ماهی شمال روی موج گرانی
روایتی از بازار گران ماهی تازه در مازندران، گیلان و گلستان که به حذف تدریجی آن از سفره شب عید شمالی‌ها منجر شده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری؛ گرانی‌های بالاتر از توان حداکثری خرید مردم، به بازار ماهی شمال هم رسید و کسادی ناشی از آن عمده‌ترین مشکلی است که ماهی‌فروشان مازندران، گیلان و گلستان از آن گلایه می‌کنند. هر سال از نیمه مهر فصل صید در دریای خزر آغاز می‌شود و تا اوایل فروردین سال بعد ادامه دارد اما مدتی است که ماهی هم کم شده و هم گران. امسال هم که رکورد گرانی را زد و قیمت‌های نزدیک به 200هزار تومانی هر کیلو ماهی سفید و قزل‌آلا حذف تدریجی اما سریع آن را از سبد غذایی بسیاری از خانوارهای شمالی رقم زد.
خط قرمز روی ماهی شب عید
محمد جباری یکی از ماهی‌فروشان کهنه‌کار بهشهر است و می‌گوید: دلیل اول گرانی‌ها کم‌شدن صید است چون امسال و پارسال کمتر صیادی به دریا زد. از سوی دیگر وقتی همه اقلام گران می‌شوند شما نمی‌‌توانید قیمت ماهی را ارزان نگه دارید. توان خرید مردم هم آنقدر پایین آمده که امکان خرید ندارند. ماهی کفال کیلویی ۱۰۰هزار تومان است. یعنی یک خانواده ۴نفری برای یک وعده غذایی باید حداقل ۲۰۰هزار تومان ماهی خریداری کند و با این قیمت‌ها قطعا کسی سراغ ما نمی‌آید.
مصیب موسوی هم در بازار بابل ماهی‌فروشی دارد. یکی از شهرهای مازندران که آوازه بازار ماهی‌اش را همه شنیده‌اند. موسوی معتقد است در شرایط گرانی همه کالاهای کشور، چاره‌ای جز گران‌شدن ماهی نیست. او می‌گوید: سال گذشته با وجود اینکه کرونا شیوع پیدا کرده بود بازار وضعیت بهتری نسبت به امسال داشت. البته قیمت‌ها به یک‌باره بالا رفت اما مردم آن وضعیت را موقتی می‌دانستند و تن به خرید گران می‌دادند و نمی‌خواستند ماهی شب عیدشان را از دست بدهند. او تأکید می‌کند: با اینکه ماهی شب عید بخشی از زندگی شمالی‌هاست اما با گذشت یکسال و ادامه‌دار شدن وضعیت کرونا و از سوی دیگر سختی‌های اقتصادی و فشار مالی که روی مردم است، دیگر فکرکردن به ماهی شب عید معنی ندارد.
این ماهی‌فروش، شلوغی بازار را بی‌دلیل و تبدیل‌شدن مشتریان به تماشاگران را عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: این روزها مشتری‌هایی داریم که به اندازه جیب‌شان خرید می‌کنند. همین دیروز کسی آمده بود و می‌گفت فقط به اندازه ۵۰هزار تومان به من ماهی سفید بده. با 50هزار تومان اندازه گوشتی که باید به او می‌دادم کمی بیشتر از دم ماهی بود. دوست نداریم قیمت‌ها اینگونه باشد، اما پایین‌تر از این نه برای صیاد می‌صرفد نه مغازه‌دار.
ماهی سفید، پَر
فاطمه زین‌العابدین‌پور هم به‌گفته خودش مدت زیادی بازار ساری را بالا و پایین کرده تا ماهی ارزان‌تری پیدا کند. او می‌گوید: تا ۳سال پیش هر پنجشنبه ماهی می‌خوردیم؛ به‌ویژه در فصل صید. این برنامه از یک‌هفته به یک‌ماه و الان به چند‌ماه یک‌بار تقلیل پیدا کرده است. باورتان می‌شود که امسال فقط دوبار غذای ماهی داشتیم؟ چند روز پیش که قصد خرید ماهی داشتم، کیلکا به کیلویی ۱۵هزار تومان رسیده بود و باورم نمی‌شد؛ چراکه سال گذشته این ماهی کیلویی ۳هزار تومان بود و 5برابر گرانی در عرض چند‌ماه برای ماهی ای که اصلا وعده غذایی اصلی ما به‌شمار نمی‌رود. البته ماهی ارزان‌تر را می‌توانیم از دستفروشان بخریم اما قابل اعتماد نیست و ممکن است تازه نباشد.
