رشد ۸/۹- درصدی تشکیل سرمایه ثابت ناخالص

اقتصاد آنلاین- شادی همایونی؛ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص متشکل از سه بخش ساختمان، ماشین آلات و سایر است. بر اساس گزارش بانک مرکزی، نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در سه بخش مذکور در نیمه نخست سال ١٤٠٠ نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب ٢/ ١٦ ، -٠/ ٩ و ٧/ ٢ - درصد بوده است.

نرخ ر شد ٢/ ١٦ - درصدی تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در بخش ساختمان، به دلیل کاهش تشکیل سرمایه ثابت ناخالص ساختمان در هر دو بخش خصوصی و دولتی بوده است. علت افزایش تشکیل سرمایه در بخش ماشــین آلات نیز به دلیل افزایش واردات کالاهای ســرمایه ای و همچنین تشــکیل ســرمایه ثابت ناخالص در ماشــین آلات تولید داخل، طی نیمه اول سال ١٤٠٠ نسبت به مدت مشابه سال قبل است.

رشد منفی سرمایه گذاری در کشور از ابتدای دهه ۹۰ شکل گرفت و پیشی گرفتن نرخ استهلاک از نرخ تشکیل سرمایه نگرانی جدی برای اقتصاد ایجاد کرده است.

این اتفاق گویای افت قابل توجه تمایل بخش خصوصی برای سرمایه گذاری است و با توجه به تکرار این روند در یک دهه گذشته؛ بازگرداندن اقتصاد به ریل رشد بسیار دشوار به نظر می رسد.

در اقتصاد ۱۰ سال گذشته، نه تنها بخش خصوصی تمایل خود به سرمایه گذاری را از دست داده بلکه دولت نیز به دلیل مشکل کسری بودجه حضوری بسیار کمرنگ در این حوزه داشته و بودجه های عمرانی نیز صرف هزینه های جاری کشور شده است.

در کنار مشکلاتی که تحریم برای کشور بوجود آورده، دلایلی مانند مجوزهای متعدد و قوانین دست و پاگیر در محیط کسب و کار نیز تمایل بخش خصوصی به سرمایه گذاری را کاهش داده است. در عین حال هیچ مشوق جدی برای افزایش انگیزه سرمایه گذاری نیز دیده نمی شود.

به همین دلیل بر اساس برآورد معاونت بررسی های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران، حتی با فرض تغییر مسیر کنونی کشور در زمینه تشکیل سرمایه، بازگشتن به وضعیت سال ۱۳۹۰ بسیار سخت است. بنابراین اگر سطح سالانه رشد سرمایه‌گذاری به ۵درصد برسد، کشور در سال ۱۴۱۳ یعنی ۱۴سال بعد خواهد توانست به وضعیت سال ۱۳۹۰ از منظر سرمایه ثابت برسد.

محدود شدن بیش از پیش تشکیل سرمایه ثابت در کشور پتانسیل اقتصاد ایران را برای رشد از بین خواهد برد. در واقع کاهش تشکیل سرمایه در بخش ماشین‌‌‌آلات به کمتر از نصف بدترین خبری است که از بررسی ساختار سرمایه کشور در دهه ۹۰ خورشیدی می‌توان اعلام کرد.

در عین حال، طی دهه منتهی به سال ۱۳۹۹ روند عمومی تشکیل سرمایه ثابت ناخالص به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۰، نزولی بوده و میانگین نرخ رشد اقتصادی سالانه سرمایه‌گذاری طی دهه مزبور منفی ۷۹/ ۴درصد است. روندی که گرچه به نظر در سه سال ۱۳۹۳، ۱۳۹۶ و ۱۳۹۹ مسیری معکوس را در پیش گرفته اما در مجموع افتی فاحش را در زمینه سرمایه‌گذاری واقعی به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۰ گزارش می‌کند.

در صورتی اقتصاد کشور می‌تواند به دوره رشد اقتصادی بالاتر از ۴درصد برگردد که روند تشکیل سرمایه با سرعتی مناسب صعودی شود. صعودی شدن سریع روند تشکیل سرمایه باید در حدی باشد که استهلاک سرمایه‌‌‌‌‌‌های ثابت فعلی را نیز جبران کند. بررسی اجزای ساختار تشکیل سرمایه ثابت نشان می‌دهد سیاستگذار برای احیای رونق در این بخش و بازگرداندن رشد به روند تشکیل سرمایه ثابت، کار سختی در پیش دارد.