وعده های عجیب نامزدها در خصوص ایجاد اشتغال / ایجاد ۴میلیون شغل شدنی است؟ (۲۱خرداد)
اقتصاد آنلاین – سیده زهرا محمودی؛ اشتغال یکی از مسائل اساسی کشور در سال‌های اخیر است. این موضوع از چشم نامزدهای انتخاباتی پنهان نمانده و هر یک از نامزدها سعی دارد رقم ایجاد اشتغال در دولتش را اعلام کند؛ ارقامی که دقیق بودن آن خود جای بحث دارد و فارغ از این موضوع، اصلا منشا و سازوکار رسیدن به چنین ارقامی مشخص نیست. اقتصاد آنلاین در چهاردهمین شب از برنامه نقد و بررسی وعده‌های نامزدها، با تاکید بر مساله اشتغال وعده‌های روز ۲۱خرداد را مورد بررسی قرار داد که در ادامه مشروح آن را خواهید خواند.
آقای ابراهیم رییسی نخستین نامرد مورد بررسی در اتاق بود؛ رییسی در روز ۲۱خرداد گفت: سرریز فناوری صنایع نظامی و دفاعی موجود به صنعت خودروسازی افزایش کیفیت خودرو داخلی امکان‌پذیر بوده و هم اکنون برخی قطعات در داخل تولید می‌شود و برخی نیز از خارج وارد می‌شود. قطعه‌سازان باید تلاش کنند تا قطعات مورد نیاز خودرو در داخل کشور تولید شود. اگر قطعات خودرو در داخل تولید شود، اشتغال هم افزایش می‌یابد. کارخانه‌های خودروسازی می‌گویند ضرر می‌دهیم و عجیب است که هم خودروساز ناراضی است و هم مشتری. اشکال کار دولت این است که با مردم سخن نمی‌گوید. بیکاری مشکلات فراوانی ایجاد کرده است اما اگر تولید فعال شود، هم مشکل اشتغال و هم مشکل مسکن و معیشت مردم حل می‌شود.
تولید همه چیز در داخل منطقی نیست!
امیر مهدیزاده دبیر سرویس بورس اقتصادآنلاین در رابطه با این گفته‌ها اذعان داشت: تولید همه قطعات در داخل یک تصور فانتزی از سوی نامزدهاست و به نظر می‌رسد درکی از تجارت و مزیت نسبی ندارند و مشاوران اقتصادی آنان باید متوجه این نکته شوند که تجارت خارجی باعث مزیت هر دو کشور است. اینکه تحریم هستیم دلیل نمی‌شود فکر کنیم همه چیز را باید خودمان تولید کنیم. اینکه بخواهیم همه چیز یک صنعت را در داخل تولید کنیم صحیح نیست. یکی از مشکلات خودروسازها قیمت‌‌گذاری دستوری است. در مورد کنار گذاشتن خام‌فروشی باید گفت: اساسا شاید خام‌فروشی برای ایران یک مزیت باشد. همچنین این فرآیندها زمانبر بوده و نیازمند سرمایه‌گذاری است.
برای تحقق چه کنیم؟
سعید عباسیان، سردبیر اقتصادآنلاین نیز توضیح داد: در مورد ادعای ایشان مبنی بر اینکه سرریز فناوری در بخش خودرو اتفاق نیافتاده، فارغ از تفاوت صنایع موشکی با خودروسازی، باید گفت: این امر تنها تبیین وضعیت موجود است. برای تحققش چه کنیم؟ مساله دیگر در خصوص خودروسازی که توجه نمی‌شود تیراژ تولید و صادرات است. تیراژ سالانه باید بالاتر از یک حدی برای سودآوری باشد که برای اینکار باید صادرات داشته باشیم که درحال‌حاضر کیفیت خودروها مناسب صادرات نیست. ایشان یک نکته درستی گفتند و اشکال کار دولت را این می‌دانند که با مردم صحبت نمی‌کند. این گفته مرا یاد آبان ۹۸ می‌اندازد که عدم صحبت کردن دولت با مردم، در مشکلات سهیم بود. نامزدها باید به این هم توجه داشته باشند که هرکاری که بخواهند کنند، باید مردم را متقاعد کنند که فردی که انتخاب شده توانمندی اصلاح را دارد. هیچ یک از نامزدها تا به حال ایجابی صحبت نکردند و این موضوع کمی نگران‌کننده است. در مورد خام فروشی هم باید گفت؛ اتفاق بیفتد اما چه طور؟ اگر ثبات در اقتصاد ایجاد شود، ساز و کارهای اقتصادی تشخیص می‌دهد که بهتر است هر کالا کجا فروخته شود.
