چند توصیه مهم به دانش آموزان

شبنم طلوعی، اظهار کرد: توصیه می‌شود دانش آموزان در روز امتحان و ساعاتی پیش از شروع امتحان با همکلاسی‌هایی که آنها را دچار تشویش و نگرانی می‌کنند صحبت نکند. اگر احساس می‌کنند تا شروع امتحان دچار اضطراب می‌شوند می‌توانند شعر دلخواه را با خود زمزمه کنند.

این روانشناس با بیان اینکه اضطراب می‌تواند سه عامل فردی، خانوادگی و مدرسه‌ای داشته باشد، ادامه داد: انتظار بیش از توان خود، ضعف اعتماد به نفس، کم انگیزگی برای موفقیت، تفکرات منفی نسبت به توانایی‌های خود، احساس رقابت بیش از اندازه، عدم آمادگی و برنامه ریزی لازم برای امتحان و عدم تمرکز برای درس خواندن از جمله عوامل فردی ایجاد کننده اضطراب است.

به گفته وی سخت گیری‌های بیش از اندازه خانواده‌ها،عدم تشویق و حمایت از دانش آموزان، اختلافات خانوادگی در روز امتحان، ایجاد رقابت‌های بی‌منطق میان فرزندان خانواده و تهدیدهای والدین برای کسب نمره کامل در امتحان نیز از جمله عوامل خانوادگی ایجاد کننده اضطراب در دانش آموزان است.

طلوعی افزود: از سوی دیگر با توجه به حضوری بودن امتحانات نهایی، عواملی نظیر محیط نامناسب برای امتحان دادن دانش آموزان، نامناسب بودن صندلی امتحان، عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی و ... می‌تواند منجر به ایجاد اضطراب شود. همچنین انتظارات بالای آموزگاران از دانش آموزان، نوع سوالات امتحانی، ایجاد رقابت‌های ناسالم میان دانش آموزان و توجیه نکردن آنها درباره نحوه طرح سوالات از دیگر عوامل مدرسه‌ای ایجاد اضطراب دانش آموزان است.

این روانشناس با بیان اینکه یادگیری مفاهیم و محورهای اصلی درسی می‌تواند به کاهش اضطراب کمک کند، تصریح کرد: تنظیم صحیح وقت برای خواندن و تمرین کردن دروس، بسیار مهم است. دانش آموزان باید در ایام امتحانات از هدر دادن وقت، تنبلی و خیال پردازی بپرهیزند. مطالعه زیاد و جنبی درباره موضوعات درسی منجر به افزایش اعتماد به نفس آنها می‌شود. البته باید درنظر داشت که اعتماد به نفس از طریق مطالعه مستمر در طول سال تحصیلی و نه پرخوانی‌های شب امتحان تقویت می‌شود.

وی به بیان عوامل موثر در کاهش اضطراب امتحان پرداخت و گفت: دانش آموزان باید به گونه‌ای مطالعه کرده باشند که بتوانند به راحتی مطالب مطالعه شده را به یاد آورند. از سوی دیگر محیطی که دانش آموز آنجا مشغول مطالعه می‌شود تاثیر زیادی بر آموختن وی دارد. والدین باید محرک‌های اطراف فرزندان نظیر صدا، فضا و راحتی اتاق و وسایل مورد نیاز را با توجه به موقعیت، کنترل کنند.

این روانشناس درباره نحوه امتحان دادن نیز توصیه کرد: توصیه می‌شود دانش آموزان پیش از پاسخ دادن اندکی صبر کنند و کلیه سوالات را مرور کنند.ابتدا برای نوشتن پاسخ‌ها، نکات مهم را یادداشت کنند و برای پاسخ‌های چند گزینه‌ای تمامی گزینه‌ها را با دقت کافی بخوانند. دائما از سوالی به سوال دیگر گذر نکنند، ساعتی همراه داشته باشند و متوجه گذر زمان باشند. اگر هنگام امتحان دچار اضطراب شدند از روشهای کاهش اضطراب نظیر بستن چشم ها، تنفس آرام و رها کردن نفس به آرامی و یا تکرار جملات دلگرم کننده و ...  استفاده کنند. 

وی معتقد است که دانش آموزان نباید اجازه دهند ترس آنها را فرا گیرد، باید مصمم و جدی تفکرات مثبت را جایگزین تفکرات منفی کنند.

وی همچنین به والدین توصیه کرد: به فرزندان خود اجازه دهید اهدافشان را خود انتخاب کنند. داشتن اهدافی که خواست خود دانش آموز است منجر به پویایی، انگیزه و حرکت برای دست یابی به آنها می‌شود. ابتدا لازم است اهداف را بر روی کاغذ یادداشت کرده و آنها را در اتاق خود نگه دارند. خواندن هر روزه این اهداف انگیزه دست یابی و حرکت و تلاش آنها را افزایش می‌دهد. نکته مهم این است که اهداف باید قابل دسترس و نه بسیار راحت باشند.

طلوعی درباره نحوه صحیح مطالعه نیز تصریح کرد: برای اینکه افراد اطلاعات تازه‌ای را بیاموزند و به ذهن بسپارند باید تا دو روز پس از اولین مطالعه، اطلاعات را مرور کنند. بنابراین تکرار اطلاعات در بازه‌های طولانی مدت‌تر نظیر چند روز تا یک هفته پس از اولین مطالعه بجای مطالعه چند باره و پشت سر هم می‌تواند سیگنال‌های قدرتمندتری به مغز بفرستد و اطلاعات جدید را به مغز یادآوری کند.

وی همچنین این را هم گفت که یادگیری "توزیعی" از جمله تکنیک‌های مهم مطالعه است که آن را به آب دادن گل‌های باغچه تشبیه کرده‌اند؛ به طوری که می‌توان باغچه را یک بار در هفته و به مدت ۹۰ دقیقه و یا سه بار در هفته و هر بار ۳۰ دقیقه آبیاری کرد.

این روانشناس تصریح کرد: اگر دانش آموزان تکنیک یاد شده را به کار گیرند خواهند دید که توزیع دفعات آبیاری باغچه در طول هفته منجر به سرسبزی باغچه می‌شود. هرچند این نکته حائز اهمیت است که انتخاب نوع و روش مطالعه در دانش آموزان مختلف با توجه به متفاوت بودن نوع یادگیری آنها، متفاوت است.