شورش کوبایی ها علیه دولت کمونیست / منشأ اعتراضات چیست؟

اقتصاد آنلاین – اکرم شعبانی؛ به گزارش بی‌بی‌سی، اعتراضات در جزیره کاراییب به ندرت مشاهده می‌شود، جایی که صدای مخالفان به سرعت خاموش می‌شود. یکی از معترضان خیابانی در گفت‌وگویی به بی‌بی‌سی گفت: ما ترسی از هیچ چیز نداریم، تنها خواستار ایجاد تغییر و حذف دیکتاتوری هستیم.

اما ریشه اصلی اعتراضات کوبا چه عواملی بوده‌اند؟

1.بحران ویروس کرونا

به نظر می‌رسد بحران ایجاد شده ناشی از فرسودگی اجتماعی و به تبع آن بحران‌های شدید اقتصادی و بهداشتی است. همه‌گیری کرونا و اقدامات اقتصادی انجام شده از سوی دولت این کشور، زندگی را برای عموم مردم بسیار سخت کرده است. این جزیره که در سال 2020، همه‌گیری ویروس کووید – 19 را کنترل کرده بود در هفته‌های اخیر با افزایش چشمگیر موارد ابتلا روبرو بوده است.

تنها در روز یکشنبه موارد ابتلای به ویروس کرونا در این جزیره در آمارهای رسمی به 6750 نفر و تعداد قربانیان به 31 نفر رسید، اگرچه بسیاری از مخالفان معتقدند آمارهای واقعی فراتر از این ارقام است.

در طول هفته گذشته موارد ابتلا و مرگ و میر  کووید – 19 در این کشور تا جایی افزایش یافت که مراکز بهداشتی به دلیل تعداد بسیار بالای مراجعان دچار مشکل شدند. در گفت‌وگوی بی‌بی‌سی با چند نفر از شهروندان این کشور آنها اذعان کردند که به دلیل عدم دریافت خدمات بهداشتی چند نفر از اقوام آنها در خانه درگذشته‌اند.

پست‌های شبکه‌های اجتماعی در روزهای اخیر با هشتگ امداد برای کوبا #SOSCUBA خواستار مداخله‌های بشردوستانه برای رسیدگی به آنچه در این کشور وضعیت بحرانی خوانده شده، بوده‌اند. هزاران کوبایی در انتشار این هشتگ فعال بوده‌اند، همزمان ویدیوهای زیادی از وضعیت بیمارستان‌های این کشور منتشر شده که تعداد مراجعان در آنها غوغا می‌کند.

در همان روز یکشنبه میگل دیاز کانل رییس جمهوری کوبا در پیامی عنوان کرد که اوضاع ویروس کرونا در این کشور را با دیگر کشورها قابل مقایسه می‌داند. وی همچنین تاکید کرد که کوبا همچنان به تولید واکسن کرونا ادامه می‌دهد. اگرچه اشاره به این نکته ضروری است که تجویر دزهای واکسن کرونا در بیشتر مناطق این کشور بسیار محدود بوده است.

2.وضعیت اقتصادی

با فلج شدن وضعیت صنعت توریسم که یکی از موتورهای محرک اقتصاد کوبا محسوب می‌شود، ویروس کرونا تاثیر عمیقی بر زندگی اقتصادی و اجتماعی این جزیره داشته است. این مساله با تورم، خاموشی‌های پی در پی ،کمبود غذا، دارو و محصولات اساسی در این کشور تشدید شده است.

در ابتدای سال جاری میلادی دولت کوبا بسته جدیدی از اصلاحات اقتصادی پیشنهاد کرد که ضمن افزایش دستمزدها، جهش‌های قیمتی را نیز به دنبال داشت. اقتصاددانانی مانند پاول ویدال از دانشگاه پونتیفیشیا خاوریانا Pontificia Javeriana در کلمبیا تخمین می‌زنند که قیمت‌ها در چند ماه آینده ممکن است بین 500 تا 900 درصد افزایش داشته باشد.

از سال گذشته، دولت کوبا فروشگاه‌هایی افتتاح کرده که در آنها مردم می‌توانند مواد غذایی و مایحتاح ضروری خود را  که جزیره با کمبود آنها مواجه است، با استفاده از ارزهای خارجی خریداری کنند. اما افتتاح این فروشگاه‌ها خشم صاحبان فروشگاه‌های محلی را به دنبال داشته که در آنها مردم با پرداخت پزو (پول ملی کوبا) مایحتاج خود را خریداری می‌کنند.

