علت تکرار تصمیم گیری های بد در زندگی چیه؟ + راه حل
مردم هر روز هزاران تصمیم می‌گیرند، تصمیمات بزرگ و کوچک. برخی از این تصمیمات عالی از آب درمی‌آیند، اما این احتمال هم وجود دارد که برخی از آن‌ها نتیجه‌ی بدی داشته باشد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از فرادید؛ وقتی به تصمیمات خودمان در گذشته فکر می‌کنیم، تعجب می‌کنیم چطور شد آن تصمیمات را گرفتیم به ویژه تصمیماتی که نتیجه‌ای جز پشیمانی نداشتند. با اینکه بدیهی‌ست هر از گاهی تصمیمات اشتباه را تکرار کنیم، اما به مرور زمان می‌توان به درک عمیق‌تری از فرایندی که در پس انتخاب‌های گاهاً غیرمنطقی وجود دارد رسید.
به گزارش verywellmind؛ عوامل زیادی در شکل‌گیری انتخاب‌های ضعیف نقش دارند. درک نحوه‌ی کارکرد این فرایند‌ها و اثرگذاری‌شان بر تفکر ما می‌تواند به ما در گرفتنِ تصمیمات بهتر در آینده کمک کند.
در این زمینه بخوانید؛
چگونه بفهمیم که تصمیم درستی گرفته ایم؟
موانع پیشرفت این ۲۲ شماره است و بس!
اگر همیشه مجبورید از آغاز تا پایان هر سناریویِ احتمالی برای هر تصمیمِ احتمالی را بسنجید، احتمالا در یک روز کار زیادی از پیش نمی‌برید. برای اینکه تصمیمات سریع و مقرون‌به‌صرفه بگیرید، مغز شما به تعدادی میانبر‌های شناختی معروف به رهیافت آنی متکی‌ست.
رهیافت آنی چیست؟
این قواعدِ سرانگشتیِ ذهنی به شما اجازه می‌دهد سریع و غالبِ اوقات دقیق قضاوت کنید، اما می‌تواند به تفکرات مبهم و تصمیمات ضعیف نیز منجر شود.
یک نمونه میانبر ذهنی به «سوگیریِ لنگر انداختن» معروف است. افراد در بسیاری از موقعیت‌ها، از یک نقطه‌ی آغاز به عنوان لنگر استفاده می‌کنند که بعدتر برای رسیدن به تخمین نهایی آن را ملاک قرار می‌دهند. برای مثال، اگر در حال خرید خانه هستید و می‌دانید خانه‌های محله‌ی موردنظر معمولاً به طور متوسط ۳۷۵ هزار دلار به فروش می‌رسند، احتمالاً از این رقم برای مذاکره بر سر قیمت خرید خانه‌ای که انتخاب کرده‌اید استفاده می‌کنید.
در یک آزمایشِ کلاسیک توسط دو محقق به نام‌های اِیمِس تِوِرسکی و دَنی‌یِل کان‌مِن، از شرکت‌کنندگان خواسته شد گردونه‌ی شانسی که یک عدد بین ۰ و ۱۰۰ را نمایش میداد بچرخانند. سپس از آن‌ها خواسته شد حدس بزنند چه تعداد کشور آفریقایی متعلق به سازمان ملل است. کسانی که در گردونه‌ی شانس عدد بالایی نصیب‌شان شده بود تخمین می‌زدند کشور‌های آفریقایی زیادی در سازمان ملل وجود دارند، در حالی که برعکس کسانی که عدد پایینی به آن‌ها افتاده بود تعداد این کشور‌ها را بسیار پایین‌تر تخمین زدند.
آگاهی بیشتر از نحوه‌ی تاثیرِ رهیافتِ آنی بر تصمیمات می‌تواند جلوی تصمیم‌گیری‌های بد را بگیرد.
برای مثال، می‌توانید با ارائه‌ی طیف وسیعی از تخمین‌هایِ محتمل با سوگیریِ لنگر انداختن مبارزه کنید؛ بنابراین اگر در حال خرید یک ماشینِ جدید هستید به جای اینکه روی میانگین قیمتِ کلی یک وسیله‌ی نقلیه خاص تمرکز کنید طیفی از قیمت‌های معقول را بسنجید.
مقایسه‌های ضعیف
مقایسه ابزاریست که افراد هنگام تصمیم‌گیری از آن استفاده می‌کنند. از آنجا که می‌دانید هزینه‌ی هر کالا یا خدماتی معمولاً چقدر است می‌توانید برای انتخابِ بهترین قیمت، گزینه‌ها را مقایسه کنید. شما بر اساس نتیجه‌ی مقایسه‌تان با اقلام دیگر ارزش‌گذاری می‌کنید.
