علت رونق کشور ترکیه در بین گردشگران و سرمایه‌گذاران ایرانی
بر اساس آمار وزارت گردشگری ترکیه در ۹ ماه از سال ۲۰۱۹ ایرانی‌ها بعد از آلمانی‌ها بیشترین گردشگران استانبول بوده‌اند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از سازندگی، «ترکیه از سال ۲۰۱۶، با جذب بالای توریست به خصوص از کشورهای آسیایی و خاورمیانه جان تازه‌ای به صنعت گردشگری خودش داده»؛ این خبری بود که سایت تحلیلی المانیتور، پایگاه تحلیلی اخبار کشورهای آفریقای شمالی و خاورمیانه، در آگوست امسال منتشر کرد. حالا استانبول در رده سوم اروپا و در بین ۱۰ کشور جهان است که میزبان بالاترین گردشگران خارجی بوده است. این نکته‌ای بود که در گزارش سال ۲۰۱۹ گردشگری وزارت فرهنگ و گردشگری به آن اشاره شده است. البته نکته‌ی دیگری هم هست؛ در ۹ ماه از سال ۲۰۱۹ ایران با ۶۸۷ هزار گردشگر، بعد از آلمان با ۸۵۸ هزار گردشگر، جزو پنج کشوری است که تنها در یکی از شهرهای ترکیه، یعنی استانبول گردشگر داشته‌اند.
در سال‌های اخیر تعداد گردشگران ایرانی که مایل به سفر به ترکیه هستند، افزایش یافته است. برخی کارشناسان عامل آن را فرصت تا ۹۰ روز سفر بدون ویزا آن هم در ۱۲ ماه سال می‌دانند. بعضی‌ها هم می‌گویند افزایش گردشگران به دلیل احداث خطوط ریلی تهران-آنکارا است که قرار است تا سال آینده ۴۰ هزار گردشگر را جابجا کند. برخی هم علت آن را پیوند می‌زنند به بهبود اقتصادی که با خبر برداشته شدن تحریم‌ها حاصل شد و البته چندان دوامی هم نداشت. اما باوجود برگشت تحریم‌ها و بالا رفتن قیمت دلار، باز هم گردشگران ایرانی عازم ترکیه شدند و سیل سفر به ترکیه تا امروز هم ادامه دارد. آنقدر که پیش‌بینی می‌شود با همین روند، ایران که در سال ۲۰۱۳ با ۳۸۶,۳۳۹ گردشگر در جایگاه هفتم گردشگران ترکیه قرار داشت و در سال ۲۰۱۴ با ۵۹۰,۹۲۰ گردشگر و سال ۲۰۱۵ با ۷۵۵,۷۰۷ توریست خودنمایی می‌کرد، اکنون بتواند کشور جایگاه اول، یعنی آلمان را کنار بزند و خودش صدرنشین توریست‌های استانبول شود. ماجرایی که درنهایت به نفع چرخه اقتصادی ترکیه است؛ با در نظر گرفتن هزینه میانگین ۳۵۰۰ دلاری هرخانواده و ۵۰۰ دلاری هر نفر در طول اقامت حدود ۷-۴ روزه.
توریست‌های مشتاق
در دو دهه گذشته، استقبال ایرانی‌ها از سفر به ترکیه بالا رفته بود، البته تا سال ۲۰۱۶. فایننشال تریبون در آگوست ۲۰۱۸ می‌نویسد: «در سال ۲۰۱۶، آمار گردشگران ایرانی سقوط داشت و به ۶۴۸,۱۷۶ گردشگر در استانبول رسید. شش ماه اول سال ۲۰۱۷، آمار بازدیدکننده‌ها دوباره رونق گرفت و به ۳۳۷,۲۵۹ رسید، در همین مدت مشابه، گردشگران آلمانی ۴۰۳,۲۰۵ توریست بودند. دلیلش هم مبارزه‌ها و مخالفت‌های ترکیه با تروریسم بود. مبارزات ترکیه با تروریسم چهره این کشور را برای جلب نظر گردشگران غربی کم‌رنگ‌تر کرد و حتی باعث شد برگزارکننده‌های تورهای ایرانی خارج از کشور، گرجستان را به عنوان جایگزینی برای این کشور معرفی کنند.»اما آناتولی به نقل از فرید جواهرزاده، رئیس انجمن طبیعت‌گردی ایران هم نوشته است: «پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۰، تعداد گردشگران ایرانی که مایل به سفر به ترکیه هستند به ۶,۲ میلیون نفر برسد. ترکیه کشور مسلمانی است و به همین دلیل برای مردم ایران محبوبیت دارد.» ابراهیم اسدی، رئیس انجمن توسعه صنعت گردشگری مجمع متخصصین ایران هم یکی از دلایل اشتیاق مردم ایران را وجود آرامگاه مولانا و شمس تبریزی می‌داند.
