افزایش 23.3درصدی اجاره‌بها در فصل بهار نسبت به سال گذشته/ عرصه بر مستاجران روزبه‌روز تنگ‌تر می‌شود

اقتصاد آنلاین-علی کریمی؛ بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، بررسی اجاره بهاء واحدهای مسکونی در بهار 1399 نسبت به زمستان 1398، حاکی از رشد 3.4 درصدی اجاره‌بها می‌باشد. این در حالی است که تورم فصلی اجاره‌بها در زمستان 1398 نسبت به پاییز 1398 برابر با 4 درصد بوده‌است که کاهشی 0.6 درصد را در فصل بهار نشان می‌دهد. نمودار زیر روند تورم فصلی اجاره‌بها واحدهای مسکونی را از سال 1395 نشان می‌دهد که بیانگر میزان تغییر اجاره بها نسبت به فصل قبل می‌باشد:

همانگونه که مشخص است تورم فصلی اجاره بهاء در دو فصل گذشته (بهار1399 و زمستان1398) در حال کاهش می‌باشد. این در حالی است که طی چند ماه اخیر مستاجران از افزایش چشم‌گیر اجاره‌بها گلایه می‌کنند و به نظر می‌رسد که بازار اجاره با تورم بالایی روبروست. بنابراین این پرسش مطرح است که آیا تورم اجاره‌بها واقعاً کاهش یافته‌است؟ ابتدا باید به این نکته توجه داشت که کاهش تورم به معنا کاهش قیمت‌ها نیست، بلکه بیانگر کاهش شتاب افزایش قیمت‌ها می‌باشد. با این وجود برای درک بهتر از روند قیمتی در بازار اجاره، بهتر است از معیار تورم نقطه به نقطه استفاده کرد. به بیان دیگر می‌بایست شاخص قیمتی اجاره در هر فصل را با فصل مشابه سال گذشته مقایسه کرد. این موضوع به خاطر ویژگی‌های بازار اجاره مسکن می‌باشد: ابتدا باید توجه داشت قراردادهای اجاره غالباً یکساله است؛ بدان معنا که افزایش اجاره بهای واحدهایی که یکسال گذشته مثلاً در بهار 1398 اجاره داده‌شده‌اند، یکسال آینده و در بهار 1399 مشخص می‌گردد. از سوی دیگر، بازار اجاره به شدت بازار فصلی است؛ به طور مثال در تابستان به دلایل مختلفی از جمله تعطیلی دانشگاه‌ها و مدارس، خانوارها تمایل دارند در این فصل به تمدید قرارداد و یا جابه‌جایی اقدام نمایند. در نتیجه معمولاً تقاضا برای اجاره واحدهای مسکونی در این فصل بالا می‌باشد و به همین دلیل نرخ‌های درنظر گرفته شده برای اجاره بهاء از سوی مالکان در این فصل نسبت به سایر فصول معمولاً بالاتر می‌باشد. بر این اساس تورم نقطه به نقطه، تصویر دقیق‌تری از تورم بازار اجاره ارائه می‌دهد. براین اساس نمودار زیر تورم نقطه به نقطه اجاره بهاء واحدهای مسکونی از سال 1395 را به تفکیک فصول نشان می‌دهد:

همان‌گونه که مشخص است تورم نقطه به نقطه در بهار امسال برابر با 23.3 درصد می‌باشد؛ به بیان دیگر نرخ اجاره‌بها در بهار 1399 نسبت به بهار 1398، 23.3 درصد افزایش یافته‌است. این درحالی است که نرخ تورم نقطه به نقطه در بهار 1398 برابر با 25.7 درصد بود که کاهش 2.4 درصدی برای بهار امسال در مقایسه با سال قبل را نشان می‌دهد. با وجود کاهش نسبی تورم اجاره‌بها، اما همچنان تورم در سطح بالایی قرار دارد و با توجه به کاهش قدرت خرید خانوار، این نرخ تورم موجب فشار مضاعف بر مستاجران می‌شود، به ویژه که افزایش نرخ اجاره بیش‌تر بر روی دهک‌های پایینی و میانی درآمد اثرگذار می‌باشد. با توجه به نمودار فوق کاملاً مشخص است که از پاییز سال 1397 نرخ تورم در بازار اجاره به شدت افزایش یافته و خانوار برای تمدید و یا انعقاد قرارداد اجاره‌ جدید باید میزان اجاره را به میزانی بیش‌ از 20 درصد افزایش دهند. نمودار زیر روند نرخ تورم نقطه به نقطه اجاره‌بها در کشور را نشان می‌دهد:

همانگونه که مشخص است طی دو سال اخیر، متأثر از تورم مسکن، نرخ تورم بالای 20 درصد در بازار اجاره مسکن شکل‌گرفته که عرصه را برای مستاجران روز به روز تنگ‌تر کرده‌است. در این میان لرستان با 35.8 درصد، بیش‌ترین تورم نقطه به نقطه در مناطق شهری را در میان استان‌‌های کشور در فصل بهار به ثبت رسانده‌است. در نقطه مقابل آذربایجان غربی با 7.5 درصد، از این حیث کم‌ترین افزایش اجاره‌بهاء را در فصل بهار داشته‌است. نرخ تورم نقطه به نقطه در مناطق شهری استان تهران نیز در فصل بهار به 28.2 درصد رسیده‌است.