شناخت انواع کیست تخمدان

به گزارش اقتصادآنلاین، گاهی اوقات، کیسه‌ای پرشده با مایع که کیست نامیده می‌شود، در یکی از تخمدان‌ها جای می‌گیرد. بسیاری از زنان در طول زندگی خود حداقل یک‌بار به کیست تخمدان مبتلا می‌شوند، در بیشتر موارد، کیست‌ها دردی ایجاد نمی‌کنند و علائم به خصوصی ندارند.

انواع کیست تخمدان:

انواع مختلفی از کیست تخمدان وجود دارد که از میان آن‌ها می‌توان به درموئید و کیست های آندومتریوما اشاره کرد. بااین‌حال، کیست‌های فانکشنال شایع‌ترین نوع کیست‌های تخمدان هستند، کیست فانکشنال شامل کیست‌های فولیکول و کیست‌های جسم زرد می‌شوند.

کیست فولیکول:

در فرایند چرخه قاعدگی زنان، تخمک در کیسه‌ای به نام فولیکول رشد می‌کند. این کیسه درون تخمدان قرار دارد و اکثر اوقات، این فولیکول یا کیسه باز می‌شود و تخمک آزاد می‌کند اما اگر فولیکول باز نشود، مایع درون فولیکول می‌تواند باعث شکل‌گیری کیست در تخمدان‌ها شود.

کیست جسم زرد:

کیسه‌های فولیکول معمولاً پس از آزاد شدن تخمک حل می‌شوند و از بین می‌روند اگر کیسه حل نشود و دهانه فولیکول باز نشود، مایع اضافی می‌تواند درون کیسه جریان یابد و تجمع مایعات اضافی باعث ایجاد کیست جسم زرد شود.

انواع دیگر کیست‌های تخمدان عبارت‌اند از:

کیست‌های درموئید: توده‌های رشدیافته کیسه مانند در تخمدان که اغلب حاوی مو، چربی و سایر بافت‌های می‌باشند.

سیستادنوم: توده‌های رشدیافته غیر سرطانی کیسه‌ای در تخمدان که می‌تواند در سطح تخمدان ایجاد شود.

آندومتریوم: اگر بافت‌هایی که به طور طبیعی در داخل رحم رشد می‌کنند در خارج از رحم ایجاد و به تخمدان‌ها متصل شوند، کیست‌هایی در تخمدان شکل می‌گیرد.

علائم کیست تخمدان:

اغلب اوقات، کیست تخمدان علائمی ایجاد نمی‌کند. بااین‌حال، علائم می‌توانند با رشد و افزایش اندازه کیست به‌تدریج ظاهر شوند اغلب اوقات، علائم کیست تخمدان موارد زیر را شامل می‌شود:

• نفخ شکم یا تورم
• حرکات و پیچش‌های دردناک روده
• درد لگن قبل یا حین دوران قاعدگی
• مقاربت دردناک
• درد کمر یا ران‌ها
• حساسیت پستان‌ها
• حالت تهوع و استفراغ

علائم شدید کیست تخمدان که نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری دارند عبارت‌اند از:

• درد شدید و تیز لگن
• تب
• احساس ضعف یا سرگیجه
• تنفس سریع

چنین علائمی به‌احتمال زیاد نشان‌دهنده پارگی کیست یا پیچ‌خوردگی تخمدان هستند. اگر به‌موقع برای درمان اقدام نکنید، عوارض و علائم ایجادشده عواقبی جدی خواهند داشت.

عوارض کیست تخمدان:

بیشتر کیست‌های تخمدان خوش‌خیم هستند و به طور طبیعی و بدون درمان‌های پزشکی خودبه‌خود از بین می‌روند این کیست‌ها معمولاً علائمی ندارند یا اگر هم داشته باشند، علائم کم و ناچیزی در بدن ایجاد می‌کنند.

 گاهی اوقات، ممکن است پزشک در یک معاینه ساده، متوجه شود در تخمدان مراجعه‌کننده‌اش کیست سرطانی وجود دارد که مدت‌ها هیچ علائمی نداشته است.

پیچ‌خوردگی تخمدان یکی دیگر از عوارض نادر کیست تخمدان است و زمانی رخ می‌دهد که یک کیست بزرگ باعث پیچ خوردن تخمدان یا حرکت آن از موقعیت اصلی خود به جایی دیگر شود.

در چنین حالتی، خون‌رسانی به تخمدان قطع می‌شود و به تعویق انداختن درمان می‌تواند به آسیب‌های شدید یا حتی مرگ بافت تخمدان منجر شود.

