مشارکت مردم در تامین مالی نفت مانع از خام فروشی می‌شود/ راهکار بازار سرمایه برای افزایش ظرفیت پالایشی

اقتصادآنلاین-مریم علیزاده؛ آمارها حاکی از آن است که با سخت‌تر شدن فروش نفت خام در دوران تحریم، بهره‌گیری از ظرفیت پالایشی کشور نسبت به سال های گذشته دو برابر شده است. از این رو سیاست‌گذاران حوزه نفت به فکر اتمام پروژه‌های پتروپالایشی هستند تا با تبدیل نفت خام به فرآورده‌های با ارزش‌تر، اثربخشی تحریم ها را از بین ببرند که البته این موضوع سالیان است به دست فراموشی سپرده شده و به رغم فرمایشات رهبری نسبت به عدم خام فروشی نفت، همچنان صادرکننده صرف نفت خام هستیم.

از سوی دیگر اخیرا با کنار کشیدن سرمایه گذاری خارجی در بخش های نفتی بویژه پالایشگاه ها، مجلس و دولت در تلاشند تا از طریق بازار سرمایه به این هدف دست یابند. اما بیم آن می رود که مجددا با خارج شدن از دوران تحریم، بازهم دولت به خام فروشی نفت روی آورده و بدین طریق طرح های پتروپالایشی که با تامین مالی از طریق بورس وارد مدار شده‌اند را توجیه اقتصادی خارج کند.

در این رابطه سعید اسلامی بیدگلی عضو شورای عالی بورس به خبرنگار اقتصادآنلاین گفت: یکی از نگرانی‌هایی که اقتصاد دانان در حوزه های مختلف دارند، نوسانات حوزه سیاست‌گذاری و مسائل اقتصاد کلان است. وی در ادامه افزود: ما اساسا فکر می کنیم که اگر بهترین سیاست ها را در بازار سرمایه اعمال کنید ولی حواس سیاست‌گذار به متغیرهای کلان اقتصادی مانند تورم و نقدینگی نیست، قطعاً مدتی بازارها با آسیب های جدی مواجه خواهند شد.

اما به اعتقاد این فعال بازار سرمایه، تامین مالی از عموم و به اصطلاح «public finance» مهمترین محرک تغییر رفتار سیاست‌گذاران است. وی گفت: سابقا دولت جمهوری اسلامی دولت بسیار بدعهدی در پرداخت بدهی ها به پیمانکاران بود و بسیاری از پیمانکاران سالیان سال از دولت طلب داشتند اما از زمانی‌که این مطالبات به اوراق و اسناد خزانه تبدیل شدند و به پیمانکاران تحویل شد، دولت نشان داد که زمانی‌که از عموم مردم برای تامین مالی استفاده می کند، متعهد به پرداخت می شود.

از این رو به نظر می رسد تامین مالی پروژه های پتروپالایشی از بورس، یک راهکار برای تغییر رفتار دولت و وزارت نفت در جلوگیری از خام فروشی نفت خواهد بود چرا که سیاست‌گذار مجبور به پرداخت سود بوده و نمی تواند صرفا به خام فروشی نفت بسنده کند. در نتیجه این امید می‌رود که در آینده و با برداشته شدن تحریم ها نیز دولت به تبدیل نفت خام به مواد با ارزش بالاتر روی آورد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا زیرساخت های بورس برای پذیرش مشارکت مردمی در تامین مالی پروژه های پتروپالایشی فراهم است، گفت: مسئله تامین زیرساخت چندین بار در جلسات متعدد با سازمان بورس در میان گذاشته شده است و پاسخ مسئولان سازمان بورس در این خصوص مثبت بوده است.

اسلامی در ادامه افزود: البته نگرانی هایی در خصوص هسته معاملاتی در زمان های خاص وجود دارد ولی این موضوع چندان مسئله ساز نخواهد بود چراکه بحث هسته معاملاتی قابل ارتقا و توسعه بوده و می توان با تکیه بر توان داخلی در حوزه فن آوری اطلاعات امکان توسعه هسته معاملاتی را ایجاد نمود هرچند که این موضوع امری نسبتا پیچیده است.