رکورددار جذب توریست سال ۲۰۱۹
امسال، سالی خوش برای ترکیه است، چون ترکیه می‌خواهد رکورد جذب توریست را بشکند. خبرگزاری آناتولی ترکیه در جولای امسال نوشت: «استانداری استانبول در بیانیه‌ای اعلام کرده که بعد از انتشار گزارش گردشگری سال ۲۰۱۹ استانبول، یکی از پایتخت‌های جهانگردی جهان با غنای تاریخی، فرهنگی و طبیعی خود، با میزبانی ۵,۵ میلیون گردشگر در پنج ماه از سال ۲۰۱۹، بالاترین رکورد را در پنج سال گذشته به ثبت رسانده است. این رقم مربوط به افزایش ۱۱ درصدی در مقایسه با سال گذشته بوده است. بیش از ۱۲ میلیون و ۷۵۰ هزار نفر در پنج ماه از سال ۲۰۱۹ به ترکیه سفر کرده‌اند که ۳۰/۱۱ درصد رشد را نسبت به مدت زمان مشابه در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد».علی یرلیکایا، فرماندار استانبول با اشاره به اعداد و ارقام این گزارش می‌گوید: «بیشترین گردشگران ترکیه از روسیه بوده که با جمعیتی بالغ بر یک میلیون و ۶۷۱ هزار نفر همچنان پیشتاز است. آلمان نیز با حدود یک میلیون و ۲۰۰ نفر در رده دوم کشورهایی که گردشگری به ترکیه می‌فرستند، قرار دارد و پس از آن به ترتیب گردشگران بلغارستان، ایران و گرجستان در رده‌های پایین‌تر جای گرفته‌اند. از ایران در ۵ ماه از سال ۲۰۱۹ میلادی ۷۰۰ هزار و ۷۱۱ نفر به ترکیه سفر کرده‌اند، این عدد در مدت زمان مشابه سال گذشته ۹۸۰ هزار و ۱۰۳ نفر بوده است. هرچند گزارش ۵ ماهه وزارت فرهنگ و گردشگریف ترکیه،
۵۱/۲۸ درصد افت را در سفر ایرانی‌ها به این کشور نشان می‌دهد اما آمار گردشگران ایرانی در ماه «می» (اردیبهشت و خرداد ۹۸) حدود ۱۶ درصد رشد داشته است. در همین یک ماه حدود ۱۴۲ هزار ایرانی به ترکیه سفر کرده‌اند، در‌حالی‌که این عدد در مدت زمان مشابه سال ۲۰۱۸ حدود ۱۲۲ هزار نفر بوده است.»
ایرانی‌ها، سرمایه‌گذاران سرسخت در ترکیه!