پیچش تخمدان اگرچه خیلی رخ نمی‌دهد، می‌توان گفت تقریباً سه درصد از جراحی‌های بیماری‌های زنانه به همین مسئله مربوط می‌شود.

کیست‌های پاره‌شده که کم و نادر هستند، می‌توانند درد شدید و خونریزی داخلی ایجاد کنند. پارگی کیست، خطر ابتلا به عفونت‌های داخلی را افزایش می‌دهد و در صورت عدم پیگیری‌های پزشکی و درمانی، آسیب‌های تهدیدکننده‌ای برای زندگی و سلامتی جسم به همراه خواهند داشت.

تشخیص کیست تخمدان:

پزشک شما می‌تواند در جلسه معاینه لگن، کیست تخمدان را تشخیص دهد. شاید پزشک متوجه تورم یکی از تخمدان‌ها شود و برای تأیید وجود کیست، آزمایش و سونوگرافی را به شما توصیه کند.

سونوگرافی نوعی آزمایش با تصویربرداری است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ثبت تصویری از اندام‌های داخلی شما استفاده می‌کند. آزمایش‌ها سونوگرافی به تعیین اندازه، محل، شکل و ترکیب (جامد یا مایع پرشده) کیست کمک می‌کند.

ابزارهای تصویربرداری که برای تشخیص کیست تخمدان استفاده می‌شوند عبارت‌اند از:

سی‌تی‌اسکن: دستگاه تصویربرداری از بدن است که برای ثبت تصاویر مقطعی از اندام‌های داخلی استفاده می‌شود.

ام‌آرآی: آزمایشی است که از میدان‌های مغناطیسی برای ثبت تصاویر عمیق از اندام‌های داخلی و جزئیات آن‌ها مورداستفاده می‌کند.

دستگاه فراصوت: دستگاه تصویربرداری است که برای تجسم تخمدان استفاده می‌شود.

ازآنجاکه کیست‌ها پس از چند هفته یا چند ماه از بین می‌روند، شاید پزشکتان پس از تشخیص کیست، بلافاصله یک برنامه درمانی را توصیه نکند. در عوض، شاید آزمایش سونوگرافی را طی چند هفته یا چند ماه تکرار کند تا وضعیت شما را برای کسب اطمینان و اطلاعات بیشتر بررسی کرده باشد.

اگر در بهبودی وضعیت شما تغییری ایجاد نشود یا اندازه کیست افزایش یابد، پزشک آزمایشاتی دیگر را برای تعیین سایر علل علائم جسمی‌تان توصیه خواهد کرد.

این آزمایش‌ها عبارت‌اند از:

• تست بارداری برای اطمینان یافتن از اینکه باردار نیستید.
• تست سطح هورمون برای بررسی حالات و شرایط هورمون‌ها، از جمله بررسی میزان پروژسترون و استروژن.
• آزمایش خون CA-125 برای غربالگری سرطان تخمدان.

درمان کیست تخمدان:

اگر کیست به‌خودی‌خود برطرف نشود یا بزرگ‌تر شود، ممکن است پزشک برای کاهش اندازه کیست یا برداشتن آن، راه‌های درمانی به‌خصوصی را به شما توصیه کند.

قرص‌های جلوگیری از بارداری:

اگر کیست تخمدانی دارید که پس از درمان، به طور مکرر بازمی‌گردد و دوباره تشکیل می‌شود، پزشک می‌تواند داروهای ضدبارداری خوراکی را برای جلوگیری از تخمک‌گذاری و جلوگیری از ایجاد کیست‌های جدید تجویز کند.

پیشگیری از بارداری با داروهای خوراکی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان تخمدان را در زنان یائسه کاهش دهد. باید خاطرنشان کرد که احتمال ابتلا به سرطان تخمدان در زنان یائسه بیشتر است.

لاپاروسکوپی:

اگر کیست شما کوچک باشد و با آزمایش تصویربرداری غیر سرطانی بودنش تأیید شده باشد، پزشک می‌تواند با انجام لاپاروسکوپی، کیست را از طریق جراحی خارج کند. در این روش، پزشک یک برش کوچک در نزدیکی ناف شما ایجاد می‌کند و سپس ابزار کوچکی را برای برداشتن کیست در شکم شما وارد می‌کند.

لاپاراتومی:

اگر کیست بزرگی در تخمدانتان وجود دارد، پزشک می‌تواند در عمل جراحی از طریق ایجاد برشی بزرگ در شکمتان کیست را از بدنتان خارج کند. شما به دستور پزشک، آزمایش فوری میکروسکوپی بافت و تکه‌برداری را انجام می‌دهید. اگر کیست شما سرطانی تشخیص داده شود، شاید لازم باشد که تخمدان و رحم شما در عمل جراحی برداشته شود.

