چطور به کودکان پس انداز کردن یاد بدیم؟

به گزارش اقتصاد آنلاین؛ کودکانی که پیش از ورود به نوجوانی با مفهوم قناعت آشنا می شوند در آینده نیز کنترل بهتری روی منابع مالی خود دارند. کودکان باید بدانند منابع مالی در جهان محدود است و نمیتوانند بدون حساب و کتاب هزینه کنند.

آموزش مفهوم قناعت به کودکان نیازمند به کارگیری یک سری راهبردهای روانشناسی است.

والدین می توانند با به کار بستن برخی از تکنیک ها قناعت را به کودک خود بیاموزند.  

قناعت چیست؟

برای آموزش قناعت به کودکان ابتدا باید با مفهوم دقیق قناعت آشنا شوید. قناعت در لغت به معنای بسندگی و رضایتمندی است. در واقع قناعت یعنی راضی بودن به داشته خود و بی نیازی نسبت به آنچه که در اختیار انسان نیست. قناعت یکی از مفاهیم مهم در اقتصاد است و باید از سنین پایین به کودکان آموزش داده شودو در تربیت کودک بکار رود. قناعت را نباید با خساست اشتباه گرفت. چرا که قناعت مرز بین خست و اسراف است. از آن جایی که قناعت یک مفهموم کیفی است نمی توان برای آن حد و معیار مشخصی تعیین کرد. تعیین حد قناعت به وضع اقتصادی خانواده و شرایط اقتصادی جامعه بستگی دارد.

---

در این زمینه بخوانید؛

چه سنی برای استفاده کودک از تلفن همراه مناسبه؟

۱۰ کار که کودکان پیش از رفتن به مدرسه باید یاد بگیرند

آموزش قناعت باید از سنین پایین شروع شود. اگر شما در کودکی قناعت را به فرزند خود آموزش ندهید نمی توانید از او انتظار داشت باشید که در بزرگسالی منابع مالی خود را مدیریت کند. معمولا کودکان در سنین خردسالی یعنی پیش از ۷ سالگی و در تعاملات روزمره با مفهوم قناعت آشنا می شوند. پیشنهاد می کنیم مقاله سن تربیت کودک را برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه مطالعه کنید.

آموزش اصلی قناعت و مهارت های مدیریت مالی، باید از ۷ سالگی به بعد آغاز شود. بهترین سن برای شروع آموزش قناعت سنین پیش دبستان و دبستان است.  

کودکان چطور با مفهوم قناعت آشنا می شوند؟

کودکان در محیط خانواده با مفهوم قناعت آشنا می شوند. زمانی که شما برای هرچیزی حدی تعیین می کنید جرقه های آشنایی با قناعت در ذهن فرزند شما روشن خواهد شد. با به کارگیری این راهکارها می توانید کودک زیر ۷ سال خود را با مفهوم قناعت آشنا کنید:

هنگام غذا خوردن زمانی که کودک شما مقدار غذای بیشتری را طلب کرد به او بگویید که حد تعیین شده خود را مصرف کرده و اگر غذای او در بشقاب بماند یعنی اسراف نموده است.

در هنگام خرید اسباب بازی یا لباس درباره مفهوم تعداد با کودک خود حرف بزنید. مثلا اگر فرزند شما وارد یک اسباب بازی فروشی شد و همه اسباب بازی ها را برداشت از او بخواهید که فقط یکی را انتخاب کند. یا در هنگام خرید لباس به او بگویید که فقط می تواند دو دست لباس بخرد.  

قناعت فقط مربوط به منابع مالی نیست. شما باید در برنامه های روزانه کودک نیز قوانین را به او گوشزد کنید. مثلا در هنگام تماشای تلویزیون به کودک خود بگویید که فقط می تواند یک ساعت تلویزیون ببیند یا فقط یک برنامه کودک را تماشا کند.

زمانی که فرزند ما در حال نقاشی کردن است از او بخواید از تمام صفحه استفاده کند و برگه های خالی را دور نیندازد.

زمانی که کودک شما در حال خوردن خوراکی است و مقداری از خوراکی او باقی می ماند آن را بسته بندی کنید و به کودک بگویید که خوراکی اش را برای وعده بعدی نگه می دارید. با به کار گرفتن این روش کودک پس انداز کردن را یاد می گیرد.

راهکارهای آموزش قناعت به کودکان

کودکان از سن هفت سالگی به بعد با مفهوم دقیق پول آشنا می شوند. آن ها به تدریج درک می کنند که منابع مالی محدود هستند. به کمک این راهکارها می توانید مفهوم قناعت را به کودک بالای ۷ سال خود آموزش دهید:

۱-تعیین پول تو جیبی

تعیین پول تو جیبی یکی از تکنیک های آموزش قناعت به کودکان است. والدینی که اصلا به فرزند خود پول نمی دهند یا بی حساب و کتاب به او پول پرداخت می کنند هرگز نمی توانند فرزند قانعی تربیت کنند. بهتر است از کلاس اول ابتدایی به فرزند خود پول تو جیبی بدهید. مقدار پول تو جیبی را شما تعیین می کنید فقط حواستان باشد مقدار پولی که تعیین می کنید کمی بیشتر از هزینه های کودک باشد. بخش مازاد پول تو جیبی همان بخشی است که به کودک اجازه می دهد تفریح کند و یا پس انداز کردن را یاد بگیرد.  

