حسادت با انسان چه می کند؟ / علت حسادت چیست؟
تقریبا تمام افراد در طول زندگی خود حسادت را تجربه کرده و یا خود در معرض آن قرار گرفته‌اند. برخی افراد به جای پرورش توانایی‌های خود، مدام زندگی دیگران را جست‌وجو می‌کنند تا ببینند آن‌ها چه نتایجی به دست آورده‌اند.
چرا حسادت می کنم و با حسادتم چه کنم؟
به گزارش اقتصاد آنلاین، گاهی اوقات احساس حسادت آنقدر شدت می‌گیرد که می‌تواند به فرد و اطرافیانش صدمه بزند. درک ناپایداری خوشی‌ها و ناخوشی‌ها، داشتن نگاه واقع بینانه به زندگی، احساس همدلی و توانایی عشق ورزیدن به انسان‌ها، ظرفیت روانی، ما را برای توانایی شاد زیستن با دیگران و عدم حسد ورزی به آنان افزایش می‌دهد. آگاهی از علل روانشناختی و پیامدهای حسد ورزی به شما کمک میکند تا توانایی کنترل احساسات را در خود تقویت کنید. پیشنهاد می‌کنیم مقاله احساسات را مطالعه کنید.
تعریف حسادت
حسادت واکنشی هیجانی است و زمانی به وجود می‌آید که شخص احساس کند آنچه دارد کمتر از چیزی است که باید داشته باشد. حسادت با طیف وسیعی از احساسات (رنج، خشم، اندوه...)، افکار (عیب جویی، مقایسه و ترحم به خود و ...) و رفتار‌ها (رفتارهای پرخاشگرانه و خشونت آمیز ) همراه است. در واقع حسادت از عزت نفس پایین فرد ناشی می‌شود که باعث می‌شود خود را با دیگران مقایسه میکند. حسادت احساسی است که بیش از همه خود شخص را آزار می‌دهد.
فردی که حسودی میکند مدام درون خود احساس ناآرامی و خشم میکند شاید سعی کند آن را نشان ندهد ولی نگاه و رفتارش همه چیز را بروز می‌دهد. اثرات حسادت بر زندگی فرد و دیگران می‌تواند جدی و خطرناک شود. شخص حسود کسی است که از وجود امتیاز، شادکامی، موفقیت و پیشرفت دیگران در حیطه‌های مالی، تحصیلی، زناشویی، شغلی و دیگر ابعاد زندگی ناراضی است. شخص حسود دوست ندارد که دیگری از نعمت یا آسایش برخوردار باشد در واقع به شادی و موفقیت دیگران حسادت میکند.
تاثیر حسادت در زندگی
معمولا فرد حسود فکر میکند که حق او ضایع شده یا کمتر از دیگری به آنچه لایق خود می‌داند رسیده است. در هر صورت فرد حسود احساس رنج و شکست خواهد کرد که ممکن است به یک رفتار خشونت آمیز تبدیل شود. او هر کاری که لازم باشد انجام می‌دهد تا طرف مقابل از امکانات بهتری که دارد لذت نبرد. این حسادت ممکن است به تدریج از کنترل فرد خارج شود و به افسردگی او منجر شود. این افراد معمولا محبوب دیگران نیستند و به روابط شخصی خود نیز لطمه می‌زنند.
فرد حسود برای آن که زندگی بهتری داشته باشد دائم آن را در دیگران جست و جو میکند، حال آن که خود او باید برای زندگی‌اش تصمیم‌گیری کرده و اهدافش را مشخص کند. حسادت فرآیند هدف‌گذاری مناسب و برنامه‌ریزی را مختل میکند. مطالعه مقاله هدف گذاری برای سال جدید در این زمینه می‌تواند مفید باشد.
