سهامداران عدالت، متضرر اصلی تصمیمات آزمایشی/ سردرگمی مشمولان سهام عدالت تمامی ندارد

اقتصادآنلاین – سارا محسنی؛ میتوان گفت یکی از اصلی‌ترین موانع مشمولان سهام عدالت، عدم واریز وجه حاصل از فروش سهام بوده است. اما در حال حاضر علاوه بر این موضوع، گروه‌های مختلفی از جمله وارثان سهام عدالت فوت‌شدگان، جاماندگان از سهام عدالت و... نیز با مشکلات متفاوتی درگیر هستند. 

وارثان سهام عدالت همچنان سردرگم

سهام عدالت فوت‌شدگان نیز از جمله موضوعاتی است که همچنان در مرحله آزمون و خطا قرار دارد و وارثان این سهام، هنوز از شیوه مشخص و معینی برای دریافت سهام عدالت آگاهی ندارند. پیش از مصاحبه‌های جدید نهادها و مسئولان مرتبط درخصوص سهام عدالت متوفیان، قرار بر مراجعه وارثان و دریافت گواهی انحصار وراثت بود. این امر از طریق سازمان خصوصی‌سازی پیگری می‌شد. اما محمد رضا معتمد، معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار به تازگی عنوان کرده است که در رابطه با سهام عدالت تا قبل از آیین نامه آزاد سازی، انتقال سهام به وراث از طریق سازمان خصوصی‌سازی صورت می‌گرفت.

به گفته وی، سازمان خصوصی سازی نیز به همین منظور یک سامانه را طراحی کرده بود، اما پس از بحث آزاد سازی سهام عدالت در تبصره ۲ آیین نامه آن تعیین تکلیفی صورت گرفته است. به طوری که مسئولان مربوطه اعلام کردند از آن جایی که قرار است تمام امور مربوط به سهام عدالت از طریق بازار سرمایه صورت بپذیرد، پس بهتر این است که سامانه آن هم زیر نظر شرکت سپرده‌گذاری مرکزی قرار گیرد. 

درواقع به وارثان سهام عدالت اعلام شده بود که امور مرتبط با سهام خود را از طریق سازمان خصوصی‌سازی و قوه قضاییه پیگیری کنند. اما در حال حاضر این موضوع به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی واگذار شده است. بدیهی است که تصمیمات ناگهانی مسئولان و عدم سنجش درست شرایط و زیرساخت‌های موجود، نتیجه‌ای به جز سردرگمی سهامداران ندارد.

این در حالی است که علیرضا ماهیار، معاون فناوری و توسعه نوآوری شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در رابطه با تعیین تکلیف واریز سهام عدالت متوفیان گفت: باتوجه به حجم معاملات و تعداد زیاد متوفیان سهام عدالت، روش دستی به دلیل زمان بر بودن امکان‌پذیر نیست، به همین علت در این جا بحث بین سازمان‌ها و سرویس‌های مختلف مطرح می‌شود. در این خصوص توانستیم جلسات خوبی را با مسئولان فناوری در قوه قضائیه برگزار کنیم. 

به گفته وی، قرار است تایید اصالت گواهی انحصار وراثت به دلیل زمان‌بر بودن ، از طریق سامانه‌های الکترونیکی صورت بپذیرد و قرار است سامانه‌ای طراحی شود، به گونه‌ای که اصالت گواهی انحصار وراثت از طریق آن صورت بپذیرد. این امر سبب می‌شود تا امور مربوط به سهام عدالت با سرعت بیشتری صورت گیرد. 

از مباحثی که در سطرهای بالا به آن اشاره شد، میتوان نتیجه گرفت که نهادهای مرتبط با آزادسازی سهام عدالت حتی تصمیم قاطع و مشخصی برای اینکه چه نهادی مسئولیت سهام عدالت فوت‌شدگان را برعهده گیرد، نگرفته‌اند و این مشمولان سهام عدالت هستند که درنهایت متضرر می‌شوند. 

چند نکته درخصوص انتقال سهام عدالت متوفیان به وراث 

وراث نمی‌توانند تغییر رویه‌ای در بحث مدیریت فروش دهند، مگر آنکه ابلاغیه آن توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی مطرح شود که دلیل آن را میتوان برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته از قبل دانست.

وراثی که متوفیان آنها قبل از فوت روش مدیریت مستقیم را انتخاب کرده‌اند، به محض آن که اقدام به فروش کنند، مبلغ حاصل از این فروش به حسابشان واریز خواهد شد.