«ایرانی‌ها علاقه بیشتری به سرمایهگذاری در ترکیه پیدا می‌کنند»؛ این خبری بود که در بیانیه‌ای که از آژانس مشاوره سرمایهگذاری و شهروندی الیت(Elite) که خدمات مشاوره‌ای برای سرمایهگذاری خودش را به اتباع بیگانه در ترکیه ارائه می‌دهد، اعلام شده است. در‌حالی‌که سالانه میانگین ۳ میلیون گردشگر ایرانی از ترکیه بازدید می‌کنند، افزایش قابل توجهی در تعداد ایرانی‌هایی که در ترکیه سرمایهگذاری می‌کنند، دیده شده است. در چند سال گذشته، ایرانی‌ها با خرید خانه در ترکیه، بعد از عراق در جایگاه دوم و برای درخواست شهروندی در ترکیه در جایگاه اول قرار دارند. علاوه بر این، در شش ماه اول سال ۲۰۱۹، در بین اتباع بیگانه که سرمایهگذاری مستقیم با افتتاح شرکت در ترکیه انجام داده‌اند، در رده اول قرار دارند. ترکیه با اجرای مجموعه‌ای از سیاست‌ها با هدف جذب سرمایه مستقیم خارجی در سال‌های اخیر، به جذب تعدادی از سرمایه‌گذاران بسیاری از کشورهای منطقه به ویژه از خاورمیانه اقدام کرده است. پس از طرح مساله‌ای مثل کارت فیروزه‌ای در سال ۲۰۱۶ که ابداعی شبیه گرین‌کارت آمریکا بود، امکان دریافت تابعیت ترکیه با سرمایهگذاری در این کشور از سال ۲۰۱۷ فراهم شد.
هشدار؛ حواسمان به خروج سرمایه‌های داخلی باشد
عرفان فکری، مدرس بین‌المللی و کارشناس حوزه گردشگری درباره رونق گردشگری ترکیه می‌گوید: «مساله روی آوردن ایرانی‌ها به گردشگری در ترکیه را می‌توان از چند جنبه بررسی کرد. جنبه اول این است ترکیه کشوری است که تنها صنعت پررونق آن گردشگری است و مثل کشور ایران درآمدی از فروش نفت و گاز ندارد، به همین دلیل است که در تمامی نمایشگاه‌های گردشگری که نماینده‌ای از این کشور حضور دارد، به‌راحتی می‌توان فهمید که چه سرمایهگذاری کلانی برای تبلیغات گردشگری کشورش می‌کند. جنبه دوم نزدیکی و ارزان بودن سفر به ترکیه نسبت به سایر سفرهای خارجی است و مساله دیگر هم قرابت فرهنگی است. جنبه دیگر تحولات اقتصادی یک سال اخیر در زمینه ارز در کشور ما است. تغییرمقصد از کشورهایی مثل مالزی و سنگاپور به ترکیه برای قشر متوسط رو به بالا به دلیل بالا رفتن قیمت ارز باعث بالارفتن تعداد گردشگران به این کشور بوده است.» فکری درباره سرمایه‌گذاری‌های ایرانی‌ها در ترکیه هم می‌گوید: «هیچ‌یک از ما تمایلی به خروج سرمایه از کشورمان را داریم. اگر تدابیری از سمت مسئولین برای منع خروج سرمایه‌های داخلی از کشور اندیشیده می‌شد، با توجه به پتانسیلی که کشور ایران دارد، امکان سرمایه‌گذاری‌هایی مثل گردشگری در داخل ایران هم فراهم می‌شد».
