قیمت خودرو در سال۹۹ چه روندی را طی کرد؟
سال 99 یکی از بدترین سال‌هایی بود که کشور ما پشت سر گذاشت. سالی که شیوع ویروس کرونا بسیاری از کسب‌وکارها را به تعطیلی کشاند و ضربه سختی را به پیکر بی‌جان اقتصاد ایران وارد کرد.
به گزارش اقتصادآنلاین، در سالی که این تنها شهرهای ایران نبودند که به دلیل شیوه ویروس کرونا قرمز می‌شدند، بلکه وضعیت بورس نیز تعریفی نداشت. در کنار این‌ها افزایش روزبه‌روز قیمت خودرو کارکرده و نو نیز، هرروز آرزوی ماشین دار شدن را برای قشر آسیب‌پذیر به یک رویا تبدیل می‌کرد. در این مقاله قصد داریم دفترچه خاطرات قیمت خودرو در سال 99 را با هم ورق بزنیم و به بررسی روندی که قیمت خودرو در این سال طی کرد بپردازیم.
آغاز سال 99 در ادامه بحران قیمت خودرو در سال 98
شاید بتوان گفت که روند افزایشی قیمت خودرو کارکرده و نو در ایران از سال 98 رقم خورد. زمانی که اعتراض‌ها برای رسیدن پراید به کانال بیست میلیون تومان بلند شده و افراد کمپین‌های مجازی نه به خرید پراید را راه‌اندازی کردند. علاوه بر افزایش قیمت خودرو در سال 98، بی‌ثباتی بازار ارز در این سال نیز مزید بر علت شد. بهتر است بگوییم که بازار خودرو در حالی سال 99 را آغاز کرد که تقریبا جز ویرانه‌ای از آن باقی نمانده بود.
در این زمان خودروسازان به‌شدت بدهکار بوده و هزاران تعهد اجرانشده به خریداران را در کارنامه داشتند. به‌علاوه نهاد مربوطه برای تعیین قیمت خودرو نیز به‌طور مشخصی تعیین نشده بود و این وظیفه هرروز بین سازمان‌های مختلف پاس‌کاری می‌شد. در کنار این‌ها دلالان نیز فرصت را مناسب شمرده بودند و خیلی آرام مشغول مکیدن خون بازار خودرو بودند. مجموع این عوامل باعث شده بود که بازار خودرو در ماه‌های ابتدایی سال 99 وضعیت مناسبی نداشته باشد و کسی هم برای اصلاح این وضعیت تلاشی نمی‌کرد.
جلسه تعیین قیمت خودرو، آغاز فرایند رو به رشد در سال 99
همه این اتفاقات تا 22 اردیبهشت‌ماه و با تشکیل جلسه هیات دولت برای تعیین خودرو ادامه پیدا کرد. قیمت خودرو روزبه‌روز افزایش پیدا کرده و خریداران و فروشندگان تکلیف خود را برای فعالیت در این بازار نمی‌دانستند. این روند افزایشی قیمت خودرو کارکرده را نیز تحت تاثیر قرار داده و باعث شده بود که خریداران حتی در این بازار نیز قدرت مانور چندانی نداشته باشند. هرچند افزایش قیمت خودروهای صفر، تفاوت میان قیمت کارخانه و بازار و تغییر روند پیش‌فروش خودروها توانسته بودند تا حد زیادی به بازار خودروهای کارکرده رونق ببخشند. اما باز هم خریداران منتظر بروز معجزه‌ای در این بازار بودند.
پس از تشکیل جلسه قیمت‌گذاری خودرو در اردیبهشت‌ماه، دولت قطعه سازان را موظف کرد که با خودروسازان در تامین قطعات همکاری کنند. علاوه بر این خودروسازان نیز از این جلسه بی‌نصیب نماندند. در این جلسه دولت به سایپا اجازه داد تا قیمت محصولات خود را 23 درصد افزایش دهد. به‌علاوه ایران‌خودرو نیز مجوز افزایش قیمت 10 درصدی را گرفت. در کنار این‌ها دولت تعیین کرد که قیمت خودرو در بازار می‌تواند با 10 درصد سود تعیین شود. هرچند این قانون‌ها هیچ‌گاه اجرایی نشدند، اما این تصمیمات و انتشار مصوبات این جلسه تا حدی توانستند کنترل بازار را در دست بگیرند. تا حدی که پس از پایان جلسه قیمت خودروها کمی در سراشیبی افتاد.
