آغاز بررسی طرح صیانت از دو هفته دیگر
نماینده موافق طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی معتقد است که این فضا صرفا به کسب‌وکارها محدود نمی‌شود و باید فرهنگ و امنیت در این حوزه را نیز مورد توجه قرار داد. در عین حال مخالف طرح معتقد است اگر می‌خواهیم کسب‌وکارها را با خودمان همراه کنیم، باید اقداماتی را دنبال کنیم که برای بخش خصوصی آورده داشته باشد و حال آنکه این قانون چندصفحه‌ای تفسیرپذیر است و معنی ندارد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایسنا، نمایندگان سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران در دو دیدار با مجید نصیرائی، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس و مجتبی رضاخواه، عضو کمیسیون برنامه و بودجه در رابطه با بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی هم‌اندیشی کردند.
حسین اسلامی، رییس این سازمان در سخنانی پیشنهاد کرد که نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران هم یکی از اعضای کمیسیونی باشد که به بررسی طرح صیانت می‌پردازد.
وی گفت: یک ماه و نیم پیش، نامه‌ای در رابطه با این طرح برای نمایندگان مجلس ارسال کردیم. در این نامه به هفت ایراد اشاره کردیم و در پیش‌نویس طرح به برخی از موضوعات مورد توجه ما پرداخته شده بود.
او افزود: طرح صیانت همزمان هم عامه مردم را از نظر فرهنگی و اجتماعی تحت تاثیر قرار می‌دهد و هم بخشی از کسب‌وکارها را از نگاه کسب‌وکاری هدف قرار داده است. ما در نصر تهران با توجه به غلبه حوزه آی‌تی و کسب‌وکارها، بیشتر از منظر کسب‌و کارها به موضوع نگاه می‌کنیم و به همین دلیل خواستار حضور نمایندگانی از حوزه صنعت در کمیسیون بررسی طرح هستیم.
اسلامی با توجه به دعوت حاکم دوبی از 100 هزار برنامه‌نویس در روزهای گذشته ادامه داد: با توجه به قیمت دلار، این موضوع برای نیروهای ما بسیار جذاب است. به ویژه اینکه رفت و آمد به دوبی هم کار سختی نیست. یکی از نگرانی‌های ما این است که با توجه به شرایط پیش‌آمده، تعداد زیادی از نیروهای ایرانی جذب این فراخوان شوند.
مجلس با مردم مقابله نکند
رضا قربانی، عضو هیات مدیره و رییس کمیسیون فین‌تک هم گفت: در تصمیم‌گیری‌ها گاهی نگاه دوستانه به بخش خصوصی وجود ندارد. ما دو پیش‌فرض داریم؛ اینکه تحول دیجیتال، مسیر قطعی ماست. اما اشکال کار در این است که محتوا فراموش شده. نمی‌توانیم به یکباره تمام مشکلاتی را که در این سال‌ها وجود داشته را حل کنیم. موضوع دیگر اینه بحث اقتصاد نوآوری، تنها دریچه نجات کشور است و دغدغه‌های موجود عمدتا از جنس توسعه اقتصادی است.
وی با بیان اینکه خواسته ما این است که طرحی به این بزرگی به لایحه تبدیل شود، افزود: حتی می‌شود این طرح را به طرح‌های کوچکتر تبدیل کرد. به قدری موضوعات مختلفی در این طرح مطرح شده که به نوعی سنگ بزرگی شده که نشانه‌ی نزدن است.
قربانی با اشاره کارزار امضای مخالفین این طرح که در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاده است، تاکید کرد: مجلس نباید در این شرایط مقابله کند. همراه کردن افراد تاثیرگذار در ادامه بررسی این طرح بسیار مهم است.
طرح به بخش‌های کوچکتر تقسیم شود
عادل طالبی، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی کسب‌وکارهای اینترنتی هم با بیان اینکه برخی از مفروضات ارائه‌شده در این طرح نادرست است، گفت: ترجیحات به تهدیدات باید در اولویت باشد. تهدیدات به کل شکست خورده است. کسی مخالف موضوع مرزبانی نیست، اما با چند بند در یک طرح نمی‌شود این موضوع را پیش برد؛ باید پاسخگو باشیم.