او ادامه می‌دهد: قیمت یک ماهی سفید برای شب عید هم ۳۵۰هزار تومان شده و شاید چند روز دیگر بالاتر هم برود. اما همین الان هم خرید آن در توان ما نیست و باید قیدش را بزنیم.
استقبال از ماهی‌های ارزان و پرزحمت
بازار ماهی بندرترکمن چندان که انتظار می‌رود، شلوغ نیست. حکیم کر، ماهی‌فروش این بازار، کاهش قدرت خرید مردم را دلیل کسادی بازار می‌داند و می‌گوید: صید دیگر به‌صرفه نیست و صیادان تنها برای مصرف شخصی به دریا می‌زنند. هزینه‌های صیادی آنقدر زیاد است که کمتر کسی رغبت به صید دارد. او ماهی‌های کپور نارسی را نشان می‌دهد که برخی‌شان از اندازه یک کف دست هم کوچک‌تر هستند، سپس ادامه می‌دهد: بیشترین فروش ما از این ماهی است، چون قیمت ارزانی دارد. البته این نوع ماهی در حقیقت برای خوردن مناسب نیست و به‌دلیل تیغ‌های زیاد، مشتری‌ها علاقه چندانی به خرید آن نداشتند، اما اکنون هر 5ماهی کپور نارسی حدود 60هزار تومان می‌شود و خریدش به‌صرفه‌تر است.
ناامیدی از استقبال بازار شب عید
بازار ماهی گرگان اما حکایت دیگری دارد که فقط گرانی نیست. چند سالی است که سیمای بازار ماهی گرگان، به بازار ماهی، مرغ و کله‌پاچه تغییر ماهیت داده و اقلام کسبه متنوع‌تر شده است. موسی ریاحی یکی از ماهی‌فروشان بازار گرگان می‌گوید: مشتری‌های ما از طبقه‌های مختلف اقتصادی هستند. مردم عادی این روزها کمتر ماهی می‌خرند و فروش ما از ماهی شمال به یک‌دهم سال قبل رسیده است. مشتری‌های متمول هم سراغ ماهی‌های بسته‌بندی را می‌گیرند و طرفدار ماهی‌های جنوب، وارداتی و گوشت کوسه هستند. فروش این ماهی‌ها خوب است و بیشتر فروشگاه‌های پروتئینی در شهر گرگان این اقلام را دارند.
او ادامه می‌دهد: برخی افراد حوصله تمیزکردن ماهی را ندارند و خرید بسته‌بندی آن را ترجیح می‌دهند. چندی پیش با دوستان تصمیم به راه‌اندازی یک کارخانه کوچک گرفتیم تا همین ماهی شمال را به‌صورت بسته‌بندی عرضه کنیم اما حالا با هزینه‌های گزاف صید، این کار نمی‌صرفد. تامین ماهی به‌عنوان مواداولیه و قیمت مواد بسته‌بندی خیلی گران شده است.
ریاحی درباره فروش ماهی در روزهای منتهی به شب عید و پایان زمان صید مجاز در خزر می‌گوید: همانطور که گفتم فروش ما از ماهی شمال کمتر از یک‌دهم سال قبل است. امیدوار بودیم چند روز پیش از تحویل سال، بازار تکانی بخورد اما ماهی کم است و همان مقدار هم به‌شدت گران شده.
