کاهش صادرات غیرنفتی به غرب و شرق
تجارت کالایی ایران با کشورهای منتخب در نیمه نخست سال ۲۰۲۰ بررسی شد.
نکته جالب در این آمار، صادرات نفت ایران به این سه مقصد بود. ارقام صادرات نفت به چین، اتحادیه اروپا و ترکیه حکایت از آن دارد که چین و ترکیه نسبت به مدت مشابه سال گذشته، نفت کمتری از ایران خریداری کرده‌اند؛ اما اتحادیه اروپا خرید نفت از ایران را افزایش داده است. البته آمار اعلام شده از صادرات نفت ایران نشان می‌دهد ارزش صادرات این کالا، چندان قابل توجه نیست. فروش نفت ایران پس از تحریم‌های آمریکا با کاهش قابل ملاحظه‌ای روبه‌رو شده است. مشتریان نفت ایران به واسطه این تحریم‌ها و هراس از جرایم ناشی از خرید نفت ایرانی، تمایلی به خرید این کالای ایرانی نشان ندادند. البته این تنها دلیل افت صادرات نفت ایران در این دوره نیست. در شش ماه نخست ۲۰۲۰ شیوع ویروس کرونا نیز تجارت نفت در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داد. قیمت نفت در بازار جهانی با افت قابل ملاحظه‌ای به‌ویژه در ماه‌های ابتدایی شیوع این بیماری روبه‌رو شد و حتی در مقطعی نیز منفی شد، بنابراین تجارت این کالا نه تنها در ایران که در تمام دنیا کاهش یافت. دو دلیل عمده کاهش صادرات نفت ایران در این بازه زمانی به تحریم‌ها و شیوع ویروس کرونا برمی‌گردد.
چین
تجارت ایران با چین در نیمه نخست ۲۰۲۰ روند کاهشی را طی کرده است. از این رو صادرات، واردات، صادرات غیرنفتی و صادرات نفتی نیز با افت روبه‌رو بوده است. تجارت با چین در ۶ ماه نخست ۲۰۲۰ ارزشی معادل ۴/ ۷ میلیارد دلار داشته که نسبت به مدت مشابه سال قبل،کاهش نزدیک به ۴۲ درصدی را ثبت کرده است. صادرات به چین در این بازه زمانی ارزشی معادل ۱/ ۳ میلیارد دلار دارد. میزان صادرات به چین نسبت به مدت مشابه پارسال کاهش بیش از ۴۱ درصدی داشته است. واردات هم در این بازه زمانی با افت ۵/ ۶ درصدی نسبت به ۶ ماه نخست سال ۲۰۱۹ به رقم ۳/ ۴ میلیارد دلاری رسیده است. بر اساس این گزارش، صادرات نفت به چین افت قابل‌ملاحظه‌ای را در این مدت تجربه کرده است. صادرات نفت به چین به ۶۱ میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از ۸۸ درصد افت داشته است. صادرات غیرنفتی به این کشور نیز ۵/ ۲ میلیارد دلار ثبت شده است که افت نزدیک به ۱۲ درصدی را نشان می‌دهد.
اتحادیه اروپا
تجارت ایران با اتحادیه اروپا بر اساس ارزیابی‌های صورت گرفته در شش ماه نخست سال ۲۰۲۰ حکایت از آن دارد که صادرات نفت در این برهه زمانی به ۲۷ کشور اروپایی رشد داشته است. این در حالی است که تجارت، صادرات، واردات و صادرات غیرنفتی در این بازه، نسبت به مدت مشابه سال گذشته روند کاهشی را طی کرده است. در مجموع تجارت ایران به اتحادیه اروپا در شش ماه نخست ۲۰۲۰ میلادی، ۲ میلیارد و ۲۴۰ میلیون یورو ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت نزدیک به ۷ درصدی داشته است. صادرات ایران به اتحادیه اروپا هم در این بازه زمانی ۳۴۸ میلیون یورو بوده که نسبت به مدت مشابه ۲۰۱۹ کاهش ۳/ ۳ درصدی را تجربه کرده است. واردات از این ۲۷ کشور هم یک میلیارد و ۸۹۲ میلیون یورو ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت ۴/ ۷ درصدی داشته است. اما صادرات نفتی ایران در این دوره با رشد قابل ملاحظه‌ای مواجه شده است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد، صادرات نفت ایران به ۲۷ کشور اروپایی رشد ۱۹۹۵ درصدی را تجربه کرده و به ۹/ ۴۱ میلیون یورو رسیده است. اگرچه این رقم چندان بالا نیست، ولی نشان می‌دهد صدور نفت ایران به اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۹ تقریبا صفر بوده است. صادرات غیرنفتی ایران به این اتحادیه هم با افت ۵/ ۱۴ درصدی به ۳۰۵میلیون و ۷ هزار یورو رسیده است.
ترکیه
ارزیابی‌های تجارت خارجی ایران با ترکیه حکایت از آن دارد که در مجموع تجارت با این کشور نیز روند کاهشی را طی کرده است. صادرات، واردات، صادرات نفتی و صادرات غیرنفتی نیز کاهش یافته است. تجارت با این کشور همسایه هم در نیمه نخست ۲۰۲۰ رقمی معادل یک میلیارد و ۶۹ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت نزدیک به ۷۳ درصدی را ثبت کرده است. در عین حال صادرات ایران به این کشور در نیمه نخست ۲۰۲۰ ارزشی معادل ۴۱۷ میلیون دلار داشته که نسبت به بازه مشابه سال قبل نزدیک به ۸۵ درصد کاهش داشته است.
واردات ایران از ترکیه هم در این مدت ارزشی معادل ۶۵۲ میلیون دلار داشته که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت نزدیک به ۴۵درصدی را تجربه کرده است. صادرات نفتی ایران به ترکیه ۵/ ۱۷ میلیون دلار بوده که کاهش ۹۹ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرده و صادرات غیرنفتی ایران به این کشور با افت ۶/ ۳۶ درصدی به ۶۳۱ میلیون دلار رسیده است.