او افزود: طرح حمایت از کاربران فضای مجازی باید به طرح‌های مختلفی از نظر مرزبانی، محتوا و صیانت از حقوق کاربران تبدیل شود؛ ضمن اینکه لازم است بخش‌هایی ایجاد شود که در رابطه با هرکدام از این ها پاسخگو باشند.
طالبی به ابهامات موجود در طرح هم اشاره کرد و گفت: برداشت‌های مختلفی از بندهای مختلف این طرح انجام می‌شود و این موضوع ضعف بزرگی است. قانون خوب، قانونی است که ابلیس هم نتواند از آن سوءاستفاده کند. اما این طرح به قدری مبهم است که هرکس برداشت متفاوتی از آن دارد.
او با اشاره به اینکه این قانون همه را مجرم فرض کرده است، ادامه داد: این شوکی که به جامعه وارد شده است، موجب افزایش مهاجرت به کشورهای دیگر خواهد شد. به این دلیل که به اجرایی شدن این طرح، کسب‌وکارهای دچار آسیب جدی می‌شوند.
بر لایه‌های حکمرانی فضای مجازی نیفزایید
امیرحسین جلالی فراهانی، پژوهشگر حقوق سایبری و مشاور حقوقی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران با اشاره به ۸۰ قانون موجود در حوزه فناوری اطلاعات، گفت: این قوانین در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است، اما هیچ کدام از آن‌ها به درستی اجرا نمی‌شوند. با اجرای طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی، بخشی که بیش از همه متضرر خواهد شد، حاکمیت است و بخش غیردولتی کمترین آسیب را از موضوع خواهد دید.
او ادامه داد: این طرح قابلیت اجرا نخواهد داشت و به سرنوشت طرح‌هایی از جمله ممنوعیت استفاده از تجهیزات ماهواره‌ای دچار خواهد شد. شورای عالی فضای مجازی ۱۰ سال است که تشکیل شده و تاکنون خدمات مثمر ثمری برای حکمرانی فضای مجازی کشور نداشته است.
جلالی فراهانی با بیان اینکه نظام حکمرانی ما سه قوهای است، تاکید کرد: نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که نهادهای فراقوه‌ای منشاء اثر باشند. ایراد بزرگ این طرح این است که ایجاد نهاد فراقوه به عنوان تنظیم‌گر یا ابرتنظیم‌گر نمی‌تواند موثر باشد. چرا به اسم صیانت از فضای مجازی می‌خواهید بر لایه‌های حکمرانی این فضا بیفزایید؟ نهاد فراقوه‌ای با تابلوی فراتنظیم‌گر در نظام ما جوابگو نخواهد بود.
مشاور حقوقی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران تاکید کرد: اکنون حتی برای برخی از بخش‌های مختلف فضای مجازی قوانین پایه وجود ندارد؛ مثلا در مورد حریم خصوصی یا داده‌های شخصی. وقتی قانون مادر و پایه برای صیانت از حریم خصوصی نداریم، چطور می‌توانیم انتظار داشته باشیم که تنظیم‌گر در مورد مسائل اجرایی این حوزه مقررات‌گذاری کند.
وی گفت: آیا مقررات‌گذاری بدون پشتوانه قانونی درست است؟ این موضوع را می‌توان به موضوعات دیگر مانند دارایی‌های دیجیتال هم تعمیم داد. دوستان فعال در این طرح از فضای کارشناسی دورند. این طرح اگر با این کیفیت اجرایی شود، حاکمیت تضعیف خواهد شد. با تصویب این طرح، فرافکنی‌های در اینباره بسیار زیاد خواهد شد.
چرا کمیسیون تخصصی فضای مجازی نداریم؟
علیرضا کشاورز جمشیدیان، دبیر سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران نیز گفت: اگر کمیسیون فرهنگی مجلس، حقیقتا دغدغه ساماندهی فضای مجازی را دارد، آیا این فضا تنها مولفه‌های فرهنگی دارد؟ با توجه به اهمیت فضای مجازی، قرار بود در مجلس کمیسیونی تخصصی با این عنوان تشکیل شود، اما چرا این موضوع محقق نمی‌شود؟ چرا که در این کمیسیون تمامی ابعاد فنی، امنیتی ملی، فرهنگی و ... فضای مجازی را پوشش خواهد داد. درست نیست که این موضوع هر بار به یک کمیسیون مجلس ارجاع شود.