شیوع ویروس کرونا و افزایش قیمت خودرو کارکرده و نو
یکی از دلایل اصلی که منجر به افزایش قیمت خودرو در سال 99 شد، شیوع ویروس کرونا بود. ویروس کرونا در ابتدای سال 99 بازارهای خودرو و نمایشگاه‌های ماشین را به تعطیلی کشاند. به همین دلیل این بازارها که بیشترین فروش را در شب عید داشتند، ناچار شدند که خسارات زیادی را متحمل شوند. به همین دلیل تصمیم گرفتند بخشی از خسارت وارده را با افزایش قیمت محصولات خود جبران کنند.
علاوه بر این حتی پس از تشکیل جلسه قیمت‌گذاری خودرو هیات دولت نیز این روند افزایشی چندان تغییری نکرد. در این شرایط رکودی بر بازار خودرو حکم‌فرما شد که کارشناسان نام رکود تورمی را بر روی آن نهادند. رکود تورمی نام شرایطی بود که قیمت خودرو در حالی افزایش می‌یافت که خریداری در بازار وجود نداشت. به‌علاوه عرضه نیز به حد کافی و قابل‌قبول انجام نمی‌شد. بااین‌حال خودرو از روند افزایشی خود دور نشده و همچنان سربالایی قیمت را پیش گرفته بود.
ورود پراید به جمع خودروهای بالای 100 میلیون تومان، کابوسی برای قشر آسیب‌پذیر
تابستان سال 99 در حالی آغاز شد که عملا قیمت خودرو کارکرده و نو به‌طور کاملا افسارگسیخته در حال افزایش بود. هیچ کنترل و نظارتی بر روی این بازار وجود نداشت و دلالان نیز برای خود ماهی‌های درشتی از این آب گل‌آلود می‌گرفتند. اما شک اصلی زمانی به خریداران وارد گردد که قیمت پراید سه‌رقمی شد. سه‌رقمی شدن قیمت پراید باعث شد که این خودرو نیز از فهرست خودروهای مناسب برای قشر آسیب‌پذیر حذف شود و این قشر نتوانند عملا جایگاهی در بازار خریدوفروش خودرو برای خود متصور نشوند. در همین هنگام بود که خودرو از یک کالای مصرفی به کالایی سرمایه‌ای تبدیل شده و به بازار بورس راه پیدا کرد. این در حالی بود که دیگر خبری از کمپین‌های نه به خرید خودرو در فضای مجازی نبود و به نظر می‌رسید که خریداران تنها به تماشا نشسته‌اند تا انتهای این داستان را مشاهده کنند.
کاهش قیمت خودرو در پاییز 99 نور امیدی بر این بازار تاباند.
روند افزایش قیمت خودرو که از اوایل شهریورماه 99 آغاز شده بود، تا میانه آبان ادامه پیدا کرد. روزبه‌روز خبرهای ضدونقیضی از بازار خودرو به گوش می‌رسید و آینده مشخصی برای این بازار وجود نداشت. اما در همین زمان بود مه دولت مجوز افزایش قیمت 25 درصدی خودرو را در پایان هر سه ماه برای خودروسازان صادر کرد. با صدور این مجوز قیمت خودرو کارکرده و نو سرانجام به سراشیبی رسید و قدری کاهش پیدا کرد. این کاهش قیمت تا حدود 35 درصد ادامه پیدا کرد تا اینکه بازار خودرو توانست با یک ثبات نسبتا متزلزل به زمستان 99 قدم بگذارد.
آیا رکود بازار خودرو در زمستان 99، نویدی برای رویش دوباره در بهار 1400 خواهد بود؟
در زمستان 99 کاهش قیمت خودروها نسبتا ادامه پیدا کرد تا اینکه درنهایت شیب نمودار قیمت خودرو تقریبا به حالت ثابتی رسید. در این مدت به نظر می‌رسید که بازار در خوابی زمستانه فرو رفته و خودروسازان ایران یک رکود کم‌سابقه را پشت سر گذاشتند. خریداران فعالیت چندانی در بازار نداشته و بازار همچنان بدون متقاضی باقی مانده بود. بااین‌حال افزایش بی‌سابقه قیمت خودرو در سال 99 توانست خونی تازه را در رگ‌های خشک‌شده خودروسازی ایران جاری کند. به همین دلیل کارشناسان معتقدند که سال 1400 احتمالا سالی خوش‌یمن برای بازار خودرو ایران است. سالی که در آن خودروسازان با محصولات جدید خود قرار است بار دیگر رونق را به این بازار خسته بازگردانند.
