پاسخ بانک مرکزی به گزارش منتشر شده در اقتصادآنلاین

به گزارش اقتصادآنلاین؛ به نقل از روابط عمومی بانک مرکزی، پایگاه خبری اقتصاد آنلاین با انتشار گزارشی در تاریخ ۲۲/۰۹/۱۴۰۱ با عنوان «آقای صالح آبادی! شاید با رفتنتان از بانک مرکزی بتوانید به کنترل تورم کمک بیشتری کنید!» با مقایسه آمار عملکرد سه شاخص اقتصادی نرخ تورم، نرخ رشد نقدینگی و نرخ رشد پایه پولی در مهر ماه سال ۱۴۰۱ نسبت به مهرماه سال گذشته انتقاداتی را نسبت به عملکرد رئیس کل بانک مرکزی در یک سال اخیر مطرح کرده است، براین اساس و در پاسخ به این گزارش توضیحاتی به شرح زیر ارائه می شود:

در قسمتی از مطلب مندرج در این خبرگزاری آمده است "... نرخ تورم نقطه به نقطه، نرخ رشد پایه پولی و نرخ رشد نقدینگی در مهرماه ۱۴۰۰ به ترتیب ۳۹.۲ درصد، ۳۶.۴ درصد و ۴۲.۸ درصد بوده است، این درحالی است که نرخ تورم نقطه‌ای در مهر ماه ۱۴۰۱ با افزایش ۹.۴ واحد درصدی به عدد ۴۸.۶ درصد، نرخ رشد پایه پولی و نرخ رشد نقدینگی نیز در مهرماه ۱۴۰۱ به ترتیب ۳۴.۵ درصد و ۳۴.۳ درصد رسیده است". علاوه بر این بیان شده که "... وزیر اقتصاد با استناد به آمار رسمی بانک مرکزی از کاهش حدود ۹ درصدی تورم نقطه‌ای در شهریورماه سال جاری نسبت به سال گذشته گفت و مرکز آمار از افزایش حدود ۹ درصدی آن؛ به عبارتی، میان آمار بانک مرکزی و مرکز آمار حدود ۱۸واحد درصد اختلاف وجود داشت.  "

همچنین با استناد به گزارش بانک مرکزی در خصوص تراز عملیاتی و سرمایه‌ای عنوان شده است که ".... در اواسط آبان ماه سال جاری، بانک مرکزی در گزارشی از کاهش ۱۰۱.۷ درصدی کسری تراز عملیاتی و سرمایه‌ای در ۶ ماهه نخست ۱۴۰۱ خبر داد؛ کاهش ۱۰۱.۷ درصدی کسری تراز عملیاتی و سرمایه‌ای به این معنا است که نه تنها کسری بودجه به صفر رسیده، بلکه دولت مازاد بودجه هم دارد. آماری که با آمارهای ارائه شده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس و حتی آمارهای مقامات دولت سیزدهم مانند رییس سازمان برنامه و بودجه مطابقتی نداشت."

در پاسخ به ادعاهای مطروحه نکاتی به شرح زیر ارائه می‌گردد.

در خصوص تحولات نرخ تورم باید توجه داشت که نرخ تورم دوازده ماهه در زمان آغاز به کار دولت سیزدهم (رای اعتماد مجلس به هیئت وزیران) بر اساس گزارش مرکز آمار ایران برای خانوارهای کشور به رقم ۴۵.۸ درصد در شهریور ماه 1400 رسیده بود، لیکن به دنبال مجموعه اقدامات صورت گرفته از جمله مدیریت موثرتر روند تحولات کل‌های پولی، نظارت بر قیمت کالاها و خدمات و تامین مناسب کالاهای اساسی شرایطی به وجود آمد که نرخ تورم از آن مقطع زمانی به بعد روند نزولی به خود گرفت و به رقم ۳۹.۲ درصد در پایان فروردین ماه سال ۱۴۰۱ رسید که موید کاهش ۶.۶ واحد درصدی نرخ تورم می‌باشد.

هم‌چنین نرخ تورم نقطه به نقطه (تورم نسبت به ماه مشابه سال قبل) با ۸.۱ واحد درصد کاهش از ۴۳.۷ درصد در شهریور سال ۱۴۰۰ به ۳۵.۶ درصد در فروردین‌ماه سال ۱۴۰۱ رسید. با این حال متعاقب اجرای طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها و حذف تخصیص ارز ترجیحی در چارچوب تکلیف قانون بودجه، روند حرکتی نرخ تورم نقطه به نقطه در چهار ماه ابتدایی سال ۱۴۰۱ متاثر از آثار تورمی اجرای این طرح با روند افزایشی مواجه گردید و این افزایش تا تیرماه ادامه یافت، لیکن با فروکش نمودن و تخلیه آثار تورمی طرح مذکور، تورم نقطه به نقطه مطابق انتظار مجدداً با روند کاهشی همراه گردیده و از ۵۴.۰ درصد در تیرماه به ۴۸.۱ درصد در آبان ماه سال جاری رسیده است.

بنابراین در ارزیابی تحولات نرخ تورم طی یکسال گذشته نبایستی تاثیر عوامل بیرونی خارج از اختیار بانک مرکزی همچون افزایش قیمت کالاهای اساسی متاثر از اجرای طرح مردمی سازی یارانه‌ها و افزایش قابل ملاحظه قیمت جهانی برخی کالاها را نادیده گرفت و صرفاً به مقایسه رقم نرخ تورم در دو مقطع زمانی خاص با هم اکتفا نمود. 

