ترکیه نرخ بهره را بار دیگر کاهش داد/ اقتصاددانی که اقتصاد نخوانده است!

اقتصادآنلاین – اکرم شعبانی؛ به گزارش سی‌ان‌بی‌سی، سیاست‌گذاران پولی ترکیه، کاهش ۱۰۰ واحد پایه را انتخاب کرده و نرخ ریپو کلیدی یک هفته‌ای را از ۱۳ به ۱۲ درصد رساندند. در ماه آگوست، نرخ تورم ترکیه ۸۰.۲ درصد ثبت شد که برای پانزدهمین ماه متوالی افزایش یافت و بالاترین سطح در ۲۴ سال گذشته بود.

ترکیه همچنین در ماه آگوست نرخ بهره را ۱۰۰ واحد پایه کاهش داد و در پایان سال ۲۰۲۱ هم به تدریج نرخ بهره را ۵۰۰ واحد پایه کاهش داد و بحران ارزی ایجاد کرد.

به گزارش رویترز، بیانیه‌ای از بانک مرکزی گفته است که «بررسی کرده‌ایم که سطح به روز شده سیاست در چشم‌انداز فعلی مناسب است.» این کاهش به دلیل ادامه کاهش رشد و تقاضا ضروری است و همچنین به «ریسک فزاینده ژئوپولیتیکی» اشاره کرد.

رویترز همچنین گزارش داد که بازارها باید انتظار داشته باشند که «فرآیند کاهش تورم» در پشت اقدامات انجام شده، آغاز شود.

جهت‌گیری سیاستی مدت‌هاست که سرمایه‌گذاران و اقتصاددانان را متحیر کرده است، آنها می‌گویند که امتناع از تشدید سیاست‌ها نتیجه فشار سیاسی رجب طیب اردوغان رییس‌جمهوری ترکیه است که مدت‌هاست با افزایش نرخ بهره و اقتصاد متعارف مخالفت کرده و با اصرار بر اینکه کاهش نرخ‌ها راه حل کاهش تورم است، مسیر خود را ادامه داده است.

کمپین چند ماهه برای کاهش مستمر نرخ بهره در حالی که کسری تجاری و کسری حساب جاری ترکیه افزایش و ذخایر ارز آن کاهش می‌یابد، در عوض، لیر واحد پولی ترکیه را وارد یک رکود چند ساله کرده است.

لیر طی یک سال گذشته بیش از ۲۷ درصد و در پنج سال گذشته ۸۰ درصد از ارزش خود را نسبت به دلار از دست داده است. پس از اعلام تصمیم بانک مرکزی، این ارز یک چهارم واحد درصد کاهش یافت و در پایین‌ترین سطح خود ۱۸.۳۷۹ در برابر دلار معامله شد.

خطر بیشتری برای لیر در پیش است

بسیاری از اقتصاددانان کاهش بیشتر لیر را پیش‌بینی می‌کنند. کپیتال اکونومیکس مستقر در لندن پیش‌بینی می‌کند که تا ماه مارچ ۲۰۲۳، هر دلار آمریکا در برابر ۲۴ لیر ترکیه معامله شود.

لیام پیچ اقتصاددان ارشد شرکتی در بازارهای نوظهور به سی‌ان‌بی‌سی گفت: به دلیل فشاری که این امر بر لیر و نرخ‌های واقعی وارد می‌کند، فضا برای تسهیل بیشتر محدود می‌شود. ترکیه با کسری حساب جاری بزرگی مواجه است و برای تامین مالی آن به جریان ورودی سرمایه خارجی وابسته شده است. ذخایر ارزی در ترکیه به قدری پایین است که بانک مرکزی واقعا در موقعیتی نیست که وارد عمل شود.

پیچ همچنین هشدار دارد: کاهش بیشتر نرخ‌های بهره، جذب جریان‌های سرمایه برای ترکیه را دشوارتر می‌کند.

اردوغان در عین حال خوشبین است و پیش‌بینی کرده که تورم تا پایان سال کاهش خواهد یافت. تورم یک تهدید اقتصادی غیرقابل حل نیست. رییس‌جمهوری ترکیه در مصاحبه‌ای در روز سه شنبه گفت: «من یک اقتصاددان هستم.» اما اردوغان اقتصاددانی نیست که اقتصاد را آموخته باشد.

ترک‌ها احتمالا به مبارزه با افزایش هزینه‌های اساسی زندگی ادامه خواهند داد و جنگ ادامه دار روسیه در اوکراین به طور چشمگیری تورم کالاها و انرژی را در سطح جهان بدتر کرده است.

اما در نهایت، اریک مایرسون اقتصاددان ارشد هندلربانکن کپیتال مارکتس مستقر در استکهلم گفت: مهمترین مشکل ترکیه، سوءمدیریت اقتصادی داخلی توسط رژیم حاکم است.

برنامه ریزی برای انتخابات؟

مایرسون و دیگر تحلیل‌گران تصمیمات اردوغان را عمدتا ناشی از انتخابات سال آینده می‌دانند.

او گفت: با توجه به انتخابات آتی، تمرکز نامتناسب بر تقویت رشد اقتصادی کوتاه مدت باقی خواهند ماند و فشار صعودی بیشتری بر تورم و لیر وارد می‌کند. توانایی دولت ترکیه برای جلوگیری از بحران مالی عمیق‌تر ممکن است موفقیت آمیز به نظر برسد، اما شکست مهم‌تر آن خفه کردن آهسته پتانسیل اقتصادی این کشور است.

کان سلجوکی مدیرعامل موسسه تحقیقات و مشاوره اقتصاد استانبول می‌گوید که دولت اردوغان چندین پروژه هزینه‌بر را پیش از انتخابات آغاز کرده که از جمله آن اقدامات کمکی برای قبوض آب و برق و همچنین پروژه مسکن اجتماعی گسترده است.

سلجوکی با اشاره به اظهارات اردوغان عنوان کرد: فکر می‌کنم تورم افزایش بیشتری خواهد داشت اما آنچه دولت بر روی آن حساب می‌کرد، توافقی با روسیه برای دریافت گاز ارزان‌تر بود تا حداقل به کسری حساب جاری کشور در بخش انرژی کمک کند که در تعامل مکرر اردوغان با ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه مطرح شده بود.

او گفت: اما فکر می‌کنم وقایع اخیر این معامله را نیز به خطر انداخته است و در نتیجه آن شاهد کاهش بیشتر ارزش لیر و افزایش تورم خواهیم بود.