روانشناسان اعتقاد دارند پول توجیبی از سن ۷ تا ۹ سالگی باید به صورت هفتگی و پس از آن به صورت ماهانه پرداخت شوند. بچه های کوچک تر توانایی مدیریت پول در زمان طولانی را ندارند و یکجا همه را خرج می کنند. اما بچه های بزرگتر می توانند برای هزینه یک ماه خود برنامه ریزی کنند. در ماه های اول ممکن است فرزند شما کمی دچار چالش شود نگران نباشید و انتظار یادگیری یک شبه نداشته باشید. قناعت به تدریج در ذهن رزند شما جای می گیرد.

۲-خرید محدود

زمانی که فرزند شما با مفهوم پول آشنا شد و توانست اعداد را بخواند می توانید از تکنیک خرید محدود استفاده کنید. بهترین زمان استفاده از این تکنیک ۷ سالگی به بعد است. یک مبلغ معین را برای فرزند خود تعیین کنید. مثلا ۵۰ هزارتومان. سپس او را به فروشگاه ببرید و از او بخواهید تا سقف ۵۰ هزارتومن خرید کند. به وسیله این روش کودک شما یاد می گیرد منابع مالی ای که در اختیار دارد محدود است در نتیجه باید بهترین استفاده را ببرد.

علاوه بر این فرزند شما در تکنیک خرید محدود یاد می گیرد باید قیمت اجناس را در نظر گرفت و ابتدا اجناس ضروری تر را درون سبد خرید قرار داد.  

۳-آموزش تفاوت نیاز و خواسته

تفاوت قائل شدن میان نیاز و خواسته یکی از اصل های مهم اقتصادی است. متاسفانه حتی بسیاری از بزرگسالان درک درستی از این تفاوت ندارند. در نظر نگرفتن تفاوت میان نیاز و خواسته باعث می شود افراد در عین از دست دادن منابع مالی، نتوانند نیاز های خود را به درستی برطرف سازند. اگر فرزند شما بالای ۸ سال سن دارد می توانید درباره این مبحث با او صحبت کنید.  

"نیاز" امری ضروی است که اگر برطرف نشود بقای انسان را به خطر می اندازد. مثلا غذاخوردن و تهیه غذای مناسب یکی از نیاز های انسان است. بلعکس "خواسته" امری ضروری نیست برای همین می توان از آن چشم پوشی کرد یا آن را به تعویق انداخت. مثلا در خرید لوازم التحریر تهیه دفتر یک نیاز است اما تهیه خودکارهای تزئینی یا چند مدل پاک کن خواسته است. منابع مالی ابتدا باید صرف تهیه نیازهای ضروری شود. از مازاد منابع مالی می توان برای تهیه خواسته ها استفاده کرد.

۴-یادداشت هزینه ها

دارن هاردی نویسنده و سخنران موفقیت در کتاب اثر مرکب تعریف می کند که چطور فقط با یادداشت هزینه ها توانسته منابع مالی زیادی را پس انداز کند. در واقع تکنیک نوشتن هزینه ها یک تاکتیک اقتصادی است که همه می توانند از آن استفاده کنند. اگر می خواهید این تکنیک را به فرزند خود بیاموزید و یادداشت هزینه ها را تبدیل به عادت کنید این مراحل را دنبال نمایید.  

یک دفترچه یادداشت برای فرزند خود تهیه کنید و یا یک کاغذ در اتاق او بچسباید.

از او بخواهید هر روز هزینه هایی که انجام می دهد را یادداشت کند. مثلا اگر امروز از بوفه مدرسه خوراکی خریده مبلغ آن را یادداشت کند و مقابل آن چیزی که خریده را بنویسد. (یک شنبه: ۱۰ هزارتومن- کیک)

در پایان هفته یا پایان ماه در کنار فرزندتان بنشینید و هزینه هایی که انجام داده را بررسی کنید.

از او بخواهید به این فکر کند که چه هزینه هایی را می تواند حذف کند یا جایگزین نماید. مثلا می تواند بعضی از روزها به جای خرید از بوفه مدرسه ساندویچ خانگی میل کند.

۵-تشویق به پس انداز

پس از آموزش نحوه صحیح خرج کردن به کودکان می توانید آموزش پس انداز کردن را آغاز کنید. زمانی که مطمئن شدید کودک شما نحوه درست خرج کردن را آموخته پول تو جیبی او را کمی افزایش دهید. از کودک بخواهید مازاد هزینه هایش را پس انداز کند. فرزند خود را به پس انداز کر

دن تشویق کنید. به فرزندتان بگویید اگر مقدار خاصی از پول توجیبی اش را پس انداز کند به او کمک می کنید اسباب بازی مورد علاقه اش را تهیه کند.  