دلیل بروز حسادت
حسادت ژنتیکی نیست و هیچ دلیل بیولوژیکی ندارد. بلکه به مرور زمان و در اثر یادگیری و تجاربی که فرد حسود در زندگی به دست می‌آورد شکل می‌گیرد. ممکن است این افراد در محیطی بزرگ شده باشند که انجام خواسته‌های والدین و دیگران مهم‌تر از خواسته‌ها و علایق خودشان بوده است در واقع هیچ فرصتی نداشتند که به دنبال علایق و خواسته‌های خودشان بروند. همچنین خانواده‌ای که مدام در حال مقایسه کردن خود، زندگی و فرزندانشان با دیگران هستند، به احتمال زیاد کودکانی تربیت می‌کنند که همواره خود را با دیگران مقایسه می‌کنند.
والدین می‌توانند با در نظر گرفتن روش‌های مناسب تربیت فرزند از ایجاد احساس‌های منفی در وجود آن‌ها جلوگیری کنند. به سبب تفاوت در ویژگی‌های شخصیتی کودکان مختلف، لازم است روش‌های تربیتی متفاوت و مخصوصی نیز برای هر کدام از آن‌ها در نظر گرفته شود به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم از مشاوره کودک کمک بگیرید. در ادامه برخی دیگر از علل ریشه‌ای حسادت را شرح داده‌ایم:
احساس ناامنی منجر به بروز حسادت می‌شود
حسادت با احساس طرد شدگی و تهدید شدن ارتباط مستقیمی دارد. افرادی که احساس ناامنی عمیقی درون خود دارند، بیشتر در دام حسادت می‌افتند. این حس ناامنی از دوران کودکی و با توجه به محیطی که فرد در آن رشد میکند، ریشه می‌زند و حسادت را به بار می‌آورد؛ احساسی که تا بزرگسالی همراه فرد باقی می‌ماند. بنابراین بهتر است در ابتدا این احساس ناامنی و عدم اعتماد را در خود ریشه کن کنید.
حسادت ناشی از احساس ترس است
حسادت از احساس ترس نشأت می‌گیرد، زمانی که احساس خطر می‌کنید یا از عامل آن فرار می‌کنید و یا به مبارزه می‌پردازید. این مبارزه گاه به شکل حسادت ورزیدن و خالی کردن زیر پای دیگران خود را نشان می‌دهد. افراد حسود می‌ترسند دیگران نسبت به آنان برتری داشته‌باشند و دیگر نتوانند پیش دیگران محبوبیت داشته‌باشند به هین دلیل سعی در تخریب برتری دیگران می‌کنند.
احساس بی‌ارزشی و عدم اعتماد به نفس
مهم‌ترین محرک احساس حسادت در افراد، به خطر افتادن حس ارزشمندی آن‌ها است. زمانی که احساس بی‌ارزشی می‌کنید، حسادت درون شما شعله‌ور می‌شود. فکر می‌کنید با چیزهایی که دیگران دارند، تبدیل به فردی موفق، ارزشمند و دوست‌داشتنی می‌شوید. انسان ذاتا به سمت خوب بودن و برتری تمایل دارد؛ تفکرات اولیه و ناپخته در آدمی او را وادار می‌سازد تا برای از بین بردن حس بی‌ارزشی، دست به هر کاری بزند. به همین دلیل ممکن است تظاهر کند، دروغ بگوید، دورویی کند، دیگران را فریب بدهد، آن‌ها را طرد کند و یا برایشان دردسر درست کند؛ تمام این موارد محصولات حسادت به شمار می‌روند که ریشه در همان احساس بی‌ارزشی و عدم اعتماد به نفس دارند. به همین دلیل یکی از درمان‌های حسادت این است که خود را دوست بدارید و قبول کنید شما هم ارزشمند هستید.
پیامدهای حسادت | مشکلاتی که حسادت به بار می‌آورد
حسادت موجب آسیب‌های بدنی و روانی زیادی در فرد می‌شود. در واقع اولین ضربه به خود فرد حسود وارد می‌شود. چرا که شخص اسیر غم و اندوه زیادی شده و اعتماد به نفسش کاهش پیدا میکند. تداوم احساس غمگینی فرد را مستعد ابتلا به اختلالات اضطرابی میکند. همچنین در درازمدت ممکن است به حس تنفر و بیزاری از خود برسد و منزوی شود. تبعات منفی حسادت به حدی است که تمامی ابعاد زندگی فرد را دربر می‌گیرد و کاملا در زندگی اجتماعی او قابل مشاهده است.