پیشگیری از کیست تخمدان:

نمی‌توان به طور قطعی از بروز کیست تخمدان جلوگیری کرد. بااین‌حال، معاینات معمول زنان و زایمان می‌تواند به تشخیص به‌موقع و زودهنگام کیست تخمدان کمک کند. کیست‌های خوش‌خیم تخمدان سرطانی نمی‌شوند.

بااین‌حال، علائم سرطان تخمدان می‌تواند علائم مشابه با کیست‌های خوش‌خیم تخمدان را داشته باشد؛ بنابراین، مراجعه به پزشک و دریافت تشخیص درست امری مهم و ضروری محسوب می‌شود. پزشک را از علائمتان و مشکلات و تغییراتی که در بدنتان ایجاد شده آگاه سازید. علائمی که ممکن است در بدنتان دیده شود عبارت‌اند از:

• تغییرات در چرخه قاعدگی
• درد مداوم لگن
• کم شدن اشتها
• کاهش وزن غیرعادی
• احساس پر بودن شکم

دورنمای بلندمدت کیست‌ها چیست؟

نتایج حاصل برای زنانی که قبل از یائسگی با کیست تخمدان مواجه می‌شوند اغلب خوب به نظر می‌رسد. بیشتر کیست‌ها طی چند ماه از بین می‌روند بااین‌حال، کیست‌های مکرر تخمدان در زنان یائسه و زنانی که تعادل هورمونی ندارند شایع است و احتمال اینکه در بدن چنین افرادی، کیست‌ها دوباره تشکیل شوند زیاد خواهد بود.

اگر پیگیری‌های لازم برای درمان صورت نگیرد، این احتمال وجود دارد که کیست‌ها شانس بارداری را کاهش دهند. اغلب اوقات آندومتریوم و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک از شانس بارداری می‌کاهند. برای رفع موانع بارداری، پزشک می‌تواند کیست را از بدنتان خارج یا اندازه آن را کوچک کند. کیست‌های فانکشنال، سیستادنوم‌ها و کیست‌های درموئید تأثیر چندانی در باروری بانوان ندارند.

اگرچه برخی از پزشکان در برابر کیست‌های تخمدان رویکرد «صبر کنید و ببینید چه می‌شود» را اجرا می‌کنند، در دوران یائسگی ممکن است پزشک از این راه صرف نظر کند و پس از رشد یافتن کیست در تخمدان، جراحی و برداشتن کیست را برای بررسی آن توصیه کند.

ازآنجایی‌که پس از یائسگی، خطر ابتلا به کیست سرطانی یا سرطان تخمدان افزایش می‌یابد، بررسی کیست از گزینه‌های پیشروی پزشکتان برای کمک به درمان شما خواهد بود.

کیست تخمدان همیشه خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش نمی‌دهد. اگر قطر کیست بیش از پنج سانتی‌متر باشد، برخی از پزشکان به جراحی و برداشتن آن اقدام می‌کنند.

سؤال:

پی‌آمدهای ابتلا به کیست تخمدان در دوران بارداری چیست؟ چگونه علائم کیست بر شخصی که باردار است و کسی که قصد باردار شدن دارد تأثیرگذار خواهد بود؟

پاسخ:

برخی کیست‌های تخمدان با کاهش قدرت باروری در ارتباط هستند اما همه کیست‌ها مثل هم نیستند و آثار مشابهی به‌جای نمی‌گذارند. آندومتریوم و کیست ناشی از سندروم تخمدان پلی‌کیستیک ممکن است توانایی بارداری زن را کاهش دهد.

بااین‌حال، کیست‌های فانکشنال، کیست‌های درموئید و سیست ادنوماها با مشکل بارداری همراه نیستند، مگر اینکه اندازه و ابعاد آن‌ها افزایش پیدا کند.

اگر پزشک در دوران بارداری شما به وجود کیست تخمدان پی ببرد، روند درمانی شما به نوع یا اندازه کیست بستگی خواهد داشت، بیشتر کیست‌ها خوش‌خیم هستند و نیازی به مداخله جراحی ندارند بااین‌حال، اگر کیست به سرطان مشکوک باشد، پاره شود و پیچ‌خورده باشد، اندازه آن افزایش یابد و آثار غیرعادی ایجاد کند، ممکن است به جراحی نیاز پیدا کنید.