چرا به ایران سفر نمی‌کنید؟
با وجود اینکه دولت آمریکا مدت‌هاست که بیانیه‌های شدیداللحنی را در مورد سفر به ایران اعلام کرده و به‌رغم تنش‌های بین دو کشور، آژانس‌های مسافرتی و کارشناسانی مثل ریک استیوز که گردشگر و مستندساز معروف آمریکایی است، می‌گویند ایران هم مقصدی امن و هم کشوری میهمان‌نواز برای مسافران خارجی است. روزنامه اقتصادی فایننشال‌تریبیونز در جولای ۲۰۱۹ می‌نویسد: ۲,۰۳۰,۵۲۳ گردشگر در سه ماهه نخست سال ۱۳۹۸ از ایران بازدید کردند تا ۴۱ درصد رشد را در مقایسه با ۱,۴۴۳,۵۵۱ گردشگر ورودی در مدت مشابه سال گذشته ثبت کنند. شرکت رسانه‌ای اسکیفت (Skift) مستقر در نیویورک، تورهای موجود برای سفر به ایران را از گزینه‌های جذاب برای توصیه مسافرت به ایران برمی‌شمرد. آژانس‌های مسافرتی که با اسکیفت صحبت کردند، با هشدار دولت آمریکا مبنی بر اینکه ایران مقصد مسافرتی ایمنی نیست، مخالف‌اند؛ با این ادعا که ایران ثابت کرده مکانی امن و به طرز چشمگیری میهمان‌نواز برای مسافران از جمله آمریکایی‌ها است. بزرگ‌ترین مانعی که این آژانس‌ها با آن روبه‌رو هستند، برداشت غلط مسافران از عدم امنیت ایران است یا اینکه گردشگران در سفر به ایران ممکن است با عدم میهمان‌نوازی ایرانی‌ها مواجه شوند. بنا بر نقشه خطر سفر در ۲۰۱۹، که توسط کارشناسان جهانی خطر از اینترنشنال‌اس‌او‌اس( International SOS ) بزرگ‌ترین شرکت ارائه‌دهنده خدمات ایمن برای سفر، با همکاری شرکت کنترل ریسک
(Control Risks) تهیه شده، وقتی حرف از سفر ایمن به میان می‌آید، ایران هم به اندازه تعداد زیادی از کشورهای اروپایی که مقاصد ایمنی هستند، حرفی برای گفتن دارد. کانادا، آمریکا، استرالیا و نیوزلند هم همگی از کشورهای کم‌خطر برای سفر هستند. بنابر گزارش اینترنشنال‌اس‌او‌اس، خطر امنیتی کم به معنای خطر خشونت و نژادپرستی، خشونت‌های فرقه‌ای یا سیاسی یا ناآرامی‌های مدنی غیرمعمول است.به گفته مسئولان گردشگری و آژانس‌های مسافرتی، ورود توریست‌های خارجی در ایران طی یک سال گذشته رشد چشمگیری داشته که خبر خوبی برای صنعت گردشگری است. آناتولی در گزارشی که ۱۰ مهر ۱۳۹۸ منتشر کرد، نوشت: «طبق جدیدترین مطالعات شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC)، بخش سفر و جهانگردی ایران در سال ۲۰۱۸، رشد ۱,۹ درصدی داشته تا ۱.۱۵۸ هزار میلیارد ریال (۸.۸۳ میلیارد دلار) یا ۶.۵ درصد از کل تولید ناخالص داخلی و یک هزار و ۳۳۴ شغل (۵.۴ درصد از کل اشتغال) به اقتصاد کشور کمک کند.» در این گزارش هم‌چنین آمده است که بازدیدکنندگان خارجی که به ایران می‌آیند، ۱۶۸.۹۵۴ میلیارد ریال (۱.۲۸ میلیارد دلار) در سال ۲۰۱۸ هزینه کرده‌اند و پیش‌بینی می‌شود که در سال ۲۰۱۹ به ۶.۵ میلیون نفر برسد. گزارش سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران نشان می‌دهد که تعداد ورود گردشگران خارجی به ایران در بهار امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، نزدیک به ۴۱ درصد افزایش داشته است. در مجموع ۲,۰۳۰,۵۲۳ میلیون گردشگر خارجی در سه ماهه بهار امسال از ایران بازدید کردند، در‌حالی‌که این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۱,۴۴۳,۵۵۱ نفر بوده است. علی‌اصغر مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران می‌گوید: «توسعه زیرساخت‌های جهانگردی، حجم قابل‌توجه سرمایهگذاری در بخش گردشگری، صدور ویزای الکترونیکی و چشم‌پوشی ویزا برای کشورهای منتخب، مهم‌ترین دلایل این افزایش است. حدود ۷.۸ میلیون گردشگر در سال ۱۳۹۷ به ایران سفر کرده‌اند که این آمار، رشد ۵۲.۵ درصدی را نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد.»
