الان وقت آزادی بازار نیست/ هدف راه‌اندازی اتاق فکر معدن، تاثیرگذاری بر تصمیمات وزارت صمت
تنظیم بازار زنجیره فولاد که از آن با عنوان دخالت دولت در قیمت‌گذاری زنجیره فولاد تعبیر می‌شود، از جمله مسائلی است که طی چند سال گذشته مانع از ایجاد بازار آزاد در زنجیره فولاد شده چرا که فروش سنگ‌آهن داخلی با قیمت مصوب و نه قیمت جهانی به شرکت‌های فولادی و تاکید معاونت معدنی وزارت صمت بر عدم افزایش قیمت پایه فولاد باعث ایجاد تعارض بین بخش‌های مختلف زنجیره شده است.
اگرچه برخی صاحبنظران حوزه معدن و صنایع معدنی این قیمت‌گذاری‌ها را تلاشی برای ممانعت از ایجاد رانت می‌خوانند اما از سوی دیگر برخی بر این باورند که قیمت‌گذاری محصولات زنجیره فولاد باید مطابق عرضه و تقاضا صورت گیرد. داریوش اسماعیلی، رییس سازمان نظام مهندسی معدن و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین با بررسی ابعاد مختلف این موضوع، معتقد است در شرایطی که با تحریم‌ها روبه‌رو هستیم نمی‌توان بازار را آزاد گذاشت. مشروح این گفت‌وگو در ادامه می‌آید؛
*با توجه به انتقاداتی که نسبت به دخالت دولت در قیمت‌گذاری وجود دارد، چرا دولت مانع ازتعیین قیمت‌ها بر اساس بازارهای جهانی می‌شود و دست از دخالت در کل زنجیره فولاد برنمی‌دارد؟
دولت در قیمت‌گذاری‌ها دخالت نمی‌کند و این مساله که نرخ باید بر اساس قیمت جهانی تعیین شود مربوط به زمانی است که همه چیز بر اساس معیارهای جهانی باشد، آیا ما گاز را بر اساس نرخ‌های بین‌المللی به واحدهای فولادی می‌دهیم؟ یا قیمت آب و برقی که ارائه می‌دهیم بر اساس قیمت‌های جهانی است؟ بازار را آزاد گذاشتن مربوط به زمانی است که در شرایط تحریم نیستیم اما الان که در شرایط تحریم قرار داریم نیاز است که تنظیم بازار انجام شود، این اقدام را نمی‌توان دخالت در قیمت‌گذاری دانست، چرا که با هدف جلوگیری از قیمت‌گذاری آزاد هر واحد فولادی یا سنگ‌آهنی است تا مانع از ایجاد رانت شود.
* به نظر شما طرح جامع فولاد و تولید 55 میلیون تن با توجه به شرایط امروز کشور تا افق 1404 چگونه محقق می‌شود؟
تصمیم‌گیری در مورد این طرح و اجرای آن به سال‌ها پیش برمی‌گردد و به همین دلیل نیاز است که مطالعه و بررسی دوباره در این مورد انجام شود، اما اگر قرار باشد به صورت دقیق جواب بدهم در واقع تا سال 1404 این مساله محقق نمی‌شود و نیاز به بررسی‌های بیشتر داریم که ببینیم که آیا پس از سال 1404 هم باید این راه ادامه داشته باشد یا خیر؟
* وضع عوارض 25 درصدی که طبق گفته معاونت معدن باید موجب رونق تولید می‌شد، تا چه اندازه در رونق تولید داخل تاثیرگذار بوده است؟
آمار دقیقی از این مساله ندارم اما قطعا با توجه به اینکه تا حدودی مانع از صادرات سنگ آهن شده است می‌توان گفت در مساله تولید تاثیرگذار بوده است.
* از جمله پیشنهادهایی که وزیر صمت طی مدت حضور در وزارتخانه مطرح کرد، تشکیل اتاق فکر معدن بوده است، تا چه اندازه از ظرفیت‌های این اتاق فکر استفاده شده است؟ و آیا نظر اعضای این کمیته در تعیین عوارض لحاظ شد؟
راه اندازی اتاق فکر از ایده‌های خوبی بود که با توجه به حضور افراد شاخص و چهره‌های مطرح معدنی که در این مجموعه حضور دارند از دکتر سعدمحمدی تا آقایان بهرامن و هاشمی و ملارحمان که عمری در بخش معدن فعالیت داشته‌اند و دارای تجارب بی نظیری در این زمینه هستند، می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد و خروجی مباحثی که در اتاق فکر مطرح می‌شود باید بتواند در تصمیم‌گیری‌های وزارتخانه راهگشا باشد، اساسا هدف از راه‌اندازی اتاق فکر هم همین بوده است. با این حال در مساله تعیین عوارض نمی‌توان گفت که آیا اعضای اتاق فکر صد در صد مخالف یا صد در صد موافق با تعیین عوارض بودند، به عنوان مثال بیشتر اعضا با تعیین عوارض بر روی سرب و روی مخالف یا معتقد بودند که باید عوارض با درصدهای پایین‌تر و متفاوت تعیین شود، اتاق فکر نظرات خود را مطرح کرد اما در نهایت تصمیم‌گیری نهایی توسط وزارت صمت انجام شد.
* به هر حال عوارض تعیین شده موجب بروز مسائلی بین سنگ آهنی‌ها و فولادی‌ها شده است، چه فرمولی می‌توان تعیین کرد که هیچ کدام از طرفین متضرر نشوند؟
این کاری است که معاونت معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت باید متولی آن شود و آن را پیش ببرد، چرا که نیاز است در کل زنجیره فولاد روابط بین بخش‌های مختلف برقرار باشد و در سایه این همکاری‌هاست که اهداف را می‌توان پیش برد.
