سقف وافل چیست و چه مزایایی دارد؟

یکی از مواردی که حاصل تلاقی تکنولوژی و صنعت ساخت و ساز می‌باشد، سقف وافل است. سقف وافل یک ترکیب سقف دال بتنی است که در کتاب‌های طراحی  سقف وافل، به طور مفصل در آن صحبت شده است. ما نیز در این نوشتار قصد داریم اندکی در مورد آن، نکاتی را یادآوری کنیم.

سقف وافل چیست؟

همان‌طوری که ذکر شد، سقف وافل یک ترکیب دال بتنی است. این سقف، شبکه‌ای از مربع‌های منظم است که در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند و نمایی زیبا برای سقف پدید می‌آورند. این مربع‌های منظم، توسط قالب‌ وافل ایجاد می‌شوند که ابزار اصلی سقف وافل محسوب می‌شوند. اگر بخواهیم خیلی مختصر در این رابطه نکاتی را عرض کنیم باید بگوییم که قالب‌ها بر اساس پلان و نقشه‌ای که برای اجرای سقف در نظر گرفته‌شده در کنار یکدیگر قرار گرفته و کاملا فیکس و ثابت نگه داشته می‌شوند. سپس بتن ریزی انجام شده و بعد از گذشت مدت زمان لازم، قالب‌ها از داخل سقف خارج می‌شوند. نمایی که بعد از خارج کردن قالب‌ها از سقف ایجاد می‌شود، نمای نهایی کار است، که بنا بر سلیقه پیمانکار، می‌توان عملیاتی جداگانه را برای زیبایی و تزئین آن انجام داد. در کتاب‌های طراحی سقف وافل، در مورد جزئیات اجرای این سقف به طور کامل توضیحاتی ارائه شده‌است، برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید به آن‌ها مراجعه کنید.

سقف وافل، هزینه‌ی اجرایی کمتری و وزن کمتر، نسبت به کوبیاکس و یوبوت دارد. از این سقف برای دهانه‌هایی که بزرگ هستند استفاده می‌شود.

تاریخچه سقف وافل

در ابتدای این مبحث ذکر یک نکته لازم است، سقف وافل در گذشته نیز وجود داشته و گذشتگان در ساخت و سازهایشان از آن استفاده می‌کردند. طبق اسناد و مدارک موجود، در دوره هخامنشیان یعنی حدود 2500سال پیش، باربری به صورت دو طرفه، در برخی بناها مشاهده‌ شده‌است. در سقف اجرا شده در تخت جمشید، الوارهایی که از جنس چوب بودند، به صورت عمود بر هم قرار گرفته‌اند (چیزی شبیه به سقف وافل که تیرچه‌ها متعامد قرار داده می‌شوند).  هم‌زمان با هخامنشیان، در بنای آلکوپولیس در یونان، شمایی از عملکرد سقف وافل دیده شده‌است.

آنچه امروز شما از سقف وافل مشاهده می‌کنید، از اوایل قرن 19 میلادی، به‌روی کار آمد. وجود طرح‌هایی که معماری نامنظمی داشتند، نیاز به دهانه‌های بزرگ را ایجاب کرده‌بود و معماران را به این فکر انداخت که از سبک سقفی استفاده کنند که بتواند بدون استفاده از ستون، این نیاز را پاسخگو باشد.

انواع سقف وافل

در کتاب‌های طراحی سقف وافل به دو نوع سقف وافل اشاره شده‌است، که هر یک به طور مختصر شرح داده شده‌اند:

• سقف وافل یک طرفه

در سقف وافل یک طرفه، شکل قالب‌ها به‌صورت مستطیلی است و این قالب به‌صورت دال یک طرفه عمل می‌کند. از وافل یک طرفه در دهانه‌های کوتاه بیشتر استفاده می‌شود و از نظر هزینه‌ پایین‌تر و قدرت اجرایی کمتری نیز نسبت به وافل دو طرفه دارد.

• سقف وافل دو طرفه

در وافل دو طرفه، قالب‌ها قابلمه‌ای هستند و عملکردی دوطرفه دارند؛ اصطلاحا گفته می‌‌شود که به‌صورت دال دو طرفه عمل می‌کنند. در دهانه‌های بزرگ‌تر از 8.5 متر از این قالب استفاده می‌شود و هزینه و قدرت آن از وافل یک‌طرفه بالاتر است.