بروز مشکلات در زندگی اجتماعی: افراد برای تخلیه حس حسادت سعی می‌کنند قدرت خود را به دیگران نشان دهند، با دیگران بی‌احترامی می‌کنند و یا مدام در مورد آن‌ها بدگویی می‌کنند. این موارد زندگی اجتماعی و روابط آن‌ها را با مشکلات فراوانی رو به رو میکند. ممکن است موقعیت شغلیتان نیز به خطر بیوفتد.
بیماری: همانطور که گفتیم حسادت در دراز مدت باعث بروز اختلالات اضطرابی و استرس زیاد می‌شود و به دنبال آن بیماری‌های قلبی، دیابت، سر درد، چاقی، پیری و مرگ زودرس را به دنبال دارد.
طرد شدن و تنها شدن: زمانی که دیگران متوجه خصلت حسود بودن شما می‌شوند، حتی اگر در ظاهر هم نشان ندهند شما را طرد می‌کنند و هرگز همراه و نگران شما نخواهند بود.
حس حقارت: حسادت، روابط شما را تخریب میکند، عزت نفستان را می‌گیرد و زمانی که با این واقعیت مواجه می‌شوید که کسی را در کنار خود ندارید احساس حقارت می‌کنید. این احساس حقارت زمانی که متوجه می‌شوید برای ارضای حس حسادت خود چه کارهای ناخوشایندی کرده‌اید، بیشتر می‌شود.
آیا حسادت همیشه مضر است؟
حسادت همیشه بد نیست. گاه به صورت علامتی هشدار دهنده در روابط عاطفی عمل میکند. مثلا به شما می‌گوید که رابطه عاطفیتان در خطر است و باید برای بهبود آن بیشتر تلاش کنید؛ و یا به شما این پیام را می‌دهد که از تمام توانایی‌های خود استفاده نمی‌کنید و باید برای بهتر شدن خود را رشد دهید. در واقع حسادت برای آگاه‌سازی به افراد کمک میکند و در مراحل اولیه مفید است اما در صورتی که ادامه یابد، دست و پا گیر می‌شود و بر مشکلات می‌افزاید.
نشانه های حسادت در فرد
حسادت علاوه بر آثار جسمی و روانی که برای فرد دارد، می‌تواند آثار اجتماعی نیز به دنبال داشته باشد که در ادامه بررسی خواهیم کرد:
- احساس غم، اندوه و ناراحتی شدید
- غیبت و عیب جویی از دیگران و پرخاشگری
- دشمنی، عداوت و کارشکنی در کارهای دیگران
- کنجکاوی زیاد در مورد زندگی دیگران
- عدم تمرکز روی اهداف و مسیر زندگی خود
- نابسامانی‌های اجتماعی، قتل‌ها و جنایت‌ها
- عقب ماندگی در سطح اجتماعی یا سیاسی
با فرد حسود چه کنیم؟
کنار آمدن با یک آدم حسود، مشکل است مخصوصا اگر نقش پررنگی در زندگی شما داشته باشند. اگر این فرد رفتاری انجام داده که باعث رنجش و ناراحتی شما شده است با او در میان بگذارید. البته شما باید در مورد رفتارهایی که می‌بینید حرف بزنید نه آن چیزی که فکر می‌کنید انگیزه او بوده است. وقتی در مورد رفتار فرد حسود صحبت می‌کنید از برچسب زدن یا محکوم کردن او بپرهیزید. توضیح دهید رفتارهایش چه تاثیری روی شما گذاشته است. در صورتی که درباره رفتار او صحبت کنید کمتر احساس دلخوری خواهد کرد.