صفوف طولانی کالاهای ضروری از جمله روغن، صابون و یا مرغ در کوبا از ابتدای همه‌گیری کرونا تبدیل به امری عادی شده است. داروهای اساسی هم در داروخانه‌ها و هم در بیمارستان‌ها کمیاب شده و همزمان در بسیاری از استان‌های این کشور مردم به جای استفاده از آرد گندم در پخت نان از مواد دیگری از جمله آرد کدو استفاده می‌کنند.

برخی از کوبایی‌ها در مصاحبه با بی‌سی‌سی عنوان کرده‌اند که در برخی از مراکز درمانی حتی آسپرین هم یافت نمی‌شود، در حالی که این جزیره پیشتر بیماری‌های شایع دیگری از جمله گال و دیگر بیماری‌های عفونی را هم تجربه کرده است.

در ماه گذشته دولت کوبا اعلام کرد که به صورت موقت بانک‌ها اجازه ندارند سپرده‌های نقدی مردم را به دلار تبدیل کنند اگرچه دلار ارز اصلی این کشور به حساب می‌آید که کوبایی‌ها با استفاده از حواله‌های خارجی آن را به راحتی دریافت می‌کردند. این اقدام از نظر اقتصاددانان شدیدترین محدودیت اعمال شده بر واحد پول آمریکا از زمان قدرت فیدل کاسترو رییس جمهوری فقید این کشور بوده است.

دولت دلیل این تصمیم را تحریم‌های شدیدتر آمریکا عنوان کرده است که مساله استفاده از ارز خود را در این کشور بسیار محدود کرده است.

دیاز کانل رییس جمهوری کوبا روز یکشنبه در برابر دوربین‌های تلویزیونی عنوان کرد که این اصلی‌ترین مشکلی است که سلامت و توسعه اقتصادی خلق ما را محدود می‌کند.

3.دسترسی به اینترنت

پیش از روز یکشنبه، بزرگترین اعتراض و راهپیمایی کوبا از زمان آغاز انقلاب کمونیستی فیدل کاسترو در آگوست 1994 در ساحل مالکون هاوانا برگزار شد. بسیاری از کوبایی‌ها در شهرهای دیگر در جریان اعتراضات پایتخت نبودند. سی سال پس از این جنبش اعتراضی، وضعیت در کوبا بسیار متفاوت شده است.

پس از حضور رائول کاسترو در راس دولت کوبا، اقدامات آزادسازی در این کشور انجام شده است که بر آن اساس بخش‌های زیادی از جزیره امکان اتصال به اینترنت را برای نخستین بار یافتند.

از همان زمان، کوبایی‌های صدای اعتراض خود به دولت را به شبکه‌های اجتماعی برده و فریاد زده‌اند. امروزه بخش عمده‌ای از مردم و به صورت عمده جوانان، به فیس بوک، توییتر و اینستاگرام دسترسی دارند که تبدیل به منبع اصلی اطلاعاتی آنها فارغ از رسانه‌های دولتی شده است.

این شبکه‌های اجتماعی تبدیل به سکوهایی برای مطالبه حقوق و یا فریادهای اعتراض آمیز از سوی هنرمندان، روزنامه‌نگاران و اساسا اقشار روشنفکر در این کشور شده است.

در واقع می‌توان گفت اعتراضات روز یکشنبه تا حدود زیادی در شبکه‌های اجتماعی این کشور ساماندهی شده بود، جایی که تمام اخبار مربوط به اعتراضات در آنها منتشر می‌شود.

دولت کوبا بارها تاکید کرده است که شبکه‌های اجتماعی توسط «دشمنان انقلاب این کشور» برای شکل دادن به «استراتژی‌های ایجاد بی‌ثباتی» با استفاده از راهنمایی‌های سازمان سیا در آمریکا طراحی شده‌اند.

در حالی که اعتراضات با توجه به شرایط پیش آمده تا حدودی قابل پیش بینی بود، هنوز نمی‌توان شکل پایان دادن به اعتراضات را متصور شد. در حالی که کوبا با بحران بی سابقه‌ای روبرو است، جهان نظاره گر واکنش دولت و مردم کوبا خواهد بود.