مزایای سقف وافل

کتاب‌های طراحی سقف وافل، مزایای زیادی را برای این نوع سبک از سقف، برشمرده‌اند، که قصد داریم دراین مبحث تعدادی از مهم‌ترین مزایایی اجرای سقف به صورت وافل را بیان کنیم:

• اجرای سقف وافل ، هزینه‌ی کمتری در مقایسه با کوبیاکس و یوبوت دارد.
• این سبک از سقف، در بازه‌ی زمانی کوتاه‌تری نسبت به بقیه اجرا می‌شود.
• کاهش وزن مرده‌ی سازه یکی از مهم‌ترین مزایایی است که این ترکیب سقفی در اختیار قرار می‌دهد.
• در حوادثی مانند زلزله این سقف عملکرد بهتری از خود به نمایش خواهد گذاشت.
• قالب‌های سقف وافل، غیر ماندگار هستند و در چندین پروژه می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
• شرایط کاملا امنی برای کار کارگران فراهم می‌کند.
• پدید آوردن ظاهری زیبا و جذاب از سقف، یکی دیگر از مهم‌ترین دلایل استفاده از سقف وافل است.
• در کتاب‌های طراحی سقف وافل، میزان بتن مصرفی سقف وافل را با بقیه سبک‌های موجود مقایسه شده است. این مقایسه نشان می‌دهد بتن مورد مصرف در سقف وافل، بسیار کمتر از سقف‌هایی مانند یوبوت و کوبیاکس است.

معایب سقف وافل

این سقف مزایای بسیار زیادی دارد اما در کنار آن، معایبی نیز دارد که البته با به‌کار بردن راه‌حل‌هایی منطقی می‌توان به‌راحتی مشکل را برطرف کرد. از جمله معایبی که در کتاب‌های طراحی سقف وافل به آن اشاره شده‌ است، موارد زیر قابل بیان هستند:

• هزینه تولید قالب‌های وافل، نسبت به قالب‌های ماندگار بالاتر است.
• محدودیت استفاده بر روی سطوح شیب دار در اجرای سقف به صورت وافل مطرح است.
• نیاز به نگهداری تاسیسات وافل از اهمیت زیادی برخوردار است و بی‌دقتی در این عمل، ممکن است باعث آسیب به دال وافل شود.

قالب‌های سقف وافل

قالب‌های سقف وافل به قالب‌های غیرماندگار معروف هستند و علت اینکه به آن‌ها غیر ماندگار گفته می‌شود، خارج کردن آن‌ها بعد از اتمام پروژه است؛ در سقف وافل، هیچ یک از قالب‌ها در درون سقف باقی نخواهند ماند. این قالب‌ها از جنس پروپیلن بوده و به دو صورت قابلمه‌ای و مستطیلی در بازار موجود هستند.

یکی از بهترین‌ قالب‌هایی که در سقف وافل استفاده می‌شود و از کارایی بسیار خوب و عالی برخوردار است، قالب‌های قفل‌دار است. این قالب‌ها به وسیله پین‌هایی که وجود دارد به یکدیگر قفل شده و سر جای خود کاملا فیکس قرار می‌گیرند و به‌همین دلیل، هنگام بتن‌ریزی به‌هیچ عنوان از جای خود حرکت نخواهند کرد و این یکی از دلایل استقبال پیمانکاران از این قالب است.

اجرای سقف وافل

مراحل اجرای آن در 5 مرحله‌ تقسیم‌بندی شده که به شرح زیر است:

• زیر سازی و قرار دادن قالب‌های سقف وافل بر روی پروفیل یا چهار تراش
• چیدن قالب‌ها در کنار یکدیگر بر اساس نقشه و پلان طراحی
• قرار گرفتن آرماتورهای تحتانی، فوقانی و تقویتی سر جای خود
• انجام بتن ریزی در یک مرحله
• خارج کردن قالب‌ها از سقف

به طور کلی انتخاب کردن یک پیمانکار سقف وافل نیازمند توجه و اهمیت بسیار بالایی می باشد. همچنین این موضوع در سقف های وافل در مقایسه با سقف های دیگر پر اهمیت تر است. از این رو یک مجری سقف وافل باید تجربه و دانش بالایی را داشته باشد تا بتواند پروژه و وظایف محول شده به او را به درستی به انجام برساند. البته اکیپ مجری نیز باید همین ویژگی هایی را داشته باشند و طبق یک برنامه و زمان بندی مناسب کارها را رو به جلو ببرند.

شرکت زاگرس بنا مجری تخصصی سقف وافل در کشور می باشد که پروژه های بزرگی را در سطح کشور و به خصوص در تهران با بهترین کیفیت به نتیجه رسانده است.