حسادت باعث می‌شود افراد در مورد خودشان تصورات منفی داشته باشند. در واکنش به افکار منفی آن‌ها تدافعی عمل نکنید. می‌توانید با اشاره به برخی از ویژگی‌ها و توانایی‌های منحصر به فرد او، شدت این قضاوت منفی فرد را کاهش دهید تا بتواند دید مثبت تری به خودش داشته باشد.
اگر متوجه شدید که فرد حسود فقط نکات خوب زندگی شما را می‌بیند و توجهی به چیزهای منفی زندگی شما ندارد؛ می‌توانید به گونه ای با او صحبت کنید که آگاه شود درک پیچیدگی زندگی دیگران کار مشکلی است و چیزهای زیادی در زندگی هر فرد وجود دارد که دیگران لزوما از آن‌ها آگاه نیستند شاید نتوانید دیدگاه یک فرد حسود را تغییر دهید اما می‌توانید چالش‌ها و اشکالات زندگی خود را با او در میان بگذارید. تشخیص دهید چه زمانی باید از آدم حسود فاصله بگیرید هنگامی که فهمیدید چه چیزی باعث حسادت فرد می‌شود اگر برایتان مقدور است شرایط را به گونه ای تغییر دهید که کمتر در مواجهه با آن موضوع خاص قرار بگیرید. مقاله برخورد با افراد حسود در این زمینه می‌تواند مفید باشد.
راهکار هایی برای رفع حس حسادت
برای آن که حس حسادت را از خود دور کنید می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده نمایید:
1. تقویت اعتماد به نفس
یک قدم مهم برای دور شدن از حسادت یافتن راهی برای افزایش اعتماد به نفس است. روی نقاط قوت خود تمرکز کنید. به موفقت‌هایی که تاکنون به دست آوردید توجه کنید و سعی کنید با انگیزه بیشتر آن‌ها را تکرار کنید. در حقیقت وقتی اعتماد به نفستان پایین است به توانایی‌های خود باور ندارید و توانایی و امکانات خود را دست کم می‌گیرید و این باعث می‌شود به دیگران حسادت کنید. اگرخودتان را فردی توانا بدانید، به موقعیت و دستاوردهای دیگران حسادت نمی‌کنید.
2. رسیدن به خودشناسی
سعی کنید ابتدا به خودشناسی برسید. نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنید. اولویت‌ها و ارزش‌های خود را مشخص کنید و مطابق با آن چهارچوب زندگی خود را تعیین کنید. به خودتان ایمان داشته باشید و بدانید با سعی و کوشش می‌توانید به خواسته‌های خود برسید پس دلیلی ندارد به دیگران حسادت کنید. در راه رسیدن به خواسته‌های معقول خود تلاش کنید. به جای تمرکز روی نتایج زندگی بقیه سعی کنید روی مسیر و هدف زندگی خود تمرکز کنید. فرد حسود آگاهی کمی از خود و توانایی‌هایش دارد به همین دلیل ممکن است خود را باگروهی مقایسه کند که به طبقه اجتماعی دیگری تعلق دارند و با ارزش‌های متفاوتی زندگی می‌کنند.
3. مقایسه ممنوع
خوشبختی واژه‌ای است که خیلی از ما برای داشتن آن به دیگران حسادت می‌کنیم اما باید توجه داشته باشیم که همین حسادت مانع از خوشبحتی ماست. خوشبختی یعنی پذیرش خود همان گونه ای که هستیم و از توانایی‌ها و موقعیت‌هایی که در زندگی به دست می‌آوریم راضی باشیم. معمولا وقتی فرد احساس میکند که کفایت لازم را ندارد، نسبت به دیگران حسادت میکند. در واقع شما با مقایسه دیگران با خود روی زندگی آن‌ها تمرکز کرده اید و خواهان چیزی هستید که کمبود آن را در زندگی خود احساس می‌کنید. با کنار گذاشتن قضاوت شدید در مورد خود، دیگر تمایل زیادی برای مقایسۀ شرایط خود با شرایط دیگران نخواهید داشت.