همتی دومین نامزد مورد بررسی در این اتاق بود؛ همتی اظهارکرد: بسیاری از ایرانیان خارج از کشور مشکل انتقال ارز دارند و خواستار حل مشکلات بانکی هستند. ما نباید درآمدهای نفتی را در بودجه جاری کشور استفاده کنیم. بلکه از این درآمدها باید در سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی استفاده شود. ما نمی‌توانیم درآمدهای نفتی را به عنوان یک مزیت اقتصادی در کشور کنار بگذاریم اما وابستگی بودجه و خود را باید به نفت کاهش دهیم. آن‌هایی که می‌گویند تحریم‌ها هیچ کاری نکرده است اطلاعات درستی ندارند؛ زیرا سرمایه‌گذاری در کشور کم شده و اگر ثبات نداشته باشیم چه کسی برای سرمایه‌گذاری در کشور تمایل نشان می‌دهد؟ رشد اقتصادی در سه دهه گذشته ۳ درصد بوده در حالی که رشد نقدینگی کشور حدود ۲۷ درصد بوده است و این باعث بدتر شدن وضعیت اقتصادی کشور شده است. ما نباید برای بانک‌ها تسهیلات تکلیفی در نظر بگیریم. برای از بین بردن تحریم‌ها گام‌هایی اساسی برداریم زیرا هزینه‌های ما را تحریم ۲۰ درصد افزایش داده است در حالی که هم اکنون برخی از کشورها نیز خودشان اذعان می‌دارند که تحریم‌ها نتوانسته است ایران را از دستیابی به اهداف خود دور کند.
مهدیزاده در رابطه با این گفته‌ها تصریح کرد: ایشان درست گفتند که نباید از درآمدهای نفتی در بودجه دولت استفاده کنیم، نفت یک‌سرمایه ملی است که باید برای نسل آینده به ارث گذاشت و نباید فقط همینجا از آن استفاده کنیم و تمام شود، اینکه نمی‌توان درآمدهای نفتی را کنار گذاشت درست است و‌این حاکی از درک درست ایشان از داستان است. تحریم‌ها واقعا به اقتصاد فشار آورده است.
اگر تحریم‌ها برداشته نشود، چه می‌کنید؟
عباسیان با اشاره به اینکه ۳ یا ۴ ماه پیش با تصویب لایحه بودجه هشدار داده شد که لزومی ندارد که این درآمدهای نفتی محقق شود، اظهارکرد: الان سوالی که همه نامزدها باید پاسخ دهند این است که اگر تحریم‌ها برداشته نشود، می‌خواهند چه کار بکنند. مساله دیگر بحث کروناست که به نظرم در بحث‌ها غیر مهم نشان داده می‌شود. برخی دز اول را دریافت کردند و برای دز دوم گفته می‌شود که واکسن نیست و نامزدها باید برنامه خود را در این خصوص اعلام کنند. در مورد مایکروفایننس من فکر می‌کنم با بنگاه‌های زودبازده متفاوت باشد و‌احتمالا این طور نیست که بخواهند تسهیلات با نرخ پایین بدهند. در مورد اشتغال هم اوایل دولت روحانی گفته می‌شد درآمدها افزایش یافته و آن زمان هم این سوال مطرح بود که چرا مردم آن را در زندگی خود احساس نمی‌کنند؟ دلیل آن درآمدهای نفتی بود که در بنگاه‌های بزرگ بود. یکی از مشکلات اقتصاد ما همین است که اتفاقی در حوزه کلان می‌افتد اما چون پیشران آن بنگاه‌های بزرگ هستند، لزوما اشتغال ندارد و اشتغال در بنگاه‌های کوچک است و اتصال بین بنگاه‌های کوچک و بزرگ برقرار نیست.