بعد از این که فرهنگ پس انداز کردن در ذهن کودک شما جای گرفت به او توضیح دهید با پس انداز کردن مازاد هزینه هایش می تواند خواسته هایش را براورده کند. گفت و گوی تعاملی نقش مهمی در آموزش به کودکان دارد. در آخر به یاد داشته باشید تشویق کردن بیشتر از تنبیه کردن جواب می دهد.

۶-الگو بودن

حتما شما هم شنیده اید که می گویند بچه ها آینه رفتار بزرگتر ها هستند. این یعنی بچه ها از طریق تقلید بسیاری از چیزها را یاد می گیرند. کودکان از شما الگوبرداری می کنند و سعی می کنند تمام رفتارهای شما را تکرار کنند. بنابراین اگر می خواهید قناعت را به فرزند خود آموزش دهید باید الگوی خوبی در قناعت کردن باشید. اگر شما به دنیال تجملات و مصرف گرایی نباشید، اگر اسراف را در خانه ممنوع کنید نتیجتا فرزند شما نیز قناعت کردن را می آموزد. 

۷-داستان گویی

داستان گویی یک تکنیک فوق العاده برای آموزش به کودکان است. کودکان معمولا شنیدن داستان را دوست دارند. علاوه بر این مطالبی که شما در قالب یک داستان تعریف می کنید تا مدت ها در حافظه کودک باقی خواهد ماند. تحقییقات روانشناسی نشان داده برخی از داستان هایی که در دوران کودکی شنیده می شوند به حیطه ناخودآگاه منتقل می شوند.  

برای به کار بردن از تکنیک داستان گویی باید خلاق باشید. داستان هایی درست کنید که در آن شخصیت اصلی داستان به وسیله قناعت، صرفه جویی و پس انداز مشکلات خودش را حل می کند. به یاد داشته باشید که شخصیت اصلی داستان قهرمان بچه هاست بنابراین بچه ها سعی می کنند مثل قهرمان داستان رفتار کنند. لازم نیست شخصیت اصلی حتما یک انسان باشد شما می توانید داستان حیواناتی را برای فرزند خود تعریف کنید که در بهار به جمع آوری آذوقه می پپردازند تا در زمستان گرسنه نمانند. بدین وسییله کودک اهمیت پس انداز را درک می کند.

تاثیر آموزش قناعت در کودکی

آموزش قناعت یا به زبان دیگر مدیریت مالی یکی از ارکان مهم در آموزش مهارت های زندگی به کودکان است. مطالعات نشان داده کودکانی که در همان سنین کودکی یاد می گیرند چطور باید منابع مالی خود را مدیریت کنند در بزرگسالی نیز مهارت بهتری در خرج کردن پیدا می کنند. اگر زندگی نامه افراد ثروتمند را خوانده باشید حتما به این نکته دست پیدا کرده اید که تقریبا تمام افراد ثروتمند مفاهیم پایه ای اقتصاد را از همان سنین پایین آموخته اند.

برای مثال رابرت کیوساکی نویسنده کتاب پدر پولدار، پدر بی پول در کتاب خود توضیح می دهد که چگونه از سن کم مفاهیمی مانند سرمایه گذاری و پس انداز را آموخته است. بنابراین اگر می خواهید فرزند شما در بزرگسالی ثروتمند شود یا حداقل یاد بگیرد که چطور پول هایش ر مدیریت کند، از سنین کم این آموزش ها را شروع کنید.  

سوالات متداول

۱-چرا بعضی از کودکان از جیب پدر و مادر خود پول برمیدارند یا پول های همکلاسی خود را سرقت می کنند؟

پول برداشتن از جیب والدین به دو دلیل اتفاق می افتد: دریافت نکردن پول توجیبی کافی و یا زیاده خواهی. کودکان از مفهوم دزدی چیزی نمی دانند بنابراین به قصد سرقت از جیب والدین خود پول بر نمی دارند. چیزی که لازم است به کودک خود آموزش دهید این است که به منابع مالی خود قانع باشد و از منابع مالی دیگران استفاده نکند.  

۲-آیا می توان به کمک دوره های آموزشی و کلاس های مربوطه قناعت را به کودکان آموزش داد؟

متاسفانه جای آموزش قناعت در کتاب های درسی کودکان دبستانی خالی است. این کودکان هیچگونه آموزش دقیقی درباره قناعت و عدم اسراف دریافت نمی کنند. علاوه بر این قناعت چیزی نیست که با یک جلسه یا یک ساعت سخنرانی قابل آموزش باشد. قناعت را باید در طول زمان و در روند زندگی اقتصادی به کودک آموزش داد.

۳-در آموزش قناعت به فرزندم چگونه باید رفتار کنم؟

مهارت کلامی شما در آموزش به کودکان بسیار اهمیت دارد. شما باید با زبانی ساده با کودک خود صحبت کنید. با مهربانی از او بخواهید که پول های خود را مدیریت کند. به جای تنبیه از تشویق بهره ببرید و به پیشرفت های کوچک فرزند خود اهمیت دهید. اگر شما هم در راستای این موضوع مسئله ای دارید، می توانید از مشاوران و روانشناسان در این مورد کمک بگیرید.