4. پذیرش عدم وجود کمال مطلق
توجه داشته باشید که زندگی کامل و بی نقص وجود ندارد. اگر کسی دارای امکانات یا موقعیتی است که شما ندارید در عوض شما نیز ممکن است امتیازاتی داشته باشید که دیگران ندارند. همه ما نقاط قوت و ضعفی داریم که باید به آن‌ها توجه داشته باشیم. هر یک از ما موقعیت خانوادگی، مالی، شغلی و تحصیلی ویژه ای داریم که در مقایسه با دیگران در موقعیتی بالاتر یا پایین‌تر قرار می‌گیرد که باید به این عوامل نگرش کلی داشته باشیم.
5. نگاه واقع بینانه به موقعیت دیگران
ممکن است تصور کنید که دیگران بدون زحمت و بدون هیج دغدغه ای به موقعیت فعلی خود رسیده‌اند ولی به این نکته توجه داشته باشید که افراد در ازای به دست آوردن موقعیت خود ممکن است چیزهایی را از دست داده یاشند. به عنوان مثال فرد ثروتمندی که بیشتر زمان خود را به کسب درآمد مشغول است از گذراندن زمان با خانواده و آرامشی که به دنبال آن می‌آید محروم می‌باشد. در واقع هر فرد براساس اولویت‌های خود بهایی برای رسیدن به این اهداف می‌پردازد.
6. به نیازهای واقعی خودتان متعهد شوید نه نیازهای دیگران
هر انسانی منحصر به فرد است و خواسته‌ها و آرزوهای متعلق به خود را دارد. سعی کنید تعریف خاص خودتان را از موفقیت داشته باشید. حسادت افراد را به انجام کارهایی وادار میکند که شاید نیاز و خواسته واقعی خودشان نباشد. به عنوان مثال؛ برای انتخاب رشته تحصیلی و شغل خود به دنبال علایق خود باشید نه اینکه خودتان را با افراد فامیل مقایسه کنید و بخواهید راهی را بروید که آن‌ها رفته‌اند. موقعیت خود را با همه جزئیات خوب و بدش در نظر بگیرید؛ پس از ارزیابی، هدفی دست یافتنی که به آن علاقه دارید را انتخاب کنید و برای رسیدن به آن برنامه ریزی کنید.
7. شکر گذار باشید
قدر نعمت‌های خود را بدانید. اگر در زندگی چیزی را به دست نیاورده اید شاید به اندازه کافی تلاش نکرده اید. تمام چیزهای خوبی را که در زندگی دارید در ذهن خود مرور کنید و به خاطر تمام این نعمت‌ها شاکر باشید. شاید خیلی از چیزهایی که برای شما پیش پا افتاده باشد همان چیزهایی باشند که دیگران در حسرت آن هستند. به آن چه در زندگی دارید توجه کنید و برای آن‌ها اهمیت و ارزش قائل شوید. چیزهایی نظیر سلامتی، ایمان، خانواده خوب و سالم، تحصیلات مناسب، دوستان خوب، شغل مناسب، همکار خوب و حداقل امکانات زندگی هر کدام عاملی برای رضایت از زندگی می‌توانند باشند. پیشنهاد می‌کنیم مقاله شغل مناسب را مطالعه کنید.
8. بازنگری در آرمان ها
ریشه حسادت می‌تواند در نارضایتی از شرایط یا وضعیت موجود باشد. ممکن است ایده‌آل‌هایی در ذهن خود داشته باشید که چون به آن‌ها نمی‌رسید به افراد دیگر حسادت می‌کنید. ولی آن چه اهمیت دارد این است که این ایده آل‌ها چقدر با واقعیت زندگی شما مطابقت دارند. آرمان‌های خود را دوباره بررسی کنید و براساس خودشناسی و آگاهی از شرایط خود، اهداف تازه‌ای برای خود انتخاب کنید که با توجه به شرایط شما دور از دسترس نباشند. سعی کنید نقطه ای بین ایده آل و واقعیت پیدا کنید و در زندگی خود توازن ایجاد کنید یا اهداف خود را به اهداف کوچکتر و ساده‌تر تقسیم کنید و مرحله به مرحله این روند را طی کنید.