اما اگر مقایسه‌های شما ضعیف باشد یا اقلامی که با گزینه‌های خودتان مقایسه می‌کنید برابر یا نمونه‌ی آن‌ها نباشند، چه اتفاقی می‌افتد؟ مثلاً برای پس‌انداز ۲۵ دلار چقدر از مسیرتان دور می‌شوید؟ اگر بتوانید با ۱۵ دقیقه رانندگی خارج از مسیر ۲۵ دلار برای یک کالایِ ۷۵ دلاری پس‌انداز کنید، احتمالاً این کار را می‌کنید. اما اگر بتوانید از یک کالای ۱۰ هزار دلاری ۲۵ دلار پس‌انداز کنید آیا همچنان حاضرید برای پس‌انداز پول از مسیرتان خارج شوید؟ اگرچه مقدار پس‌انداز هر دو مثال یکسان است، در بیشترِ موارد مردم تمایلِ کمتری به رانندگی بیشتر برای پس‌اندازِ پول از کالای گران‌تر دارند.
این نمونه‌ای از مقایسه‌ی اشتباه است. از آنجا که شما مقدار پولِ پس‌انداز شده را با مقدار پولی که باید برای خرید کالا پرداخت شود مقایسه می‌کنید، ۲۵ دلار به نظر پس‌انداز بسیار بیشتری است وقتی با کالای ۷۵ دلاری مقایسه شود تا با کالای ۱۰ هزار دلاری.
مردم هنگام تصمیم‌گیری گزینه‌هایشان را سریع مقایسه می‌کنند. برای اجتناب از تصمیم‌گیری‌های بد، متکی بودن به بررسیِ منطقی و دقیقِ گزینه‌ها گاهی‌اوقات می‌تواند مهمتر از متکی بودن به واکنشِ غریزی و آنیِ خودتان باشد.
سوگیری خوش‌بینی
افراد به طرز شگفت‌انگیزی یک خوش‌بینی ذاتی دارند که می‌تواند مانعِ تصمیم‌گیری‌های خوب شود. تالی شاروتِ محقق در یک مطالعه‌ی بسیار جالب از شرکت‌کنندگان پرسید که بنظر آن‌ها احتمالِ وقوعِ حوادث ناخوشایند از جمله سرقت یا ابتلا به یک بیماری لاعلاج چقدر است. پس از اینکه آن‌ها پیش‌بینی‌هایشان را گفتند، محققان احتمالات واقعی را اعلام کردند.
وقتی به افراد گفته شود خطر وقوع یک اتفاق بد کمتر از حد انتظارست، آن‌ها تمایل پیدا می‌کنند پیش‌بینی‌هایشان را با اطلاعات جدیدِ به دست آمده منطبق کنند، اما وقتی بفهمند خطر وقوع یک اتفاق بد بسیار بیشتر از پیش‌بینی آنهاست، معمولاً اطلاعات جدید را نادیده می‌گیرند.
برای مثال، اگر فردی پیش‌بینی کند احتمالِ مُردن از سیگار کشیدن فقط ۵ درصد است، اما بعداً به او بگویند خطر واقعی مردن نزدیک ۲۵ درصد است، او احتمالاً اطلاعات جدید را نادیده گرفته و به تخمین اولیه‌ی خودش پایبند می‌ماند.
بخشی از این دیدگاهِ بیش از حد خوش‌بینانه ریشه در تمایل طبیعی ما به این باور دارد که اتفاقات بد برای دیگران می‌افتد نه ما. وقتی افراد درباره‌ی اتفاقات غم‌انگیز یا ناخوشایندی که بر سر فرد دیگری آمده می‌شنوند معمولاً به دنبال کاری هستند که آن فرد انجام داده و سبب بروز آن اتفاق ناخوشایند شده است. این گرایش به سرزنشِ قربانیان آن‌ها را از پذیرش این واقعیت که خودشان هم به اندازه‌ی دیگران در معرض اتفاقات بد هستند مصون می‌دارد.
شاروت به این گرایش به عنوان سوگیری خوش‌بینی یا تمایل ما به غلو کردن درباره‌ی احتمالِ تجربه‌ی اتفاقات خوب و دست کم گرفتنِ احتمالِ تجربه‌ی اتفاقات بد اشاره می‌کند. به عقیده‌ی او مسئله لزوماً این نیست که باور کنیم اوضاع بطرز جادویی طبق انتظار ما به وقوع خواهد پیوست، بلکه موضوع اعتمادِ بیش از حد به توانایی‌های خودمان در سبب‌ساز شدنِ اتفاقات خوب است.
