باشد. با راه اندازی سامانه جدید پس از معاملات، همه سامانه های جدید به هم مرتبط می شوند و درگاه ثبت در اختیار کارگزاری ها گذاشته می شود و به اشتراک گذاری داده های ثبتی و غیرثبتی بین همه ذینفعان به صورت بهتری به وجود می آید . از سال 91 همواره بحث های ارایه داده ها از جمله موبایل و یا جمع آوری اطلاعات سهامداری و غیره گفته شده. شما می توانید به عنوان یک مدیر ، بازه زمانی مشخصی را برای عملیاتی شدن آنها اعلام کنید؟ در زمینه جمع آوری اطلاعات کار دیگری که در سال 92 استارت خورد، ارتباط مستقیم سمات با سهامدار برای دریافت گواهینامه الکترونیکی است که افراد به جای مراجعه به سپرده گذاری می توانند به دفاتر پیشخوان دولت بروند و گواهینامه های خود را به طور الکترونیکی از طریق کد رهگیری ارسالی به شماره تلفن همراه دریافت کنند. کد معاملاتی غیر فعال را هم می توانند فعال کنند؟ بطورکلی دفاتر پیشخوان در زمینه اصلاح مشخصات سهامداری و انتقال قهری، ثبت درخواست شناسه آی پی اس و دریافت گواهینامه می توانند خدمات رسانی کنند بدون اینکه نیازی به مراجعه حضوری سهامدار به سمات باشد. از طرفی با ثبت مشخصات خود در دفاتر پیشخوان می توانند گام به گام از طریق پیامک از خدمات سپرده گذاری اطلاع یابند. چرا برخی اوقات فقط گفته می شود که باید حتماً به سمات مراجعه شود؟ چون آن کد معاملاتی ممنوع المعامله (s) بوده نه غیر فعال. به موجب اینکه سمات مسئول حفظ دارایی های مردم است و پیشتر این تکلیف از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار به سمات محول شده است و برای همه کسانی که بیش از 50 میلیون تومان ارزش پرتفوی آنها است و دو سال هم خرید و فروش سهام نداشته اند، عملیات ممنوع المعامله (s) گروهی به صورت ماهانه انجام می شود. در این حالت فرد می تواند خرید کند، ولی نمی تواند فروش انجام دهد تا احراز هویت حضوری شود. هدف این بود که کدهای راکد با دارایی های بالا، اگرچه کم تعداد هستند، لیکن دارایی ایشان محافظت شده و تضییع حقوقی صورت نپذیرد. در همین مورد یک پرونده جعلی داشتیم که پیگیری کردیم و شخصی با کد های راکد بصورت وکالتی با اوراق جعلی استفاده می کرد که دستگیر و به مراجع قانونی تحویل داده شد. الان جلوی آن نشتی ها گرفته شده است؟ الان افراد با چنین ویژگی هایی، ممنوع المعامله می شوند وامکان فروش سهام ندارند. مادامی که در یک مرکز احراز هویت شوند که این مراکز فعلا دفترخانه های اسناد رسمی و یا سمات برای احراز هویت است. بنابراین احراز هویت هنوز به دفاتر پیشخوان تفویض نشده است. نظر به موافقت احراز هویت کارگزاران جهت رفع ممنوع المعامله S در جلسه شورای عالی بورس، در سامانه جدید پس از معاملات، برای کلیه شعبات اصلی کارگزاری امکان رفع معامله s فراهم شده است. کارگزارها خواسته بودند که یک پیامک به کارتابل مدیر بیاید که کدام یوزر و یا کارگزاری این رفع ممنوعیت را انجام داده که همه این ها در پنل کارگزارها در سامانه جدید پیاده سازی کرده ایم. آیا سامانه جدید تا شب عید امسال راه اندازی خواهد شد؟ از لحاظ زمانی نباید زیاد حساس شد. اما چون تست با نظارت سازمان بورس و تست شرکت مدیریت فناوری انجام می شود، حساسیت ها خیلی بالاست و اعلام زمان از طرف ما آنها را در موضعی قرار می دهد که منطق ندارد. اما می توانیم بگوییم که دغدغه ها در این سامانه حل خواهد شد ولی زمان را نمی توانیم هنوز بطور قطعی اعلام کنیم. چون زمان در دست ما نیست. فرمودید که 8 میلیون کد معاملاتی در بازار داریم. اگر تعداد افراد سهامدار بازار 5 یا 10 برابر شوند آیا زیر ساخت ها فراهم شده است؟ ما منتظر نهایی شدن طرح از سوی سازمان بورس هستیم و به موازات آن سامانه جدید پس از معاملات را با لحاظ نیازمندی های جدید طرح هایی از جمله سهام عدالت طراحی و پیاده سازی نموده ایم. پیش بینی می شود با دریافت فهرست سهامداری دقیق و اینکه به هر نفر چه میزان سهام از سوی سازمان خصوصی سازی تخصیص داده خواهد شد در مورد فرآیند ثبت و قابل معامله نمودن آن با مشکل جدی مواجه نخواهیم بود. تا این لحظه چند کد معاملاتی خارجی حقیقی و حقوقی ایجاد شده است؟ مطابق با آخرین اطلاعات ثبتی در سمات، 433 مورد کد معاملاتی خارجی از ابتدای امسال تا پایان شهریور ماه ایجاد شده است. تعداد کد های معاملاتی بالغ بر 8 میلیون و 200 هزار مورد و بیش از 33 هزار کد حقوقی و 4 میلیون و 161 هزار کد معاملاتی متعلق به مردان و یک میلیون و 780 هزار کد معاملاتی مربوط به خانم ها است. تعداد نماد های معاملاتی ثبت شده 372 نماد معاملاتی بورسی و 460 نماد فرابورسیو 15 نماد بورس انرژی و 6 نماد هم مربوط به بورس کالا است که در این آمار تعداد نماد های اتوماتیک معاملاتی برق در بورس انرژی 5420 مورد است. در زمینه یکپارچه کردن معاملات و عملیات پایاپای بورس کالا در سمات تا کنون چه اقدام هایی صورت گرفته است؟ به موجب قانون بند ب ماده 99 قانون برنامه پنجم که عیناً در لایحه برنامه ششم هم آمده تسویه ی کلیه ی بورس ها باید در سمات انجام شود. تا کنون بحث تسویه بورس کالا بر عهده همان بازار بوده و تا پایان سال باید منتقل شود. این به نفع بازار هم هست . نرم افزار تسویه بورس کالا را خواهید خرید؟ در نهایت با توجه به امکاناتی که وجود دارد این نرم افزار به سمات منتقل خواهد شد. این نرم افزار، دارایی معنوی بورس کالا است. آیا قیمتی برای این دارایی تعیین شده؟ با طرح این موضوع فقط در تنور محاسبه غلط دمیده می شود. صحبت هایی در زمینه تعیین قیمت انجام شده اما واقعیت این است که با نظارت سازمان بورس و بهره گیری از خبرگان قیمت واقعی آن کشف شود و سمات آن را پرداخت خواهد کرد. کارگزارهای بورس کالا معتقدند که در شرایط فعلی فرآیند بازار یابی خدمات آنها با انتقال پایاپای به سمات تهدید خواهد شد، زیرا درآمد کارمزد ها کاهش خواهد یافت. این الزام قانون است. از طرفی با یکجا بودن فرآیند تسویه و پایاپای معاملات، بطور حتم فواید آن بسیار بیشتر از برخی ایراد ها خواهد بود. در مورد یکپارچه سازی تسویه معاملات باید بگویم اگر نگاهی به تجربه تسویه بورس و فرابورس داشته باشیم، درمی یابیم که ابتدا میزان بدهکاری و بستانکاری کارگزارها از طریق چک و حسابهای جداگانه تسویه می شد. به طور مثال کارگزارها مجبور بودند در یک بورس که بدهکار بودند، پول پرداخت کرده و از حساب بستانکاری خود در معاملات فرابورس وجوهی را دریافت کنند.در حالیکه این فرآیند می توانست سریعتر و به صورت یکپارچه انجام شود که در نرم افزار نت کلیر پیاده سازی شد. حال با اضافه شدن بورس کالا در فرآیند یکپارچه سازی پایاپای، منابع بیشتری جذب و به تبع آن کارگزاران از منافع و گردش وجوه بیشتری برخوردار می شوند و برای ارکان بازار نیز مطلوبیت به وجود خواهد آمد. در واقع تهاتر بورس، فرابورس و بورس کالا از لحاظ تسویه و حسابداری راحت تر و منابع بیشتری گردش می شود. الان موضوع کارایی تسویه و پایاپای مطرح است، مبنی بر این که چه میزان پول به ازای ارزش بازار از اتاق پایاپای عبور کرده است. معتقدیم با اضافه شدن بحث تسویه بورس کالا ؛ کارگزار نیازی به تسویه جداگانه در اتاق های پایاپای نداشته و یا بحث تسویه کاغذی و سند زدن و رفت و آمد ها تسهیل می شود و و امکان تسویه پی در پی بوجود می آید. در مورد تسهیلات مسکن همیشه آماری که ارایه می شود مبنی بر خانه دار شدن مردم به نظر شما اغوا گرایانه نیست؟ آمار اعلامی استفاده کنندگان در خدمت تسهیلات مسکن واقعاً مربوط به کسانی است که از آن اوراق استفاده کرده اند و این دارایی تا تسویه کامل با بانک، به نفع بانک مسکن مسدود می شود و تحلیل خبری از آمار خام ارائه شده در سایت سمات توسط همکاران روابط عمومی این شرکت منتشر می شود. همچنین عده ای این دارایی را می خرند برای معامله در بازار ولی به هر دلیل استفاده نشده است که فرایند ابطال و انصراف هم داریم. ولی استفاده شده ها از ابتدای ثبت این اوراق تا روز جاری اعلام می شود. از خبرگزاری فارس ممنونیم کما اینکه در مورد معاملات اعتباری کارگزاری های بورس کالا که به تازگی منتشر شد، اقدام های خوبی در راستای حمایت از کارگزارها صورت گرفت. به عنوان فعال صنعت موافقید که گرانتر شدن ارز به نفع صنعت تمام می شود؟ بله، صنعت داخلی ایران به ویژه صنعت لوازم خانگی در جنگ دامپینگ قرار گرفته و باید برای ماندن و بقاء با چنگ و دندان آنرا حفظ کرد. امیدورام فرصتی برای بیان دیدگاهها و نظرات صنعت، به ویژه صنعت لوازم خانگی فراهم شود.