تراژدی طلای کثیف
سابقه بازیافت صنعتی در کشور به شش دهه قبل باز می گردد، اما در این شش دهه کمترین بهره را از طلای کثیف برده‌ایم و تولید زباله‌ها که می‌تواند در چرخه اقتصاد نقش مهمی را ایفا کند، به تهدید جدی محیط زیست کشور مبدل شده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، آمار‌ها حکایت از آن دارد که در جهان روزانه به‌طور متوسط بیش از 5.3میلیون تن زباله تولید می‌شود، آلمانی‌ها با 90هزار تن یکی از کشورهای رکوددار در تولید زباله هستند، اما 80درصد این زباله‌ها بازیافت می‌شوند، این در حالی است که ایران تنها 5درصد از 40هزار تن زباله تولیدی‌اش را روزانه بازیافت می‌کند و 95درصد آن راهی طبیعت و کوه و دشت می‌شود.
ایرانی‌ها سالانه حدود 20میلیون تن زباله تولید می‌کنند
از میزان تولید زباله، سهم روستاها 20درصد و 80درصد بقیه را ساکنان شهرهای کشور تولید می‌کنند. با این همه، آمار و ارقام اعلام‌شده از سوی مسئولان نشان می‌دهد از این میزان تنها 20درصد زباله‌های شهری بازیافت می‌شود.درصد زباله شهری به نسبت کل زباله‌های تولیدی در کشور برابر با سه‌میلیون‌و160هزار تن می‌شود.این عدد حکایت از آن دارد که سالانه 16میلیون و 610هزار تن زباله تولیدشده در زمین دفن می‌شود. دفع غیراصولی، تفکیک غیربهداشتی زباله به‌گونه‌ای که تنها 10درصد زباله‌های کشور در مبدا تفکیک می‌شوند و فقدان مدیریت پسماند دریانوردی و گمرکی، از مهم‌ترین چالش‌های حوزه پسماند کشور است.
زباله، باری بر دوش شهرداری‌ها
احسان محمدی یکی از فعالان زیست محیطی در این رابطه می‌گوید: کشورهای توسعه یافته، پنج‌درصد سرانه تولید ناخالص ملی خود را برای خدمات مدیریت ضایعات شهری هزینه می‌کنند؛ مثلا ژاپن 5درصد از بودجه شهرداری را به این امر اختصاص داده و در مالزی 70 درصد، در هند 86درصد و در اندونزی 90درصد هزینه مدیریت مواد زائد جامد شهری صرف جمع‌آوری ضایعات می‌شود. این در حالی است که زباله ها در ایران نه تنها منبع درآمد نیستند، بلکه باری هستند بر دوش شهرداری‌ها و تهدید جدی برای محیط‌زیست.
بحران زباله‌ها در فارس
گرچه فارس این روزها به‌عنوان یکی از استان‌های گردشگرپذیر کشور شهرت دارد، اما بحران زباله در این منطقه به گفته نماینده شبکه زیست محیطی‌اش بیداد می کند. در فارس سالانه یک‌میلیون تن زباله و پسماند عادی تولید می‌شود که 80هزار تن آن مربوط به کلان‌شهر شیراز است. میانگین سرانه تولید زباله خانگی در شیراز نسبت به میانگین کشور و استاندارد جهانی بالا ست. طبق آمار سه منطقه مرودشت، سعادت شهر و رفسنجان با بحران زباله دست و پنجه نرم می کنند.
دفن زباله در جنوب
در حالی که حالا اکثر شهرهای ایران از مکان‌یابی نامناسب محل دفن زباله‌ها گلایه می‌کنند در جنوب کشور مخصوصا استان بوشهر، مشکل چیز دیگری است، استان‌های جنوبی هنوز محلی برای دفن زباله‌ها ندارند و این بلاتکلیفی زباله‌ها را به حاشیه جاده‌ها، دامنه کوه‌ها و ساحل رودخانه ها کشانده است.ناصر بوهندی نماینده شبکه زیست محیطی بوشهر می گوید: نزدیکی این استان به دریا باعث شده تاکنون زمینی مناسب برای دفن زباله‌ها پیدا نشود، روستاییان زباله‌هایشان را در منطقه‌ای خارج روستاها رها می‌کنند و شهری‌ها هم در طبیعت. سوزاندن زباله‌ها درد دیگری است که آه از نهاد فعالان زیست محیطی در بوشهر درآورده؛ موضوعی که حالا در سایه بی‌توجهی به مسأله تفکیک زباله هم ثروت ملی را از بین می‌برد و هم راه نفس کشیدن را به‌واسطه رهاسازی ذرات آلاینده بر مردم شهر تنگ تر و تنگ تر می‌کند.
زباله‌ها کمر جنگل را شکستند
رهاسازی زباله در ارتفاعات گیلان تا ساحل دریای خزر هم فریاد دوستداران زیست محیطی را درآورده است. جنگل‌ها امروز از زباله بی‌نصیب نیستند، زباله هایی که حالا چون تبر به جان آنها افتاده و نابودشان می کنند. کاظم نصرتی عضو جامعه جنگل‌بانی کشور زباله‌ها را یکی از عوامل تخریب جنگل‌های شمالی کشور می‌داند و می گوید: زباله‌ها در جنگل‌های شمالی کشور به‌صورت غیرفنی و غیربهداشتی رها می‌شوند. به اعتقاد وی رها کردن زباله‌ها در جنگل‌های شمالی کشور، باعث تخریب عرصه‌ها شده و شیرابه ناشی از آن عرصه‌های وسیع‌تری را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. به گونه ای که زباله‌ها و شیرابه آنها، عرصه‌های پایین دست را نابود می‌کنند و باعث از بین رفتن درختان جنگل‌های شمالی کشور می‌شوند.
