بازنده اصلی جنگ جهانی نفت/ دو راهی آمریکا برای حفظ سهم از بازار

اقتصادآنلاین-مریم علیزاده؛ یک هفته از آغاز رسمی جنگ تمام عیار نفت در میان تولیدکنندگان اصلی این محصول می‌گذرد و خبری از بازگشت قیمت‌ها به رویه یک ماه قبل نیست. اما این تنش و درگیری آسیب های متفاوتی را به صادرکنندگان طلای سیاه وارد خواهد کرد. در این بین روسیه و عربستان (تولید کنندگان متعارف) چندان اوضاع وخیمی برای تداوم سیر نزولی قیمت نفت در پیش رو نخواهند داشت. چراکه هم هزینه استخراج نفت در این کشورها به مراتب پایین‌تر است و هم مسئولین نفتی هر دو کشور قیمت های پایین نفت را آسیب جدی برای صنعت خود تلقی نکرده‌اند. این در حالی است که به نظر می رسد پشت پرده این جنگ ، کشور ثالثی باید آسیب دیده و سهمش در  بازار نفت کاهش یابد.

در این رابطه مرتضی فیروزی کارشناس مسایل بین الملل نفت به خبرنگار اقتصادآنلاین گفت: در جدال اخیر نفتی، دو سناریو قابل پیش بینی است. نخست اینکه پیش بینی می شد برای کنترل قیمت ها در بازار جهانی نفت، تولیدکنندگان اصلی این بازار سعی کردند تا توافقی برای کاهش تولید برسند و مطابق با پیشنهاد سران عربستان، اوپکی ها یک میلیون بشکه از تولید روزانه خود را کاهش داده و در مقابل غیراوپکی ها نیز 500 هزار بشکه کسر کنند که روسیه این عقب نشینی از بازار تولید را نپذیرفت. در نتیجه عربستان دست به یک اقدام متقابل برای برهم زدن نظم بازار نفت زد.

وی افزود: درست است که نتیجه این افت شدید قیمت نفت به زیان کشورهای تولید کننده تمام خواهد شد اما کشوری که بیش از همه در این جنگ جهانی نفت آسیب خواهد دید (البته با این شرط که قیمت نفت در محدوده 30 دلار تثبیت شود) آمریکا خواهد بود چرا که  بخش عمده‌ای از تولید نفت شیل که هزینه تمام شده تولید آن بالاست، متوقف خواهد شد.

فیروزی در ادامه گفت: ضمنا باید به این موضوع نیز توجه داشت که وقتی یک پالایشگاه بزرگ اقدام به خرید نفت می‌کند اصطلاحاً با آن مدل نفت می راند چرا که باید تمام سیستم پالایشگاه را با مشخصات نفت خریداری شده تنظیم کند و تغییر این تنظیمات کار بسیار دشوار و هزینه برداری است. این بدان معناست که پالایشگاهی که خارج از امریکا نفت شیل خریداری می کند و با مشخصات آن نفت تطابق دارد در صورت توقف تولید شیل، با هزینه های بسیار بالایی برای تغییر فرایند به نفت دیگری روبرو خواهد بود. از این رو آمریکا برای آنکه مشتریان شیل خود را از دست ندهد باید جبران هزینه های استخراج این نفت را متحمل شود. یا به عبارتی دیگر هزینه امنیت انرژی خود را بپذیرند.

سناریو دوم اینکه در صورت تداوم روند نزولی قیمت نفت، آمریکا سر دوراهی سختی قرار خواهد گرفت. باید دقت داشت که تا پیش از شروع تحریم های ایران، کره جنوبی خریدار اصلی میعانات گازی ایران بود. اما پس از اعمال تحریم ها، آمریکا با نفت سبک خود سعی کرد جای ایران را در پالایشگاه های کره جنوبی بگیرد و حال با افت قیمت نفت و بالا رفتن هزینه های تولید نفت شیل، آمریکا سر دوراهی قرار گرفته است. گفتنی است به دلیل خصوصی بودن شرکت های نفتی فعال در آمریکا، هر زمان که سرمایه گذاری در این صنعت به دلیل افت شدید قیمت، کاهش یابد، مالکان این شرکت ها تصمیم به توقف تولید خواهند گرفت و دولت نمی تواند اجبار خاصی برای تداوم روند تولید شیل داشته باشد مگر با اعطای بسته های حمایتی (معافیت های خاص) مالکان شرکت های شیل را  تشویق به ادامه تولید کند.

این کارشناس نفت در پاسخ به سوالی در خصوص استراتژی روسیه برای مخالفت با کاهش تولید نفت گفت: روسیه قطعاً آثار عدم پذیرش توافق با اوپکی ها را می دانست اما تصمیم گرفت تا با تحریک عربستان برای کاهش قیمت نفت، در حقیقت انتقام سختی از آمریکا به دلیل تحریم خط لوله نورد استریم بگیرد. چراکه طبق تحلیل‌های بالا، بیشترین آسیب از کاهش قیمت نفت به صنعت شیل آمریکا وارد خواهد آمد. از سوی دیگر با افزایش زیان تولید پُرهزینه نفت شیل و خروج از بازار عرضه، روسیه بهترین شانس را برای تصاحب سهم از بازار رقیب خود را بدست خواهد آورد.

به گفته فیروزی وجه دیگر این کاهش قیمت نفت می تواند تا حدی به نفع ترامپ برای انتخابات سال جاری تمام شود چراکه افت قیمت نفت سبب کاهش شدید قیمت سوخت و فرآورده‌های نفتی شود که این دلیل خوبی برای افزایش رضایت‌مندی جامعه امریکایی است. ولی باید دید که آیا قیمت های کنونی نفت تا نوامبر و زمان انتخابات ادامه خواهد یافت. اما باید توجه داشت که نقطه قوت ترامپ برای پیروزی در انتخابات نوامبر آینده، مسائل اقتصادی است. این در حالیست که با ریزش قیمت نفت و همچنین شیوع کرنا در جهان و آمریکا، بازارهای بورس این کشور نیز تحت تاثیر قرار گرفته و شاهد ریزش عمیق شاخص های بازارهای مالی این کشور هستیم. در نتیجه اگر کرونا در ابعاد متفاوت تاثیرش را بر اقتصاد جهانی منعکس کند، شانس ترامپ برای انتخاب مجدد کاهش خواهد یافت.