زمان بازگشایی مرزهای مشترک ترکیه با ایران کی فرا می‌رسد؟

اواخر خردادماه امسال بود که وزیر امور خارجه ترکیه پس از دیدار با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان در خبری رسمی اعلام کرد: «مرز هوایی دو کشور از ابتدای ماه آگوست برابر با ۱۱ مردادماه باز می‌شود»؛ قولی که هنوز محقق نشده است.

با این حال هر از گاه خبر می‌رسد که بلیت پروازهای این مسیر توسط ایرلاین‌های ایرانی و ترک در حال فروش است اما بررسی‌های ایسنا نشان می‌دهد پروازهایی که تاکنون در مسیر تهران ـ استانبول انجام شده برای برگرداندن شهروندان ایرانی به کشور بوده است. در این بین اگر پروازی هم از مبدأ تهران برقرار شده فقط مجاز به جابه‌جایی مسافرانی بوده که گذرنامه معتبر، کارت اقامت و یا جواز معتبر کار از ترکیه داشته‌اند.

وزیر فرهنگ و گردشگری ترکیه حدود سه ماه پیش از قصد این کشور برای بازگشایی مرزهای خود به روی اتباع خارجی از ابتدای تابستان خبر داده بود. «محمد نوری ارسوی» گفته بود نامه‌نگارهایی را با برخی کشورها برای کاهش محدودیت‌های سفر و تهیه دستورالعمل‌هایی در راستای تامین سلامت گردشگران آغاز کرده که انگلیس، روسیه و آلمان از جمله این کشورها بوده‌اند.

گردشگری ترکیه خسارت قابل توجهی را از بحران کرونا متحمل شده است. این کشور درحالی که سال ۲۰۱۹ حدود ۴۵ میلیون بازدیدکننده داشت و ۳۵ میلیارد دلار درآمد از آن به دست آورد، اینک پیش‌بینی کرده است تعداد گردشگرانش تا پایان سال ۲۰۲۰ حدود ۶۷ درصد کاهش را تجربه کند و درآمد این بخش ۶۹ درصد کمتر از سال قبل شود.

تعداد سفرهای انجام‌شده به این کشور در هفت ماه نخست سال ۲۰۲۰ نیز حدود ۵ میلیون و ۴۴۰ هزار نفر بوده که نزدیک به ۷۸ درصد کمتر از مدت زمان مشابه سال گذشته است. بیشترین بازدیدکنندگانِ ترکیه به ترتیب از آلمان، بلغارستان، گرجستان، روسیه و اوکراین بوده است.

آمارهای وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه همچنین نشان می‌دهد در هفت ماه گذشته سال ۲۰۲۰ میلادی، ۲۴۲ هزار و ۵۲ نفر از ایران به ترکیه سفر کرده‌اند که حدودا ۷۸ درصد کمتر از مدت زمان مشابه در سال ۲۰۱۹ بوده است.

ایران در سه ماه نخست سال ۲۰۲۰، پیش از مسدود شدن مرزهای دو کشور، جزء پنج کشور نخست بود که بیشترین تعداد گردشگر را در ترکیه داشت. شهروندان ایرانی برای سفر به ترکیه به ویزا نیاز ندارند، برای همین این کشور برای ایرانی‌ها از جمله مقصدهای خارجی پرتردد به شمار می‌آید.

جلال ابراهیمی ـ رییس خانه اقتصاد ایران و ترکیه ـ که معتقد است ترکیه به خاطر ضرر زیادی که در بخش گردشگری متحمل شده، دورخیز بلندی برای جبران خسارت‌ها از طریق جذب گردشگر برداشته است، درباره درنگ این کشور برای ازسرگیری پروازهای مسیر ایران و بازگشایی مرزها، گفته است: با توجه به این‌که ترکیه اعلام آمادگی کرده توریست‌های جدید را از کشورهایی می‌پذیرد که شیوع کرونا در آن‌ها بالاست، این‌که هنوز پروازها از سمت ایران متوقف باقی مانده جای تعجب دارد و باید با انجام مذاکرات دوجانبه، شرایط برای از سرگیری پروازها میان دو کشور فراهم شود.

او اظهار کرده است: ترکیه از کشورهایی مانند روسیه و انگلستان که در آن‌ها شیوع کرونا بالا بود، مسافر می‌گیرد و از این‌رو فراهم کردن شرایط برای پذیرش مسافران ایرانی نباید چندان پیچیده باشد.

تعلیق‌های مکرر در بازگشایی مرزهای مشترک ایران و ترکیه نه تنها به روابط توریستی دو کشور و اعتماد گردشگران از بابت افزایش بدهی شرکت‌های هواپیمایی به آن‌ها، خدشه وارد می‌کند که بسیاری از مسافران را سرگردان، بلاتکلیف و بی‌پاسخ گذاشته است. 

ترکیه کشوری است که بسیاری از رفت و آمدهای ایرانی‌های مقیم خارج از کشور و اتباع خارجی به ایران از طریق آن و به شکل ترانزیت صورت می‌گیرد و مشخص نبودن زمان بازگشایی مرزهای هوایی و زمینی بین دو کشور و از سویی تعلیق مکرر پروازها و نبود برنامه پروازی معین و قابل اعتماد، بسیاری از تجار و دانشجویان را از ادامه فعالیت بازداشته و حتی بیمارانی را که می‌خواهند برای ادامه درمان به خارج از کشور بروند، درمانده کرده است.