صدور کارت بازرگانی از دو مسیر
تصمیم جدید برای صدور کارت بازرگانی از سوی متولیان تجاری اتخاذ شد.
هر چند متولی تجارت خارجی کشور اعلام می‌کند که سیاست سازمان توسعه تجارت در حوزه صدور کارت بازرگانی یک سیاست انقباضی است و این‌گونه نیست که یک صف چند هزار نفری پشت سامانه جامع تجارت برای دریافت کارت شکل گرفته باشد. از اوایل مرداد امسال سیاست‌گذار تصمیم گرفت که مسیر صدور کارت بازرگانی از وزارت صمت آغاز شود و در پایان حلقه اتاق بازرگانی دستور لازم را برای صدور کارت صادر کند. اکنون سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت در نامه‌ای به حمید زادبوم دستور داده است که به موازات سامانه جدید صدور کارت بازرگانی، سامانه قبلی نیز به مدت دو ماه دیگر به فعالیت خود ادامه دهد. جعفر سرقینی، سرپرست این وزارتخانه در ابلاغیه‌ای به رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت ایران اعلام کرده است که ایجاد و استقرار سامانه یکپارچه اعتبارسنجی و رتبه‌بندی اعتباری برای صدور و تمدید کارت بازرگانی، به دقت عمل و شفافیت در این خصوص کمک شایانی کرده؛ ازاین‌رو به‌منظور رفع ایرادات و نواقص احتمالی سامانه و در نظر گرفتن آن دسته از متقاضیان و فعالان اقتصادی که تا کنون به فرآیند سامانه جدید آشنایی و تسلط پیدا نکرده‌اند، ضروری است ترتیبی اتخاذ شود تا به مدت دو ماه، هر دو سامانه به‌صورت همزمان و به‌موازات، به فعالیت خود ادامه دهد. سرقینی همچنین عنوان کرده است که محدودیت ارائه خدمات و تسهیلات به صادرکنندگانی که نسبت به بازگشت ارز حاصل از صادرات خود اقدام نکرده‌اند، برابر با توافقات به‌عمل‌آمده میان سازمان توسعه تجارت ایران و بانک مرکزی، به قوت خود باقی خواهد بود.
شروع ماجرا
ماجرا از جایی شروع شد که بروز برخی مشکلات از جمله دقیق نبودن، کند بودن، بهنگام نبودن و نبود بستر‌های لازم برای این اقدام در سامانه جامع تجارت سبب شد که بخش خصوصی نسبت به رویه جدید صدور کارت بازرگانی اعتراض کند. مطابق اظهارات فعالان بخش خصوصی در هفته‌های اخیر رقمی بین ۷ تا ۱۰ هزار نفر در سامانه جامع تجارت برای تمدید یا صدور کارت بازرگانی ثبت نام کرده‌اند که تعداد قابل توجهی از آنها موفق به تایید مدارک و دریافت کارت بازرگانی نشده‌اند و از این رو متقاضیان کارت بازرگانی در این مدت مشکلات و موانع خود را در این زمینه نزد اتاق‌های بازرگانی مطرح کرده‌اند و این در حالی است که اتاق‌های بازرگانی بیان می‌کنند تا زمانی که مسیر سامانه جامع تجارت اصلاح و درست نشود، اتاق‌های بازرگانی هم نمی‌توانند اقدامی در جهت تمدید یا صدور کارت بازرگانی انجام دهند، چرا که عملا رویه جدیدی که از مرداد ماه اجرایی شده، چنین اجازه‌ای را نمی‌دهد. بخش خصوصی تصریح می‌کند که پشتیبانی و دفاع از حقوق قانونی اعضا و فعالان اقتصادی کشور، وظیفه ذاتی تشکل‌های بخش خصوصی است و هم‌اکنون به‌دلیل بروز برخی ناهماهنگی‌ها و ابهامات، متولی تجارت خارجی یعنی سازمان توسعه تجارت باید در این خصوص پاسخگو باشد و حل سریع مشکلات به وجود آمده را در دستور کار قرار دهد. اما اکنون نیز با دستور سرپرست وزارت صمت، سامانه اتاق بازرگانی به موازات سامانه جامع تجارت در عرصه تجاری حضور خواهد داشت. در هفته جاری نیز مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات وزارت صمت خبرهای تازه‌ای را در مورد وضعیت صدور کارت بازرگانی و شرایط تمدید آن اعلام کرد. مطابق اعلام این مقام مسوول در وزارت صمت، صدور مجوز موردی صدور کارت بازرگانی برای صادرکنندگان مبتدی ممنوع شد. این تصمیم شامل افرادی می‌شود که برای اولین بار درخواست دریافت کارت بازرگانی داده‌اند. این اقدام با هدف جلوگیری از سوء‌استفاده احتمالی و انباشتگی تعهدات ارزی در دستور کار سیاست‌گذار تجاری قرار گرفت.
