حقوق خریداران استیفا می‌شود
فعالان بازار سنتی کالا هر نوع ساز مخالفی را با بورس می‌نوازند. تازه‌ترین دلیل مخالفت آنها، امکان مرجوعی کالاست. آنها می‌گویند اگر از بازار سنتی محصولی خریداری کنیم که مطابق با نمونه اولیه ارائه‌شده نباشد؛ می‌توانیم به فروشنده کالا مرجوع کنیم اما این امکان در بورس وجود ندارد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، این البته یکی از دلایل طرفداران بازار سنتی است که در مخالفت با حضور در بورس بیان می‌کنند. اما این نقد در حالی مطرح می‌شود که کارشناسان معتقدند بورس تضامین قابل توجهی از عرضه‌کنندگان کالا دریافت می‌کند تا در صورت بروز اختلاف کمی و کیفی محصول با نمونه تبلیغ‌شده، حقوق خریداران استیفا شود.
حسن امیری‌هنزکی معاون نظارت سازمان بورس می‌گوید: تضامین ریالی، بانکی و دامنه گسترده‌ای از انواع تضامین وجود دارد که در صورت طرح شکایت و بررسی در کمیته‌های مورد نظر در بورس، حقوق خریدار به طور کامل استیفا می‌شود.
اخیرا برخی از منتقدان به قیمت‌گذاری محصولات در بورس ایراد وارد کرده‌اند و تأکید دارند که در بازار سنتی قیمت‌گذاری مناسب‌تری انجام می‌شود. این نقد را چقدر وارد می‌دانید؟
به طور کلی بورس وظیفه تعیین قیمت را ندارد. در عمل بورس وظیفه ایجاد زیرساخت‌های لازم برای کشف قیمت را دارد و خود بورس هیچ وقت محصولات را قیمت‌گذاری نمی‌کند.در بورس کالا هم کالاهای مختلف ساز‌وکار مختلفی دارند. اگر ستاد تنظیم بازار روی یک کالا حساسیت داشته باشد قیمت پایه را آنها تعیین می‌کنند و بعد در بورس عرضه می‌شود. البته در استانداردها قیمت پایه توسط عرضه‌کننده تعیین می‌شود. مثل محصولات فلزی و پتروشیمی. بعد از تعیین قیمت پایه در یک رنج قیمتی، رقابت صورت می‌گیرد که این رنج قیمتی می‌تواند محدود باشد یا دامنه وسیع‌تری داشته باشد. در نهایت هم قیمت‌ها در بورس از طریق عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.پس بورس هیچ‌گاه قیمت‌گذاری نمی‌کند.
امکاناتی که بورس فراهم می‌کند و نسبت به بازار سنتی مزیت به شمار می‌آید، چیست؟
مهم‌ترین مزیت این است که تعداد زیادی عرضه‌کننده و تعداد زیادی متقاضی در مقابل هم قرار می‌گیرند، در نتیجه پیش‌فرض این است که هرچه این تعداد بیشتر باشد، کشف نرخ بهتری صورت می‌گیرد. اصلا کارکرد اصلی بورس کشف نرخ است. دومین مزیت مهم بورس هم شفافیت است. کالاهایی که پذیرش می‌شوند، لازم است از استانداردهای تعیین‌شده برخوردار باشند. چون کالاهایی می‌توانند در تابلو نمایش داده شوند که از قبل در بورس پذیرش شده باشند. برای دریافت پذیرش هم فرایندی باید طی شود که مهم‌ترین نکته آن داشتن استانداردهای لازم و شرایط و ویژگی‌های تعیین‌شده از طرف بورس است.
یکی از نقدهای مطرح‌شده این است که همه انواع محصولات در بورس وجود ندارد .
طبیعی است. این مسئله به همان موضوع کیفیت باز می‌گردد. همه کالاها واجد شرایط نیستند که برای عرضه در بورس پذیرش شوند. کالاهایی عرضه می‌شوند که از لحاظ حجم، نوع و سطح کیفیت استانداردهای تعیین‌شده را داشته باشند.
برخی منتقدان می‌گویند در بازار سنتی امکان مرجوع‌کردن محصولات با درجه کیفیت نامناسب وجود دارد اما این امکان در بورس نیست.
اتفاقا یکی از ویژگی‌های مهم بورس این است که اگر خطایی از طرف عرضه‌کننده وجود داشته باشد؛ خریدار می‌تواند از طریق تضامینی که در بورس وجود دارد، ادعای خسارت کند. اتفاقا بورس برعکس آن چیزی که گفته می‌شود، در این زمینه بسیار قوی است و اگر کالایی که تحویل می‌شود با کالایی که تبلیغ‌شده تناسبی نداشته باشد، می‌تواند طرح شکایت شود. همچنین کمیته‌هایی وجود دارد که پس از بررسی‌های لازم حقوق خریدار را استیفا می‌کند. مغایرت‌های مقداری تا حدود پنج درصد با توافق ریالی بین خریدار و فروشنده قابل حل‌وفصل است.مغایرت‌های کیفی ابتدا در کمیته‌ای در بورس کالا با حضور متخصصان فنی همان صنعت بررسی می‌شود؛ اگر توافق بین طرفین حاصل نشد، موضوع از طریق کمیته سازش کانون کارگزاران و در صورت عدم سازش از طریق هیئت داوری سازمان بورس قابل پیگیری خواهد بود. رأی صادره با استفاده از تضامین فروشندگان قابلیت اجرائی و عملیاتی شدن دارد.
چه تضامینی وجود دارد؟
عرضه‌کنندگان موظف به ارائه تضامینی به بورس هستند که اگر کالایی که آگهی شده متناسب با محموله عرضه‌شده نباشد و منجر به شکایت شود، از طریق آن تضامین می‌تواند جبران خسارت صورت گیرد. تضامین هم مختلف است. هم می‌تواند عددی در نظر گرفته شود و هم می‌تواند ضمانت بانکی گرفته شود. در واقع وثایق مختلف با توجه به اعتبار تأمین‌کننده متفاوت است و دامنه بسیار وسیعی از تأمین وجود دارد.