آخرین نامزد مورد بررسی در این برنامه، آقای جلیلی بود. وی گفت: اکنون روزانه ۲ هزار میلیارد تومان در بانک‌های ما خلق پول می‌شود. عمده این خلق پول از جانب بانک‌ها انجام می‌شود نه بانک مرکزی. وظیفه بانک مرکزی این است که در این خصوص نظارت داشته باشد. مهم‌ترین وجه استقلال بانک مرکزی، استقلال از بانک هاست نه اینکه رئیس بانک مرکزی امروز در این بانک باشد دوباره به بانک دیگری برود و باز از آن بانک به بانک مرکزی بازگردد این باید ساز و کار جدی داشته باشد. باید سامانه‌ای ایجاد شود تا کسانی که وام‌های بیش از یک‌میلیارد تومان دریافت می‌کنند در آن سامانه شفاف و روشن شود. هزاران میلیارد تهسیلات بدون وثیقه به عده‌ای پرداخت می‌شود و این در حالی است که وقتی می‌خواهند به جوانی فقط ۲۰ میلیون تومان وام پرداخت کنند چند وثیقه از او دریافت می‌کنند. وی همچنین به ایجاد ۴میلیون شغل برای جوانان در ۴سال آینده اذعان داشت.
طبیعی است که وام کوچک به مردم نرسد
مهدیزاده با اشاره به اینکه خلق نقدینگی بالاخره انحام می‌شود تاکید کرد: این درست است که بانک مرکزی باید مستقل باشد اما این استقلال فراتر از این موضوع است. بانک‌ها وقتی خیلی بزرگ شوند دیگر امکان ورشکسته شدن ندارند و به این مساله باید توجه شود. در شرایطی که تورم بالاست طبیعی است که نتوان خلق پول را کنترل کرد. در مورد عدم رعایت مقررات هم این مساله یک یا دو دوره نیست و مساله بانک‌های ما طولانی مدت است. در مورد شفافیت معوقات بانکی، من هنوز نمی‌فهمم وقتی بالای یک میلیارد بگیرند، شفافیت چه چیزی را به کنترل پرداخت تسهیلات اضافه می‌کند؟ مادامی که با فاکتور صوری می‌توان وام حمایت از تولید ملی گرفت طبیعی است که وام کوچکتر هم به مردم نرسد. در مورد اشتغال‌زایی هم من نمی‌دانم بر چه مبنایی محاسبه و عدد اعلام می‌کنند. این عدد گفتن‌ها شاید خیلی حساب کتاب معقول نداشته باشد.
ایجاد اشتغال با ایجاد مانع بر سر راه اشتغال!
عباسیان تصریح کرد: بحث درب‌‌های چرخان در کشور ما متعارف بوده و کشورهای دیگر این امر را محدود می‌کنند، به این معنی که مسئولان نهاد نظارتی یعنی بانک مرکزی نباید با شبکه بانکی ارتباط داشته باشند. این بحث درستی است اما همه مساله نیست. در مورد بحث معوقات بانکی هم معوقات به این دلیل بوده که فردی که تسهیلات را داده، ممکن است وثیقه صحیح نگرفته باشد و.... اما وقتی پول برای بانک باشد و به او تکلیف نشده باشد که تسهیلات را بدهد خودش نظارت خواهد کرد. اینجا بانک مرکزی باید شدیدا نظارت کند که بانک تا حدی بزرگ نشود که کسی جرات نکند آن را ورشکست کند. در مورد استمهال هم وقتی تمدید می‌شود باید سود بیشتر گرفته شود. همیشه تصور بر این بوده که نرخ سود پایین بیاید تا هزینه تولید پایین بیاید اما این خود ضد اشتغال است، وقتی نرخ سود پایین باشد و کارخانه بخواهد تصمیم بگیرد که ماشین‌آلات را بگیرد یا نیروی کار، طبیعی است که به سمت خرید ماشین‌آلات رود و این اشتغال امر خود اشتغال را کاهش می‌دهد، در مورد اعداد شغلی نیز باید توجه داشت ما در سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ سالیانه متوسط حدود ۷۰۰هزار شغل ایجاد کردیم و جز کشورهای اول دنیا در این زمینه شدیم. عددهای بالای یک میلیون شغل کار ساده‌ای نیست. باید مشخص شود تحقق این اعداد چگونه خواهد بود.
سعید عباسیان در پایان گفت: امیدوارم مناظره‌ها از دو مناظره اول فاصله بگیرد و بحث‌های واقعی‌تری مطرح شود و در نهایت هر اتفاقی که می‌افتد به صلاح کشور عزیزمان باشد.