نمودار ۱‌- تحولات نرخ تورم شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی (درصد)

در ارتباط با ادعای اختلاف حدودا ۱۸ واحد درصدی نرخ تورم نقطه به نقطه بانک مرکزی و مرکز آمار ایران می‌بایست خاطر نشان ‌شود هرچند به دلیل وجود سازوکار متفاوت تهیه نرخ تورم از سوی این دو نهاد همچون وجود اختلاف در ضرایب اهمیت هر یک از کالاها و خدمات، تفاوت در دوره‌های قیمت‌گیری و نظام جمع‌آوری داده‌ها، امکان اختلاف و تفاوت در ارقام نرخ تورم بدیهی و قابل توضیح است، لیکن می‌بایست خاطر نشان شود که در شرایط طبیعی اقتصادی این اختلافات آماری کاهش یافته و غالباً همگرایی بسیار بالایی بین نتایج آماری بانک مرکزی و مرکز آمار ایران مشاهده می‌شود.

علاوه بر این مقایسه صحیح و علمی در بررسی متغیرهای منتشره در دو نهاد آماری مختلف، بایستی مبتنی بر روند حرکتی آنها به جای بررسی یک مقطع از زمان باشد. ضمن آنکه در یکسال اخیر، روند حرکتی نرخ تورم نقطه به نقطه بر اساس آمار بانک مرکزی نیز با روند نرخ تورم نقطه به نقطه مرکز آمار ایران همخوانی و همگرایی دارد.

در خصوص عملکرد بانک مرکزی در زمینه کنترل نقدینگی و پایه پولی می‌بایست خاطرنشان شود، نرخ رشد دوازده‌ماهه نقدینگی از ۴۲.۸ درصد در پایان مهرماه ۱۴۰۰ طی یک روند نزولی به ۳۴.۳ درصد در پایان مهرماه ۱۴۰۱ کاهش یافته است. همچنین روند رشد دوازده ماهه پایه پولی با آغاز به کار دولت سیزدهم و متاثر از رویکرد انضباط‌گرایانه دولت و سیاست‌های پولی و نظارتی فعال بانک مرکزی به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهشی بوده و از ۴۲.۶ درصد در پایان تیرماه ۱۴۰۰ به ۳۴.۵ درصد در پایان مهرماه سال ۱۴۰۱ رسیده است.

بنابراین، در سال جاری به واسطه اهتمام و تمرکز بانک مرکزی بر اجرای سیاست کنترل مقداری رشد ترازنامه بانک‌ها و اعمال جرایم بانک‌های خاطی (تعدیل نسبت سپرده قانونی)، رشد خلق پول بانک‌ها و تبع آن نقدینگی به میزان قابل توجهی کنترل شده است. در ارتباط با بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی یادآور می‌گردد، بخش عمده اضافه برداشت بانک‌ها و موسسات اعتباری متاثر از عواملی همچون مشکلات ترازنامه‌ای و حاکمیت شرکتی آنها می‌باشد که این امر نیز در کوتاه مدت و ظرف یک سال اخیر ایجاد نشده و عمدتاً معطوف به رفتار گذشته بانک‌ها و انباشت ناترازی‌های مختلف در ترازنامه آن‌ها بوده است. علی‌ایحال، بانک مرکزی در دولت سیزدهم اقدامات موثری را به منظور اصلاح نظام بانکی و ساماندهی بانکها و موسسات اعتباری مشکل‌دار در دست اقدام دارد.

در رابطه با تشکیک وارده نسبت به گزارش بانک مرکزی از عملکرد تراز عملیاتی و سرمایه‌ای بودجه عمومی دولت و ادعای مطرح شده مبنی بر عدم انطباق آمار مذکور با گزارش سایر دستگاه‌های ذیربط از جمله سازمان برنامه و بودجه یادآور می‌گردد، براساس گزارش وزارت امور اقتصادی و دارایی از عملکرد بودجه عمومی دولت، در شش ماهه اول سال جاری تراز عملیاتی بودجه با کسری مواجه بوده و تراز عملیاتی و سرمایه‌ای متاثر از عملکرد مثبت خالص واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای با مازاد همراه گردیده است.

این درحالی است که نگارنده محترم در صحت ادعای خود مبنی بر وجود کسری بودجه تنها به ذکر عنوان چند نهاد از جمله سازمان برنامه و بودجه اکتفا نموده و آماری در اثبات مدعای خویش ارائه ننموده است. همچنین اظهارات رئیس محترم سازمان برنامه و بودجه در مجلس شورای اسلامی  با احتساب کسری احتمالی در منابع تبصره (۱۴) نسبت به مصارف آن عنوان شده و مربوط به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها می‌باشد که در بودجه شرکت‌های دولتی طبقه‌بندی می‌گردد و لذا در بودجه عمومی گزارش و محاسبه نمی‌شود. بنابراین در ادعای مطرح شده جزئیات فنی گزارش‌گری مالی دولت و لزوم تفکیک بودجه عمومی از بودجه شرکت‌های دولتی نادیده گرفته شده است.

خاطر نشان می سازد شایعات ساختگی غیبت رییس کل بانک مرکزی نیز به رغم تکذیب چندباره و حضور مداوم ایشان در جلسات مختلف ارزی بانک مرکزی و جلسات فوق العاده دولت، متاسفانه در سایت و کانال تلگرامی آن رسانه منتشر شده که مصداق  بی اخلاقی رسانه ای محسوب می شود.

در پایان لازم به تاکید است، ادعاها و تحلیل‌های ارائه شده در مطلب منتشره کاملاً سطحی و به دور از دقت و رعایت اصل انصاف تنظیم شده و ضروری است خبرگزاری مذکور از بیان مطالب و تحلیل‌های غیرواقع‌بینانه و یکجانبه که کمکی به تنویر افکار عمومی از واقعیات اقتصادی کشور نمی‌نماید، پرهیز کنند.‌

اداره روابط عمومی