گرانی، افزایش تقاضا و پایان فصل صید
سری هم به بازار رشت می‌زنیم و قیمت‌هایی که همان لحظه اول، چشم مشتری را گرد می‌کند. اینجا برای خرید هر کیلو ماهی قزل‌آلای گوشت نارنجی ۱۱۰ تا ۱۳۰هزار تومان، ماهی آمور ۵۸هزار تومان، بیگ‌هِد ۴۸هزار تومان، کولی تازه ۲۴۵ تا ۲۶۰هزار تومان، ماهی سفید بین ۱۵۰ الی ۱۹۰هزار تومان، کفال ۱۶۰ تا ۱۸۰هزار تومان، کپور ۵۲هزار تومان، سوف مهاباد ۹۵هزار تومان، میگو ۱۸۰ الی ۱۹۵هزار تومان و فیتوفاک ۳۹هزار تومان باید پرداخت کرد.
البته گیلانی‌ها اغلب ماهی سفید می‌پسندند، چون طعم و مزه آن به دیگر ماهی‌ها برتری دارد. هر چند که قزل‌آلای گوشت نارنجی و رنگین‌کمانی نیز جزو محبوب‌ترین‌هاست. البته برخی ماهی‌فروشان این منطقه علت گرانی را ایام عید و پایان فصل صید می‌دانند. حسین قنبری، یکی از ماهی‌فروشان بازار رشت می‌گوید: افزایش تقاضا و ایام پایانی سال و همینطور پایان فصل صید به گرانی‌ها دامن زده است. همچنین در شرایط موجود و افزایش تورم همه‌‌چیز ازجمله گوشت و مرغ هم گران شده است. با این حال میزان سود ما کم است و از شرکت‌های پره یا دیگر واسطه‌ها گران می‌خریم.
او ادامه می‌دهد: هزینه حمل‌ونقل و کارگر هم افزایش یافته و همه اینها روی قیمت مؤثر است. کسانی هم هستند که تولیدکننده ماهی پرورشی هستند و از گرانی نهاده‌ها و غذای پرورش ماهی گلایه دارند و هزینه تولیدشان بالا رفته است.
اداره صید و بنادر ماهیگیری اداره‌کل شیلات گیلان هم این گرانی را مربوط به کاهش ۴۲درصدی صید نسبت به سال قبل در آب‌های ساحلی گیلان می‌داند؛ کاهشی که علت آن شرایط جوی ناپایدار، افزایش روزهای بارانی و کولاکی بودن دریا همچنین صید غیرمجاز است. بر این اساس، سرانه صید هر یک از ۴۹ شرکت پره صیادی ۱۰تن است که این مقدار نسبت به‌مدت مشابه سال قبل (پارسال ۱۷تن بود) با ۴۲درصد کاهش روبه‌رو بوده است. بر اساس آمار شیلات گیلان، شرکت‌های تعاونی پره گیلان از ابتدای فصل صید (از ۲۰مهرماه) تاکنون ۴۷۸تن انواع ماهیان استخوانی از آب‌های ساحلی گیلان صید کرده‌اند. از این میزان صید، ۵۶درصد ماهی کفال، ۳۸درصد ماهی سفید و ۲۵تن نیز سایر گونه‌ها مانند کپور، سوف، سیم و انواع کولی‌ها هم ۶درصد بوده است.
هر چه هست حالا دیگر قیمت ماهی در استان‌های شمالی هم امان مردم را بریده و آنها را که همواره سفره‌هایشان با سینی ماهی سفید و قزل‌آلا مزین بود به سمت خرید‌های ارزان‌تر چون کپور، پرورشی و بیگ‌هد کشانده که البته برخی از آنها چندان هم تازه نیستند و در بازار ماهی‌فروشان با تخفیفات جزئی عرضه می‌شوند. در این میان برخی هم کلا قید خرید ماهی را زده‌اند و در گرانی موازی گوشت قرمز و مرغ، سبد خریدشان از گوشت سفید و قرمز خالی شده است.
سال گذشته قیمت ماهی بالا رفت اما مردم آن وضعیت را موقتی می‌دانستند و تن به خرید گران می‌دادند اما با گذشت یکسال و ادامه‌دار شدن وضعیت کرونا همچنین سختی‌های اقتصادی و فشار مالی که روی مردم است دیگر فکر کردن به ماهی شب عید معنی ندارد