9. توجه به تاثیرات منفی حسادت
به تأثیراتی که حسادت می‌تواند بر روی زندگی شما و دیگران بگذارد توجه کنید؛ آیا نتیجه مثبت یا اثر خوبی به همراه خواهد داشت؟ حسادت احساس بدی در شما ایجاد خواهد کرد و باعث هدر رفتن وقت و انرژی شما می‌شود در نتیجه شما را از مسیر اهدافتان دور میکند علاوه بر این بر روابط شخصی و حرفه ای شما تاثیر منفی می‌گذارد.
10. دلیل حسادت را بشناسید
شناختن دلیل حسادت می‌تواند به شما در راه رسیدن به خودشناسی کمک کند. ما معمولا به چیزهایی حسادت می‌کنیم که کمبود آن را در زندگی خود احساس می‌کنیم یا به داشتن آن‌ها علاقه داریم. پس می‌تواند انگیزه ای در ما ایجاد کند که روی هدف‌های خود متمرکز شویم و برای رسیدن به آن‌ها تلاش کنیم. مسلما حسادت کردن به تنهایی هیج ثمره ای نخواهد داشت ولی وقتی دلیل حسادت خود را بدانید می‌توانید به شکلی سازنده با آن برخورد کنید. در حقیقت از حس حسادت، برای تعیین اهدافی واقع‌گرایانه و دست‌یافتنی کمک می‌گیرید تا احساسات منفی خود را رها کنید.
11. قدرت پذیرش
باید بدانید در زندگی خود چه چیزهایی را می‌توانید تغییر دهید و چه عواملی از کنترل شما خارج است. پذیرش شرایطی که تغییر آن ممکن نیست به شما کمک میکند که در انرژی و زمان خود صرفه جویی کنید. در واقع شما در زندگی زمان محدودی دارید و نباید آن را برای امور غیرقابل تغییر هدر دهید.
12. نوشتن احساسات به شما در مقابله با حسادت کمک میکند
نوشتن یکی از راه‌های بیان احساست و مقابله با احساسات و افکار منفی است. نوشتن در مورد حسادت و منشأ حسادت به شما کمک میکند با احساس خود رو به رو شوید و آسیب‌زا بودن آن را درک کنید. دلیل حسادت خود را بنویسید؛ بنویسید که چه چیزهایی آزارتان می‌دهد. سعی کنید جزئیات را نیز در نوشته‌های خود وارد کنید. مثلا بنویسید از این که دوستتان ماشین گران قیمتی خریده چه احساسی دارید. دوست داشتید در آن لحظه به او چه بگویید. زمانی که دوباره در مورد این موضوع فکر می‌کنید، احساستان چه تغییری کرده. نوشتن به شما کمک میکند با احساسات خود مواجه شوید و برای مقابله با آن‌ها راه حل بهتری پیدا کنید.
13. در مورد احساس خود با دیگران صحبت کنید
صحبت کردن با یک فرد مورد اعتماد و صمیمی یکی از راه‌های تخلیه احساسات است. می‌توانید در این مورد این احساس از او راهنمایی بگیرید. با فردی صحبت کنید که به شما اهمیت می‌دهد و شما را دوست دارد. البته توجه داشته‌باشید فردی که با او صحبت می‌کنید رابطه نزدیکی با فردی که نسبت به او حسودی می‌کنید نداشته‌باشد. حسادت در زندگی روزانه افراد اختلال ایجاد میکند و مانع رشد و پیشرفت و شادی در زندگی می‌شود. گاه افراد در مورد خصلت حسود بودن خود به پذیرش می‌رسند اما نمی‌توانید با آن مقابله کنند. درک حسادت و ریشه‌های آن بدون دریافت کمک از افراد متخصص می‌تواند بسیار دشوار باشد. مشاوره روانشناسی به شما کمک میکند به مرور زمان و با راهکارهای عملی، اعتماد به نفس خود را افزایش داده و حسادت را کنار بگذارید.
