برجام جدید اگر اتفاق بیفتد، بسیار متفاوت از نسخه اصلی است / ایران با تغییر توجه از غرب به شرق به یک معامله متفاوت نیاز دارد

اقتصادآنلاین – اکرم شعبانی؛ به گزارش سی‌ان‌بی‌سی، نسخه دوم برجام با نسخه اصلی آن بسیار تفاوت دارد. نسخه اصلی توسط یک دولت معتدل اجرا شد که در مجموع به سمت اقتصاد جهانی و کشورهای غربی گرایش داشت.

سال گذشته، امضاکنندگان برجام اولین دور از مذاکرات وین را برای احیای این توافق از زمان خروج ایالات متحده از آن در سال ۲۰۱۸ و دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ آغاز کردند. بر اساس توافق اولیه در سال ۲۰۱۵ که در دوره دولت اوباما اجرا شد، ایران بخش عمده‌ای از برنامه هسته‌ای خود را متوقف کرد و در ازای رفع تحریم‌های اقتصادی، اجازه بازرسی‌های بین‌المللی بیشتری داد. دیگر قدرت‌های جهانی مانند بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه و چین نیز از امضاکنندگان این قرارداد بودند.

ابراهیم رییسی، رییس‌جمهوری کنونی ایران، نسبت به سلف خود یعنی حسن روحانی که بر امضای توافقنامه سال ۲۰۱۵ نظارت داشت، بیشتر ضدغربی تلقی می‌شود.

جواد صالحی اصفهانی افزود: هدف از این توافق عادی سازی روابط ایران با غرب بود، با توجه به اینکه تیم روحانی و پایگاه سیاسی او – طبقه متوسط مدرن ایران – بسیار غرب‌گرا بودند و با ورود ایران به مدار روسیه و چین مخالف بودند.

به گفته وی، برجام جدید اگر اتفاق بیفتد، در فضای بسیار متفاوتی قرار خواهد گرفت چرا که ایران در واقع توجه خود را از غرب به سمت شرق معطوف می‌کند و بنابراین به یک معامله متفاوت نیاز دارد.

محور ایران به شرق

صالحی اصفهانی تصریح کرد: پس از خروج ترامپ از توافق، مقام معظم رهبری به صراحت گفتند که ایران باید توجه بیشتری به شرق داشته باشد.

در دوران رییسی، ایران به دنبال تعمیق روابط با روسیه و چین بوده است.

رییسی در سپتامبر سال گذشته اولین سفر رسمی خود را به عنوان رییس‌جمهوری ایران به تاجیکستان برای اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای SCO انجام داد.

ایران در سازمان همکاری شانگهای، یک گروه امنیتی منطقه‌ای به رهبری چین و روسیه اکنون جایگاه ناظر دارد.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: پس از انتخاب رییسی، ایران برای عضویت در سازمان همکاری‌های شانگهای فشار آورده است ... رییسی دو بار از مسکو دیدن کرده و پوتین هم به تهران سفر کرده است.

وزرای امور خارجه ایران و روسیه نیز اخیرا در تهران رایزنی‌هایی را در مواجهه با محکومیت بین‌المللی تهاجم روسیه به اوکراین انجام دادند. رییسی همچنین در هنگام آغاز به کار بر تعهد ایران به برنامه همکاری جامع ۲۵ ساله با چین تاکید کرد.

اگرچه به نظر می‌رسد ایران در مقایسه با  سال‌های گذشته در خوشبین‌ترین موضوع درباره دستیابی به توافقی بر سر نسخه تجدیدنظر شده توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ است، اما چندین مانع مهم همچنان وجود دارد. اتحادیه اروپا «متن نهایی»‌را برای توافق ارائه کرده اما مذاکره‌کنندگان ایران موضوعاتی را برجسته کرده‌اند که ممکن است آشتی دادن آنها غیرممکن باشد. به عنوان مثال، ایران خواهان تضمینی است که توافقی الزام آور خواهد بود، به طوری که هیچ دولت آینده ایالات متحده نتواند از توافقنامه تجدیدشده عقب نشینی کند.