مجید نصیرائی، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز در این نشست، پس از شنیدن نقطه‌نظرات و انتقادات طرح‌شده از سوی حاضران گفت: در کمیسیون فرهنگی مجلس به دنبال ایجاد قانونی جامع و قاطع برای ساماندهی فضای مجازی هستیم و محکم پای این هدف خود ایستادهایم. اگر ما ۸۰ قانون در حوزه فناوری اطلاعات داریم، پس چرا وضع موجود ما اینطور است؟
او ادامه داد: اگر گوگل اراده کند و در مقطعی نخواهد به ایران خدمات ارائه دهد، تکلیف مردم چه خواهد شد؟ چطور می‌توانیم حقوقشان را پیگیری کنیم؟ در مورد اینستاگرام هم همینطور. آن هم در شرایطی که هر روز تعداد بیشتری از کسب‌وکارها و حتی فعالیت‌های آموزشی، اقتصادی و اجتماعی به این فضا گره می‌خورد.
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس با توجه به انتقادات مطرح‌شده در مورد طرح صیانت خطاب به حاضران گفت: تاکنون متخصصان این حوزه چه طرح یا ایده اثرگذاری برای ساماندهی فضای مجازی ارائه داده‌اند که به آن توجه نشده است؟
فعالیت‌های داخلی در فضای مجازی توسط بیگانگان مدیریت می‌شود
نصیرایی افزود: آیا فضای مجازی صرفا به کسب‌وکارها محدود می‌شود و نباید فرهنگ و امنیت در این حوزه را نیز مورد توجه قرار داد؟ چرا فعالیت‌های داخلی در فضای مجازی باید توسط بیگانگان مدیریت شود؟ ما یک پیش‌نویس برای طرح ساماندهی فضای مجازی آماده کردیم و معتقدیم هنوز برخی از ابعاد در آن دیده نشده است بنابراین صاحب‌نظران می‌توانند پیشنهادات خود را برای اصلاح آن ارائه دهند.
او همچنین گفت: یکی از انتقادات طرح‌شده این است که چرا قرار است دستگاه‌های نظامی و امنیتی می‌خواهند بر فضای مجازی نظارت کنند! در حالی که در آمریکا و اغلب کشورهای دنیا مرزبانی به نهادهای امنیتی و نظامی سپرده می‌شود و قوانین بسیار سخت‌گیرانه‌تری در اینباره وجود دارد.
چرا طرح صیانت در قالب اصل ۸۵ بررسی می‌شود؟
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس، در مورد علل بررسی طرح صیانت در چهارچوب اصلا ۸۵ نیز توضیحاتی ارائه کرد: فعلا شیوه بررسی این طرح در قالب اصل ۸۵ قانون اساسی را تصویب کردیم و هنوز جزئیات آن بررسی نشده است. قرار است کمیسیون مشترکی تشکیل شود و از کمیسیون‌های تخصصی مختلف مجلس نمایندگانی در آن حضور داشته باشند و از دو هفته آینده بررسی طرح در قالب این کمیسیون آغاز خواهد شد.
نصیرایی تاکید کرد: اینکه گفتیم طرح در قالب اصل ۸۵ بررسی شود به این معنی نیست که می‌خواهیم مخفی‌کاری کنیم. می‌خواهیم به صورت مفصل با حضور شما طرح را بررسی کنیم. حتی برخی از دوستانی که موافق اصل ۸۵ بودند، در مورد بندهایی از این طرح بحث دارند. از شما دعوت می‌کنیم و می‌توایند در مورد واو به واو این طرح بحث کنید تا در نهایت بتوانیم براساس اظهارنظرها و اصلاحات انجام‌شده، به جمع‌بندی نهایی برسیم.