تکلیف سهام عدالت وراث تا پایان اسفند‌ماه مشخص خواهد شد. وراثی که قصد فروش یا دریافت سود حاصل از سهام عدالت را دارند، باید در درگاه سجام اطلاعات خود را به ثبت برسانند و مراحل احراز هویت را نیز انجام دهند.

آخرین وضعیت سهام عدالت جاماندگان

براساس اطلاعات موجود، حدود ۲۰ میلیون نفر از افرادی که در زمان عرضه سهام عدالت در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ مالک سهام عدالت شدند، جزو شش دهک پایین درآمدی کشور محسوب نمی‌شدند، یعنی ۲۰ میلیون از جمعیت کم درآمد کشور هم از سهام عدالت محروم شده‌اند.

بنا بر طرحی که در کمیسیون اقتصادی مطرح است، بخشی از مشمولین جدید سهام عدالت، اشخاصی هستند که در مدت ده سال، تحت پوشش کمیته امداد قرار گرفته‌اند. بخش دیگر نیز افرادی هستند که در دهک‌های مشمول طرح بوده‌اند، اما در فهرستی که سهام عدالت بر اساس آن توزیع شد به هر دلیلی قرار نگرفته بودند و به نوعی جامانده‌اند.

به گفته محمدرضا پورابراهیمی، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس، طرح جاماندگان سهام عدالت در نوبت بررسی در صحن علنی بوده و منابع مالی آن هم مشخص شده است. 

وی افزود: در گزارشی که کمیته امداد امام خمینی ارائه کرده است، هم اکنون ۱ میلیون و ۲۰۰هزار نفر از افراد تحت پوشش این کمیته، فاقد سهام عدالت هستند و سازمان بهزیستی نیز اعلام کرده است حدود ۲ میلیون و ۳۰۰هزار نفر از افراد تحت پوشش این سازمان، سهام عدالت دریافت نکرده‌اند. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس به بررسی تمام این موضوعات در طرح مجلس که درخصوص تکلیف جاماندگان از سهام عدالت است، مشخص خواهد شد.

اگرچه مجلس شورای اسلامی پیگیر طرح جاماندگان سهام عدالت است، اما این طرح در ابتدای کار با موانع و چالش‌هایی روبه‌رو بوده است. دولت به اجرای این طرح در صورت تصویب‌شدن در مجلس اشاره کرد، اما این نکته را نیز عنوان کرد که منابع مالی کافی برای اختصاص به این طرح وجود ندارد. مهدی طغیانی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس درخصوص این موانع گفت: دولت معتقد بود که سهام جدیدی برای واگذاری به عنوان سهام عدالت جدید ندارد، اما حساب و کتاب‌های ما نشان می‌داد که منابعی هنوز وجود دارد. شاید مقداری از توقف و تأخیر در بررسی این طرح در مجلس نیز به همین دلیل باشد. در هر صورت باید دید صحن علنی چه تصمیمی درباره آن می‌گیرد.

اعطای کارت اعتباری با وثیقه سهام عدالت 

در ماه‌های گذشته، موضوع قراردادن سهام عدالت به عنوان وثیقه مطرح شد. در جدیدترین اخبار مرتبط با این موضوع، علیرضا ماهیار، معاون فناوری و توسعه نوآوری شرکت سپرده‌گذاری مرکزی از مشخص شدن زمان اعطای کارت های اعتباری با وثیقه سهام عدالت خبر داد. به گفته وی، روش اعطای کارت اعتباری با وثیقه سهام عدالت به صورت مکانیزه انجام خواهد شد و افراد می‌توانند متناسب با ارزش سهام خود، کارت اعتباری خود را دریافت کنند.  

ارزش سهام عدالت 

ارزش سهام عدالت همچنان رو به کاهش بوده و با افت قابل توجه در هفته‌های اخیر مواجه شده است. در پایان معاملات امروز بازار سهام، ارزش سهام عدالت درمقایسه با روز گذشته، ۲.۸ درصد (۳۴۹هزار تومان) افت کرد و ارزش سبد ۵۳۲هزار تومانی و یک میلیون تومانی سهام عدالت به ترتیب به ۱۲ میلیون و ۶۹هزار تومان و ۲۲ میلیون و ۷۲۵هزار تومان رسید. با احتساب این موضوع، ارزش ۶۰ درصد قابل فروش سبد ۵۳۲هزار تومانی سهام عدالت به ۷ میلیون و ۲۴۱هزار تومان رسیده است.