چنانچه شما بیش از حد نسبت به توانای‌هایتان و آینده خوش‌بین باشید، بیشتر احتمال دارد که باور کنید بهترین تصمیم‌ها را می‌گیرید. کارشناسان هشدار می‌دهند سیگار کشیدن، بی‌تحرکی یا مصرف بیش از حد شکر می‌تواند سبب مرگ افراد شود، اما سوگیریِ خوش‌بینانه سبب می‌شود افراد باور کنند مرگ اتفاقِ بدیست که فقط برای دیگران می‌افتد نه خودشان.
عوامل مهم در تصمیم‌گیری‌های بد
عوامل متعددی منجر به تصمیمات ضعیف می‌شوند که بخشی از آن‌ها را در ادامه می‌خوانید:
تفکر خودکار: مردم گاهی‌اوقات بدون فکر درگیر انجام برخی کار‌ها می‌شوند، به ویژه زمانی که آن کار‌ها را به صورت روزانه انجام می‌دهند. این تفکر خودکار شاید صرفه‌جویی در وقت و منابع شناختی باشد، اما گاهی‌اوقات می‌تواند منجر به تصمیمات ضعیف شود.
- سوگیری‌های شناختی: مردم مستعد خطا‌های شناختیِ سیستماتیکی هستند که نحوه‌ی پردازش و تفسیر اطلاعاتی را که دارند تحت تاثیر قرار می‌دهد. چنین سوگیری‌هایی بر نوع قضاوت‌ها و تصمیمات فرد هم اثرگذار است.
- تفاوت‌های فردی: عواملی از قبیل سن و موقعیت اقتصادی-اجتماعی هم می‌تواند بر انتخاب افراد اثر بگذارد. تصمیمات جوانان و سالمندان بنا به دلایل مختلف متفاوت از هم است و گزینه‌های پیش رویِ افراد معمولاً به منابع مالی که دارند بستگی دارد.
- تجربیات گذشته: انتخاب‌های افراد بسیار متاثر از تجربیات گذشته‌شان است. در موارد بسیاری، مبنای انتخاب‌های افراد بر اساس تجربه‌ایست که در گذشته نتیجه‌ی خوبی داشته است.
- چندکاره‌گی: دست و پا زدن برای انجام همزمان چند کار هزینه‌های شناختی دارد و احتمالِ تصمیم‌گیری‌های ضعیف را بالا می‌برد.
- خستگی: تصمیمات زیادی که افراد روزانه می‌گیرند می‌تواند عواقب بدی داشته باشد و استرسی ایجاد کند که منجر به خستگی شود. این خستگی می‌تواند مردم را وادار به تصمیم‌گیری‌های تصادفی (بدون فکر) کند یا کاری کند آن‌ها تصمیم‌گیری را به دیگران واگذار کنند.
چگونه تصمیمات بهتری بگیریم
در حالی که حذف عللِ تصمیم‌گیری‌های بد دشوار است، گام‌هایی وجود دارد که با برداشتن آن‌ها می‌توانید تصمیمات بهتری بگیرید:
- اولویت دادن به تصمیمات مهم: این گام جلوی تصمیم‌گیری‌های ناشی از خستگی را می‌گیرد و به شما اطمینان می‌دهد که از منابع شناختی ضروری برای گرفتن بهترین انتخاب‌ها برخوردارید.
- از بین بردن عوامل حواس‌پرتی: اگر ناچار باشید به مسائل مختلفی توجه کنید، به احتمال زیاد برای تمرکز روی اطلاعات و انتخاب‌های موجود، زمان، انرژی و توجه کافی نخواهید داشت.
- در نظر گرفتن تمام گزینه‌ها: شاید تمرکز محض روی واضح‌ترین انتخاب صرفه‌جویی در وقت به نظر برسد، اما سنجیدن همه‌ی گزینه‌ها در رسیدن به انتخاب بهتر موثر است.
- استراحت و بازگشت دوباره: دستپاچگی به ویژه هنگام تصمیم‌گیری‌های پیچیده یا مهم طبیعی‌ست. استراحت کنید و به خودتان مقداری زمان بدهید تا با نگاه تازه‌تری بازگردید.
- سوال پرسیدن: صحبت کردن با دیگران می‌تواند راه بسیار خوبی برای آشنایی با دیدگاه‌های مختلف درباره‌ی موقعیت باشد.
غیرممکن است همیشه بتوانیم تصمیمات بی‌عیب‌ونقص بگیریم با این حال استراتژی‌هایی وجود دارد که با کمک آن‌ها می‌توانیم تصمیم‌گیری‌های بد را به حداقل برسانیم. آگاهی یافتن از برخی از عوامل زیادی که منجر به تصمیم‌گیری‌های بد می‌شوند یکی از بهترین راه‌ها برای گرفتن تصمیمات بهتر است.