او با بیان اینکه مجلس برای بررسی این طرح عجله ندارد، افزود: با اینحال باید ساماندهی فضای مجازی از نقطه‌ای آغاز می‌شد. تشکیل این کمیسیون مشترک فرصتی فراهم می‌کند تا از طریق هم‌اندیشی با متخصصان به طرحی پخته‌تر دست پیدا کنیم. من به عنوان سخنگوی کمیسیون فرهنگی تضمین می‌دهم که از حضور متخصصان و اصناف مربوطه در روند بررسی این طرح در جلسات کارشناسی بهره‌مند خواهیم شد.
نمی‌توان اینترنت را مسدود کرد
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس همچنین گفت: پیش از اینکه لایحه بودجه به مجلس ارسال شود، پیش‌نویس این طرح آماده بود. بعد هم به دلیل برگزاری انتخابات به تعویق افتاد و حالا هم نگاهی که به این طرح وجود دارد، فراقوه‌ای است. بنابراین قطعا باید با نگاهی فراتر از دیدگاه دولت‌ها و ادوار مختلف مجلس آن را نهایی کنیم.
نصیرایی همچنین به موضوع فیلترینگ اشاره کرد و گفت: مگر می‌شود اینترنت را مسدود کرد؟ معتقدیم فضای مجازی بستر مناسبی برای این است که بتوانیم انقلاب را به دنیا صادر کنیم بنابراین باید بتوانیم از فضای مجازی به درستی استفاده کنیم. نگاه ما در بررسی این طرح ملی و حاکمیتی بوده است و حتما در روند بررسی آن از نظرات کارشناسان قوه قضائیه و دولت جدید نیز استفاده خواهیم کرد.
وی همچنین بیان کرد: یکی از دلایلی که مصوبات شورای عالی فضای مجازی تاکنون اجرایی نشده است این بوده که ضمانت اجرایی نداشته و یا دولت نخواسته که آن را اجرا کند. بنابراین ما برای این طرح ضمانت اجرایی تعیین کرده‌ایم.
نسخه جایگزین ارائه دهید
همچنین در نشست جداگانه‌ای با حضور مجتبی رضاخواه، نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون برنامه و بودجه، این نماینده مجلس صراحتا مخالفتش را با بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی اعلام کرد و گفت: اگر می‌خواهیم قانونی بگذاریم، باید بدانیم که به کجا می‌خواهیم برسیم؟ هدف چیست که می‌خواهیم در یک کمیسیون ویژه به آن برسیم.
وی تاکید کرد: اگر می‌خواهیم کسب‌وکارها را با خودمان همراه کنیم، باید اقداماتی را دنبال کنیم که برای بخش خصوصی آورده داشته باشد. حتی تولید محتوا در فضای مجازی هم برای اینکه تداوم داشته باشد، باید آورده اقتصادی داشته باشد. برای حل مشکلات، باید گلوگاه‌ها را شناسایی کنیم، احراز هویت، ارز دیجیتال، به اشتراک گذاشتن خدمات حوزه‌های مختلف بخش‌هایی از همین موضوع هستند.
نماینده مجلس با تاکید بر ناکارآمد بودن این طرح افزود: قانون باید یک صفحه باشد، وقتی چندین صفحه می‌شود، تفسیرپذیر می‌شود و معنی ندارد. واقعیت این است که من به اصلاح این طرح امیدوارم نیستم. امیدوارم در مسیری کم‌هزینه این موضوع حل شود. نیاز است که از انتقادات بگذریم و به پیشنهادات برسیم. نیاز است دبیرخانه این طرح با حضور چند نفر از شما متخصصان این حوزه ایجاد شود و حرف‌های ایجابی در آن طرح شود.
رضاخواه با بیان اینکه برای بررسی این طرح به یک تایم‌لاین نیاز است، افزود: باید ببینیم که بخش خصوصی در این میان چه خواهد کرد. در دو هفته آینده در رسانه‌ها به صورت فعال عمل کنید و از رییس‌جمهور جدید و وزیر ارتباطات آینده در این رابطه مطالبه‌گر باشید.
وی به موضوع احتمال مهاجرت نیروهای متخصص هم اشاره کرد و گفت: برای جلوگیری از مشکلات، به مسئولان حاکمیتی راه‌حل ایجابی ارائه دهید.