دیدگاه متولی تجارت
اما حمید زادبوم، رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت درخصوص دستور جدید سرپرست وزارت صمت اظهار کرد: سامانه اتاق بازرگانی و سامانه وزارت صمت به یکدیگر متصل است و در کنار هم برای صدور کارت اقدام می‌کنند. البته این الزام ایجاد شده که نقطه شروع برای صدور کارت بازرگانی از وزارت صمت باشد که یک عده‌ای نسبت به این قضیه مقاومت کرده‌اند. در حال حاضر مسیری برای کارت بازرگانی میان سازمان توسعه تجارت، دفتر مقررات صادرات و واردات و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تعریف شده است که از طریق آن عمل می‌شود. او افزود: این دستور را به مرکز توسعه تجارت الکترونیک داده‌ام که هم از مسیر قبل فرآیند صدور کارت اتفاق بیفتد و هم از مسیر سامانه جامع تجارت این امکان فراهم باشد. قرار نیست ما هر روز کارت بازرگانی صادر کنیم، یکی از مشکلاتی که تجارت کشور با آن مواجه است این است که همه انتظار دارند که برای تمامی افراد کارت صادر شود. این طور نیست که یک عده‌ای صف بسته باشند و ما هم به آنها کارت بدهیم. زادبوم عنوان کرد: کارت بازرگانی مانند گواهینامه نیست، بلکه کارتی است که باید به افراد خاص داده شود. مگر کارت بازرگانی وسیله‌ای است که برای آن صف ایجاد شود؟ چنین چیزی وجود ندارد. مگر طی هر ماه چند تاجر در کشور اضافه می‌شود که می‌گویند برای دریافت آن صف ایجاد شده است؟ اصلا صفی وجود ندارد برای گرفتن کارت بازرگانی. اصلا چنین موضوعی صحت ندارد که چند هزار نفر پشت سامانه جامع تجارت برای دریافت کارت مانده باشند. اصلا امکان‌پذیر نیست. اگر این گونه بود که باید ظرف یکسال چندین هزار کارت بازرگانی صادر می‌‌شد. رئیس کل سازمان توسعه تجارت ادامه داد: وزارت صمت کار مستقلی در زمینه کارت بازرگانی انجام نمی‌دهد، بلکه در کنار اتاق بازرگانی این کار را پیش می‌برد. از اتاق بازرگانی می‌توان پرسید که سالانه چند کارت بازرگانی صادر می‌شود و چند کارت بازرگانی تمدید می‌شود. این طور نیست که هر روز چند هزار نفر درخواست کارت بازرگانی بدهند و سازمان توسعه تجارت یا اتاق بازرگانی هم بخواهند برای آنها کارت صادر کنند. مگر ما چه تعداد واجد شرایط داریم؟ اقتصاد ایران آیا ظرفیت دارد که چند هزار تقاضا برای کارت بازرگانی داده شود؟ البته موضوع صدور و تمدید کارت بازرگانی یک بحث است، موضوع تعلیق کارت بازرگانی به‌دلیل عدم ایفای تعهد ارزی یک موضوع دیگر است. عده‌ای این دو موضوع را با هم قاطی می‌کنند. بحث صدور و تمدید کارت باید در یک چارچوب مشخص قانونی انجام شود. طبیعتا سازمان توسعه تجارت در بحث کارت بازرگانی یک سیاست انقباضی در پیش گرفته است، ما باید براساس قوانین و مقررات صادرات و واردات عمل کنیم، ما حتما برای صدور کارت بازرگانی سختگیری خواهیم کرد، چرا که تجارت ما باید توسط کسانی که واجد شرایط هستند انجام شود. طبیعی است که سازمان توسعه تجارت و اتاق بازرگانی در این مسیر حرکت می‌کنند. صدور کارت یک امتیاز ویژه نیست. آنچه حدفاصل صدور یا عدم صدور کارت بازرگانی است قانون است. در حال حاضر نیز با روش‌های الکترونیکی بررسی‌های دقیقی برای صدور کارت انجام می‌شود، لذا سرعت صدور کارت بالا رفته است. این جای اعتراض ندارد. این مطالبه ناحقی است که یک عده تصور می‌کنند ما وظیفه داریم برای همه کارت صادر کنیم.
نامه رئیس اتاق تهران
به‌دنبال انتقال فرآیند صدور و تمدید کارت بازرگانی از سامانه اتاق بازرگانی به سامانه جامع تجارت با تولی‌گری سازمان توسعه تجارت، که صاحبان کارت بازرگانی و فعالان اقتصادی را با مشکلات متعددی مواجه کرد، رئیس اتاق بازرگانی تهران طی نامه‌ای به سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به این مشکلات و آماده نبودن سامانه جامع تجارت، پیشنهاد داد تا راه‌اندازی کامل سامانه جامع تجارت فرآیند صدور و تمدید کارت بازرگانی همچون گذشته از طریق سامانه یکپارچه کارت بازرگانی هوشمند انجام شود. مسعود خوانساری در نامه خود به جعفر سرقینی عنوان کرد که اخلال‌های فراوان موجود در امور جاری صدور و تمدید کارت بازرگانی از طریق سامانه جامع تجارت، بلاتکلیفی و استیصال فعالان اقتصادی را فراهم ساخته و روزانه ده‌ها نفر به اتاق تهران مراجعه و درخواست اعاده به وضع سابق و انجام تمامی فرآیند صدور و تمدید کارت بازرگانی از طریق سامانه یکپارچه کارت بازرگانی هوشمند را دارند.
